İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 11 Ekim günü yaptığı açıklamayla, 2012 yılı Nobel Edebiyat Ödülü'nün Çinli yazar Mo Yan'a verildiğini duyurdu. Mo Yan, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk Çin vatandaşı oldu. Ödül komitesi, Çinli yazarın eserlerindeki "halk öykülerini, tarihi ve çağdaşı harmanlayan sanrısal gerçekçiliğini" övdü. Çin edebiyat çevresi, ödülü dünyanın Çin edebiyatına yönelttiği "takdir" olarak nitelendirdi.
Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi açıklandığı esnada, Çinli yazar Mo Yan, memleketi Shandong eyaletine bağlı Gaomi bölgesindeydi. Mo Yan, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmanın kendisi için "çok büyük bir mesele" olmadığına işaret etti. Mo Yan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ödül kazanmam, yerle göğü sarsacak büyük bir mesele değil. Benim gözümde bu sadece bir ödül. Ödül, benim Çin'deki en iyi yazar olduğumu da kanıtlamıyor. Çin'de çok sayıda seçkin yazar bulunduğunu çok iyi biliyorum. Ödülü şansım sayesinde aldım. Bir yazar için en önemli şey ödül değil, yazdığı eserlerdir."
Eserleri birçok dile çevrildi
57 yaşındaki Mo Yan, Çin çağdaş edebiyat çevresinde ayırıcı özellikler taşıyan bir yazar olarak kabul ediliyor. İlk eseri 1981 yılında yayımlanan ünlü yazarın başlıca eserleri arasında, "Kızıl Süpürge Darısı", "Büyük Göğüsler ve Geniş Kalçalar", "Kurbağa", "Sandal Ağacıyla Ceza", "Yaşam ve Ölüm Beni Tüketiyor" ve "Kırk Bir Top" romanları yer alıyor.
Bu eserler arasında "Kızıl Süpürge Darısı" adını taşıyan roman, yaklaşık 20 yabancı dile çevrildi. "Kurbağa" adlı roman ise 2011 yılında Çin edebiyat çevresindeki en yüksek ödül sayılan Mao Dun Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.
Eserlerinde köyünden bir türlü kopamıyor
Köylü bir ailede dünyaya gelen Mo Yan, doğduğu topraklara karşı son derece yoğun duygular besliyor. Mo bu özelliğini, bilhassa "Yaşam ve Ölüm Beni Tüketiyor" adlı eserinde baskın bir şekilde yansıtmıştır. Yazar, bu eseriyle Çin klasik romanı ve halk öykülerine olan büyük saygısını gösterirken, yaşam ve ölüm ilişkisine dair Çinlilerin geleneksel düşüncesini ortaya koymuştur. Mo Yan, toprak, dünya ve kader noktalarından hareketle gözlemlerini aktarmıştır.
Mo Yan'ın eserlerinde, memleketi Gaomi bölgesindeki etkileyici ve hüzünlü, aynı zamanda sade ve küçük köyüyle bağının bir türlü kopamadığı görülür.
"Kızıl Süpürge Darısı" adlı romanın, ünlü Çinli yönetmen Zhang Yimou tarafından beyaz perdeye taşınmasıyla birlikte, Mo'nun şöhreti bir gecede tüm dünyaya yayılmıştır.
Tasvir gücü yüksek metinleriyle biliniyor
Mo Yan, ileri sezgi duygularına sahip hassas bir yazardır. Mo'nun eserleri, yarattığı renk, ses ve imajlar aracılığıyla okurların duygularını harekete geçirirken, karakterlerin psikolojik durumlarına dair ince tasvirleriyle de okuyucuları derinden etkilemektedir. Bu konuda, yazarın kendisine kulak verelim:
"Roman yazarken, tüm organlarımı harekete geçiririm. Bu bilinçsizce geliştirdiğim doğal bir tarz. Yani bir ağacı tasvir ederken, sadece onun dış görünümünü değil, ağacın gövdesiyle dallarından yayılan kokuyu, ağacın güneş ışıkları altındaki değişimini ve yaprak kokularını da tarif ediyorum."
Karakterler üzerinde "yazarın gölgesi" var
1990'lı yıllarda Çinli yazar tüm dikkatini romanlara çevirdi. Yazar, 1995 yılında 83 gün içinde "Büyük Göğüsler ve Geniş Kalçalar" adlı eserini tamamladı. Çarpıcı ismi nedeniyle büyük tartışmalara yol açan eser, aslında bir milletin acılı tarihini anlatmaktadır. Bu eser, Mo'yu kariyerinin zirvesine taşıdı. Mo, bu romanının ardından, başta "Kurbağa" olmak üzere, çok sayıda esere daha imza attı. Eserlerinde yine köy hayatını konu almasına rağmen, yazı üslubunda farklılık arayışlarına gitti. Örneğin, önceki eserlerindeki daha serbest yazım tarzının, "Kurbağa" eserinde bir ölçüde kısıtlandığı görüldü.
Çinli yazar, kendisini "biraz korkak" biri olarak nitelendiriyor. Eserlerindeki birçok karakterde, yazarın kendi "gölgesini" bulabilirsiniz. Buna rağmen, bu karakterlerdeki cesaret ve inatçılık dikkat çekici boyutta görülüyor. Ünlü yazar, bu konuda şunları söyledi:
"'Büyük Göğüsler ve Geniş Kalçalar' adlı eserimdeki Shangguanjintong adlı karakterin en önemli kişisel özelliği, korkak olması. Aslında bu karakterin yaşamı, benim biyografim sayılabilir. 'Kızıl Süpürge Darısı'nda ise Yu Zhankui adlı karakterin ruhunda kahramanlık vardır. Bunu yazma nedenim de, kendi içimde cesaret duygusunun çok az olmasıdır."
Ödül, edebiyata ilgiyi artıracak
Mo Yan'ın Nobel ödülünü kazanması, Çin edebiyat çevresinde büyük yankı uyandırdı. Beijing Sabah Gazetesi muhabiri Cai Hui, Mo'nun başarısını şöyle değerlendirdi:
"Mo Yan, Çin çağdaş edebiyatının temsilcilerinden biri. Bu ödül, edebiyata olan ilginin artmasını sağlayabilir ve genç yazarların önünü açabilir."
Edinilen bilgilere göre, Çinli yazar Mo Yan, önümüzdeki günlerde savaş, aile, tiyatro ve geleneksel opera gibi konularda yeni eserler yazmayı planlıyor.
