Rusya'yı ziyaret eden Suriye Başbakan Yardımcısı Kadri Cemil, dün (21 Ağustos) yaptığı açıklamada, Suriye hükümetinin, Devlet Başkanı Beşar Esad'ın görevden ayrılmasını siyasi çözüm paketinin bir parçası olarak düşünebileceğini söyledi. Bununla birlikte, Suriye hükümet ordusu ve muhalif güçler arasındaki çatışmalar, başkent Şam, Halep ve Humus gibi yerlerde hâlâ devam ediyor. Dünkü çatışmalarda en az 58 kişi öldü.

Uzmanlar, Suriye hükümetinin krizin çözümü için daha fazla inisiyatif kazanmaya çalışmasına rağmen, çatışmaların devam ettiğine ve dışardan gelen baskıların arttığına; siyasi çözümün geleceğinin hâlâ belirsiz olduğuna dikkat çekiyorlar.

"Muhaliflerle siyasi çözüm için müzakereye hazırız"

Cemil, dün Mosokova'da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşme yaptı. Cemil görüşmeden sonra basına yaptığı açıklamada, hükümetin muhaliflerle siyasi çözüm için müzakereye hazır olduğunu belirtti. Cemil, Suriye hükümetinin hatta Devlet Başkanı Esad'ın görevden ayrılmasını siyasi çözüm paketinin bir parçası olarak ele almaya hazır olduklarını da kaydetti. Cemil, ayrıca, muhaliflerin Esad'ın görevden ayrılmasını müzakerenin ön koşulu olarak ortaya koymaya devam etmesi halinde ise diyalogun asla başlayamayacağını ifade etti. Cemil, dışardan gelen müdahelenin, Suriyelilerin kendi çözüm çabalarını engellediğine işaret etti.

Lavrov: Cenevre'de varılan fikirbirliği biricik yöntem

Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, Suriye hükümetinin muhaliflerlerle siyasi diyalogu hemen başlatarak, siyasi çözüm sürecini hızlandırmayı kabul ettiği belirtildi. Lavrov, Cenevre'de varılan fikirbirliğinin Suriye krizinin çözümü için biricik yöntem olduğunu vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Victoria Nuland ise dün yaptığı açıklamada, Suriye Başbakan Yardımcısı Cemil'in açıklamalarının fazla yenilik yaratmadığını savundu. Nuland, Esad'ın bir an önce istifa etmesinin, krizin siyasi çözümünü hızlandıracağını da ifade etti.

Çatışmalar hâlâ devam ediyor

Suriye hükümeti diplomatik görüşmeleri aktif bir biçimde gerçekleştiriken, hükümet ordusu ve muhalif "Özgür Suriye Ordusu" arasındaki çatışmalar, başkent Şam, Halep, Dera ve Humus gibi yerlerde hâlâ devam ediyor.

"Özgür Suriye Ordusu"ndan üst düzey bir yetkli, dün yaptığı açıklamada, Suriye'nin kuzeyinde ekonomik merkez olan Halep kentinin yüzde 60'ını kontrol altına aldıklarını öne sürdü. Ancak, Suriye hükümeti bunu yalanladı. Suriye hükümetinden bir güvenlik yetkilisi, hükümet ordusunun teröristleri püskürttüğünü, teröristlerin devamlı geri çekilmekte olduğunu açıkladı. Suriye Devlet Haber Ajansı'nın haberine göre, hükümet ordusu, son günlerde Halep'teki birkaç bölgede teröristlere temizleme operasyonu gerçekleştirdi; çok sayıda teröristi öldürdü veya tutukladı.

İnsani kriz de tırmanıyor

Devam eden çatışmlalar, Suriye'deki durumun sürekli kötüleşmesine neden olurken insani kriz de tırmanıyor. Suriye'deki insan hakları savunucuları, dün en az 58 kişinin çatışmalarda öldüğünü açıkladılar.

ABD Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Nüfus, Mülteci ve Göçmen İşleri Bürosu'ndan yetkili David Robinson, 2 milyon 500 bin mültecinin acil yardıma ihtiyaç duyduğunu, bunlardan 1 milyon 200 bininin evsiz kaldığını bildirdi. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin 20 Temmuz'da yayımladığı rapora göre, çok sayıda Suriyeli mülteci, Ürdün, Irak, Lübnan ve Türkiye gibi ülkelere kaçtı. BM Komiserliği, Suriye'de hâlâ 1 milyon mültecinin bulunduğunu vurguladı.

Çatışmalarda, birkaç da yabancı gazeteci öldürüldü veya kayboldu. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Mika Yamanoto adlı bir kadın muhabirin 20 Ağuostos'ta Halep'te röportaj yaptığı sırada iki ateş arasında kalarak öldüğünü doğruladı. Öte yandan, bir Türk kadın muhabirin de Suriye'de öldüğü bildiriliyor. Merkezi Londra'da bulunan "İnsan Hakları Gözlemevi" tarafından yapılan açıklamaya göre, biri Lübnanlı kadın, biri ABD medya kuruluşuna çalışan Arap ve biri Türk erkek olmak üzere üç muhabir, Suriye'de hayatını kaybetti.

Siyasi çözüm olasılığı hâlâ belirsiz

Uzmanlar, dışardan gelen baskının günden güne büyümesine paralel olarak, Beşar Esad'ın Suriye krizinin çözümünde daha fazla inisiyatif kazanmaya çalıştığına dikkat çekiyorlar.

Suriye Devlet Başkanı'nın özel elçisi Butaina Şaban kısa süre önce Beijing'i ziyaret etti. Başbakan yardımcısı Cemil'in başını çektiği Suriye heyeti de Rusya'yı ziyaret etti. Bütün bunlar, Esad'ın aktif diplomasiye geçerek, Suriye krizinin çözümüne hız verdiğini gösteriyor. Fakat, bazı askeri uzmanlar, şiddetlenen çatışmaların daha da tırmanacağını, krizin siyasi çözüm olasılığının hâlâ belirsiz olduğunu ifade ediyorlar.