Suriye sorunuyla ilgili İran'ın ev sahipliğindeki uluslararası toplantı dün (9 Ağustos) yapıldı. Toplantıya İran dahil 29 ülke ve Birleşmiş Milletler'in İran'daki temsilcileri katıldı. Toplantı sonrası basının karşısına geçen İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, toplantının Suriye sorunu için çözüm arayışı içerdiğini, kanlı çatışmalara son vermeyi amaçladığını söyledi. İran'ın Suriye hükümeti ve muhalif grupları İran'da görüşmeye davet edeceğini duyuran Salihi, bazı muhalif örgütlerin de görüşmeye katılmaya hazır olduklarını belirttiğini ifade etti.
Dün öğleden sonra Tahran'da yapılan toplantıya 29 ülkenin temsilcileri katıldı. İran, Irak, Pakistan ve Zimbabve, dışişleri bakanları, bazı ülkeler dışişleri bakan yardımcıları, Çin, Rusya ve Hindistan ise İran'daki büyükelçiliklerinden temsilcileri toplantıya gönderdi. Batılı ülkeler ile Türkiye ve Katar toplantıya katılmadı.
Salihi, İran'ın Suriye politikasında her zaman reform, diyalog ile çeşitli gruplar arasındaki uzlaşmayı vurguladığını, Suriye krizinin aşılmasının tek yolu barış, diyalog ve diplomatik yöntem olduğu için İran'ın bu toplantıyı düzenlediğini kaydetti. Salihi konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Asya, Afrika, Latin Amerika ile uluslararası bölgesel örgütlerden temsilciler, Suriye halkının yaşadığı zorlukları aşmasına yardım etmek üzere Tahran'da biraraya geldi. Onların çekirdek önerisi, şiddetin yok edilmesi ve çeşitli grupların katılacağı milli diyalog yapılması."
BM kuruluşunun İran'daki temsilcisi de toplantıda hazır bulunarak, BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon'un açıklamasını okudu. Suriye hükümeti ve muhalif grupların sorunu çözmek için silaha başvurmalarının kınandığı açıklamada, bu durumun Suriye'yi uzun süreli iç savaşla karşı karşıya bırakabileceği uyarısı yapılarak, "böyle devam ederse kazanan olmayacak" denildi.
Toplantıdan sonra yayımlanan bildiride, katılımcıların İran'ın getirdiği ateşkes önerisini olumlu karşıladıkları bildirildi. İran, Ramazan ayı bitiminde, yani 19 Ağustos'ta, Suriye hükümeti ve muhalif grupların ateşkesi uygulayıp, görüşme için barışçıl hava yaratmasını önerdi.
Salihi basın toplantısında, İran'ın Suriye hükümeti ve muhalif grupları İran'da görüşmeye davet edeceğini, bazı muhalif örgütlerin de görüşmeye katılmaya hazır olduklarını belirttiğini ifade etti. Salihi, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Suriye hükümeti ile muhalif gruplar arasındaki görüşme için uygun koşulları yaratmaya hazırız. Suriye hükümeti önerimizi kabul ederek, Milli Uzlaşma Bakanı Ali Haydar'ı muhalif gruplarla diyalog kurmakla görevlendirdi. Yakın zamanda İran'ı ziyaret edecek olan Bakan Haydar'la bu konuyu görüşeceğiz. Geçen bir yıl boyunca, Suriye'deki birçok muhalif grupla temaslarda da bulunduk."
Salihi, Suriye hükümeti ile muhalif gruplar arasında siyasi reform, insan haklarının korunması gibi konularda ortak arzuların bulunmasının görüşmenin temeli olabileceğini dile getirdi.
Birçok ülkeye göre İran hükümeti ile Beşar Esad yönetimi arasındaki ilişki çok samimi olduğu için, İran'ın, Suriye sorunuyla ilgili çözümün bir parçası olması gerekiyor. Ancak ABD, İran'ın karışmasına kararlılıkla karşı çıkıyor. Batılı ülkeler tarafından Suriye sorunuyla ilgili olarak düzenlenen birkaç uluslararası toplantıya İran davet edilmedi. İran'ın ev sahipliğindeki son uluslararası toplantıya da, ABD'nin yanı sıra Batılı ülkeler davet edilmedi.
Bazı Batılı ülkeleri Suriye'deki muhalif gruplara destek vermekle suçlayan Salihi, bu ülkelerin sadece kendi çıkarlarına özen gösterdiklerini, Suriye sorununu gerçekten çözmeyi hedeflemediklerini dile getirdi. Salihi şöyle konuştu:
"Bazı ülkelerin isimlerini söylemek istemiyorum. Onların Suriye sorununu çözme niyetleri yok. Bu, sorunun kritik noktası. Bu ülkelerin baskı ve müdahale yollarıyla Suriye yönetimini devirme eylemi çok yanlış. Eylemleri Suriye krizinin ciddileşmesine yol açtığı gibi, kendi propagandalarıyla da çelişkilidir."
Suriye krizinin devam ederek kontrolden çıkması durumunda, aşırılığın ortaya çıkabileceği uyarısında bulunan Salihi, Batılı ülkelerin kendilerinin aşırılığın mağduru olduğunu iddia ederken, niye Suriye'de aşırılığa göz yumduklarına işaret etti. Salihi, Irak ve Afganistan'da başarısız olan bu politikaların Suriye'de de aynı yenilgiye uğrayacağını ifade etti.
