Birleşmiş Milletler ile Suiye hükümeti arasında, BM gözlemci heyetinin görev ve sorumluluklarını konu alan anlaşma Şam'da dün (19 Nisan) imzalandı. Anlaşma, BM gözlemcilerinin Suriye'de ne gibi görevlerde bulunacağı konusuna açıklık getirdi. Fakat uzmanlara göre, gözlemcileri Suriye'de halen pekçok sorun bekliyor.

    Suriye Dışişleri Bakanlığı'nda yapılan törende anlaşmayı, Suriye adına Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal El Mikdad imzalarken, BM adına Barış Koruma Bürosu'ndan askeri danışman Guha Abhijit imzaladı. BM ve Arap Birliği'nin Suriye özel elçisi Kofi Annan'ın sözcüsü Ahmet Fevzi, törenin ardından yaptığı açıklamada, etkin bir gözlemci heyetinin, ateşkesi denetlemekle görevlendirilmesinin, Suriye halkının normal yaşamına dönmesi için kritik önem taşıdığını kaydetti. Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, anlaşmanın, Kofi Annan'ın barış planının uygulanması için atılan bir adım olduğu ve bu anlaşmanın, Suriye'nin egemenliği altında uluslararası gözlemcilerin çalışmalarına kolaylık sağlayacağı bildirildi.

    Şu ana kadar adı geçen anlaşmayla ilgili somut içerikler açıklanmadı. Suriye basınına göre, anlaşmada büyük ihtimalle askeri gözlemcilerin görevleri ile Suriye hükümetinin üstlenmesi gereken sorumluluklara yer verildi.

Ban Ki-moon: Gözlemci sayısı artırılmalı

    Uzmanlar, imzalanan anlaşmaya rağmen, gözlemcilerin çalışmalarının sorunsuz sürdürüleceğini düşünmüyor. İlk olarak, gözlemci sayısı konusunda fikirbirliği sağlanmış değil. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, Suriye'deki güvenlik durumu ve ülkenin yüzölçümü dikkate alındığında, 250 gözlemcinin yetersiz olduğunu ifade etmişti. Ban Ki Moon, önümüzdeki birkaç hafta içinde bu ülkenin 10 ayrı bölgesine 300 gözlemci gönderilmesini önerdi. Ban Ki Moon ayrıca, dün New York'ta yaptığı konuşmada, Suriye'nin halen çalkantılı bir dönemde bulunduğuna dikkat çekerek, Suriye hükümetinin BM gözlemci heyetiyle kapsamlı işbirliği yapması çağrısında bulundu. Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim de "250 gözlemci mantıklı ve yeterli" dedi.

    Özel elçi Kofi Annan, önümüzdeki hafta BM Güvenlik Konseyi'ne Suriye'deki son gelişmeler hakkında bir rapor sunacak. Bunun ardından Güvenlik Konseyi'nde Suriye'ye gözlemci gönderilmesiyle ilgili bir karar alınacak. Nihai gözlemci sayısının bu oturumda belirlenmesi bekleniyor.

    Suriye ile BM arasında başka fikir ayrılıkları da bulunuyor. BM Güvenlik Konseyi'de 14 Nisan günü onaylanan 2042 numaralı kararla, öncü gözlemci heyetin can güvenliğinin ve ulaşım özgürlüğünün teminat altına alınması, ön koşul olarak belirlendi. Suriye hükümeti ise güvenlik nedeniyle öncü ekibin her türlü faaliyetiyle ilgili, Suriye hükümeti ve ordusuyla eşgüdüm sağlaması gerektiğini savunuyor.

Ateşkes ihlalleri sürüyor

    Şam yönetimi ile muhalifler arasında 12 Nisan günü saat 06:00'den itibarıyla ateşkes gerçekleştirildi, fakat ateşkes ihlalleri kesintisiz olarak sürüyor. Taraflar birbirlerini ateşkes anlaşmasına aykırı davranmakla suçluyor.

    BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon dün verdiği demeçte, Suriye'de bütün şiddet olaylarına son verilmesi gerektiğinin kabul edilmesine rağmen, ordu ile muhalifler arasındaki çatışmaların son zamanlarda arttığını ve endişe verici olayların devam ettiğini ifade etti.

    Öte yandan, BM'nin ateşkes denetleme çalışmaları Suriyeli muhalifler tarafından olumlu karşılanmadı. Muhaliflere destek veren bir grup, 18 Nisan günü Şam yakınlarında gözlemcileri taşıyan bir aracın etrafını sardı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad karşıtı sloganlar atan protestocular, olay yeri yakınlarından silah sesleri gelmesinin ardından dağıldı.

    BM ile Suriye arasında ateşkes denetimi üzerinde anlaşmaya varılmasına rağmen, gözlemcileri zorlu bir çalışma sürecinin beklediği görülüyor.