İran'ın nükleer sorunla ilgili Başmüzakerecisi Said Celili yaptığı konuşmada, İran'ın, nükleer sorunun çözümü için Altılı Görüşmeler'e yeniden katılacağını belirtti. Ancak uzmanlar, Batılı ülkelerin şu an İran'a yaptırımları artırma niyetinde bulunduğunu ve müzakerenin yeniden başlama ihtimalinin düşük olduğunu kaydediyor.
İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran Atom Enerjisi Ajansı tarafından Tahran'da dün düzenlenen törene katılarak bir konuşma yaptı. Mahmud Ahmedinejad törende, uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş nükleer yakıt çubuğunu reaktöre yükledi. Ahmedinejad yaptığı konuşmada, Batı ülkelerinin İran'daki nükleer reaktöre yakıt tedariki sağlaması koşuluyla, yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyumu rafine etmeyi durduracaklarını iki yıl önce belirtmiş olduklarını hatırlattı. Ahmedinejad, "ancak Batılı ülkeler, bununla ilgili bir güvence vermek istemiyor ve İran'ın nükleer yakıt çubuğu üretme kapasitesine sahip olmadığı görüşündeler. Sonuçta İran, kendi gücüyle yakıt çubuğu üretti ve gelecekte daha fazla nükleer başarı elde edecek" diye konuştu. Ahmedinejad, İran'ın nükleer planından taviz vermeyeceğini ifade ederek, Batılı ülkelerin İran'a yönelik "çirkin tutumlarına" son vermeleri çağrısında bulundu.
İranlı uzmanlar, İran yapımı yakıt çubuğunun reaktöre yüklenmesinin, İran nükleer programında kaydedilen önemli bir başarı olduğunu belirtirken, bu gelişmenin ardından, Batılı ülkelerle nükleer yakıt değişimini düzenleyen müzakerenin artık tarihe karıştığını iddia ediyorlar.
Natanz Uranyum Zenginleştirme Tesisi'nden bir yetkili, dünkü törende, İran'ın ürettiği uranyumun zenginleştirilmesinde kullanılan yeni tip santrifüj makinesinin dünden itibaren tesiste hizmete girdiğini, bu makinenin eski makineye göre 3 kat daha hızlı olması nedeniyle, yüzde 3,5 oranındaki zenginleştirilmiş uranyum kapasitesinin yüzde 50'ye çıkacağını ifade etti.
İran ayrıca dünkü törende İranlı bilim adamlarının geliştirdiği, çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılacak birkaç radyoaktif izotopu da tanıttı.
Öte yandan İran Nükleer Baş Müzakerecisi Said Celili, Altılı Görüşmeler'e yeniden başlamak istediklerini belirten bir mektubu Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'a gönderdi. Mektupta, İran'ın 6 ülkeyle müzakere yapmayı beklediği ve ilgili hazırlıkları tamamladığı ifade ediliyor. Ashton, Ekim 2011'de İran'a gönderdiği mektupta, İran'ın ön koşul koymaması halinde, 6 ülkenin birkaç hafta içinde İran'la nükleer müzakereye başlayabileceğini yazmıştı.
Uzmanlar, son günlerde İran'ın bir taraftan askeri tatbikat ve uydu fırlatma gibi bir dizi güç gösterisine imza atmasının yanı sıra, diğer taraftan da müzakereye yeniden başlama gayretinde olduğuna dikkat çekiyor. Çin Dışişleri Bakanı Yardımcısı Ma Zhaoxu'nun İran ziyareti sırasında da, İran, diğer taraflarla müzakereye başlamaya hazır olduğunu belirtmişti. İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, 10 Şubat'ta yaptığı konuşmada, nükleer sorunla ilgili müzakerenin yakında yeniden başlayabileceğini açıklamıştı.
Fakat ABD ve Avrupa Birliği, İran'ın müzakere çağrısına olumlu bir yanıt vermiş değil. AB'den bir sözcü, Said Celili'nin gönderdiği mektubu aldıklarını doğruladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland ise, İran'ın nükleer programında kaydedilen "gelişmelerin" abartıldığını kaydetti.
Uzmanlara göre Batılı ülkeler şu an için müzakerelere dönmektense, İran'a yönelik yaptırımların kapsamını genişleterek, İran'ın nükleer programından taviz vermesini sağlamak istiyor. Nitekim AB, 23 Ocak'ta İran Merkez Bankası'na yaptırım uygulayacağını açıklamış ve üye ülkelerin 1 Temmuz'dan itibaren İran'dan petrol ithal etmelerini yasaklamıştı. Ancak İran'ın nükleer alandaki yeni başarıları ve bunları dünyaya duyurması, Batı'nın yaptırım baskısına boyun eğmeyeceğini gösteriyor.
Şu an için İran ile Batılı güçler arasındaki çekişme, yaptırımlar ve bu yaptırımlara karşı çıkılması üzerinden ilerliyor. İran'ın nükleer başarılarını dünyaya duyurması, Batılı ülkelerin İran'a yaptırımları artırması için bir bahane oluşturabilir. Bu durumda, tarafların İran nükleer sorunuyla ilgili müzakere masasına dönme ihtimali çok düşük görünüyor.
