Avrupa Birliği'ne (AB) üye 27 ülkenin Dışişleri Bakanları, İran'a petrol yaptırımın takvimini ele almak için 23 Ocak'ta bir araya gelecek. Üyeler arasında farklı ekonomik çıkarlar bulunduğu dikkate alındığında, AB'nin İran'a petrol yaptırımını ertelemek zorunda kalabileceği tahmin ediliyor.

    AB'nin İran'a uyguladığı petrol yaptırımı, bu ülkeden petrol ithal etmeyi durdurmak suretiyle, İran ekonomisinin nabzı olan petrol ihracatını kesmeyi ve nükleer çalışmalar konusunda İran'ın taviz vermesini sağlamayı amaçlıyor. Nitekim AB, 23 Ocak'ta düzenlenmesi planlanan Dışişleri Bakanları toplantısından hemen sonra İran'dan petrol ithalatını durdurmayı öngörüyor. Fakat Yunanistan gibi bazı AB ülkeleri ile İran arasında uzun vadeli petrol sözleşmeleri mevcut. İran'dan petrol ithalatının hemen durdurulması halinde, bu ülkelerin kısa süre içinde yeni petrol kaynağı bulmaları zor. Bu ülkeler, İran'a petrol yaptırmı konusunda özel bir formül istediler. Yani yaptırım uygulansa bile, bu ülkeler İran'dan petrol ithal etmeyi belli bir süre daha sürdürebilecekler. AB yetkilileri, bu zamanın 6 ay olabileceğini açıkladı.

    Uzmanlar, AB ülkeleri yaptırım konusunda aynı tutumu izlese bile, ekonomik alanda farklı çıkar ilişkileri olduğunu savunuyor.

    Bazı AB ülkeleri, yaptırım uygulamak yerine İran'dan petrol ithal etmeye devam etmek ve en azından mevcut petrol kaynağının kesilmemesi gerektiğini görüşünde. AB, İran'ın ikinci büyük petrol ihracat pazarı konumunda ve her gün İran'dan 450 bin varil ham petrol ithal etmekte. Bunlardan yüzde 70'i, Yunanistan, İspanya ve İtalya'ya ait. Bu üç ülkenin şu an çok ciddi bir borç kriziyle boğuştuğu düşünülünce, bu ülkelerin yaptırım konusunda nasıl bir tutum izleyeceklerini tahmin etmek güç değil. Bu ülkeler, yaptırım nedeniyle ekonomik sıkıntı yaşamak istemiyor. Bu nedenle belli bir süre içinde yeni petrol ithalat kaynağı bulunması veya İran'ın bu ülkelere olan borçlarını ödemesi durumunda, yaptırım uygulanmasını talep ediyorlar.

    Öte yandan İngiltere, Fransa ve Almanya gibi İran petrolüne bağlı olmayan ülkeler ise, konunun ekonomik boyutundan önce, siyasi boyutuna vurgu yapıyor. ABD Başkanı Barack Obama, 2011 yılının son gününde İran'a yeni tur yaptırımla ilgili yasa tasarısını imzaladı. İngiltere, Fransa ve Almanya, İran'a bir an önce ciddi bir petrol yaptırımı uygulanması görüşündeler.

    Uzmanlar, İran'a yaptırımın AB'yi olumsuz etkileyebileceği görüşünde. İran'dan petrol ithalatının durdurulması, uluslararası ham petrol piyasasındaki fiyatı yükseltecek. Böylece, AB ülkeleri daha yüksek ham petrol fiyatı ödeleyecek. Bu, borç krizinde kalan AB ülkelerindeki durumu daha kötüleştirecek. Bir AB yetkilisi, AB'nin yaptırımın etkilerini düzenli olarak değerlendireceğini kaydetti. Yaptırımın büyük etki yaratmaması halinde, AB petrol yaptırımı kaldırabilecek.

    İran, AB'nin yaptırımını engellemek için çaba göstermekte. İran'ın Roma Büyükelçisi Seyit Muhammed Ali Hüseyin, İtalya'nın, AB'nin petrol yaptırımına destek vermekle kendi çıkarına zarar vereceği uyarısında bulundu.

    İran yaptığı açıklamada, AB'nin İran'ın petrol sektörüne yaptırım uygulaması halinde, İran'ın Hürmüz Körfezi'nden geçen petrol nakliye hattını abluka altına alacağı tehdidinde bulundu.

    AB'nin İran'a yaptırım uygulamasına kesin gözüyle bakılmasına rağmen, uzmanlar bu yaptırımın AB ekonomisine ciddi zarar verebileğini ileri sürüyor.