Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi Başkanı Wu Bangguo, Çin'e özgü sosyalist hukuk sistemi oluşumunun tamamlandığını açıkladı. Wu Bangguo, 2010 yılının sonu itibariyle, ülke çapında geçerli olan 236 yasa ile ulusal çapta uygulanan 690 ve yerel düzeyde yürürlükte olan 8 bin 600'den fazla yönetmelik bulunduğunu söyledi.
Wu Bangguo, ÇUHM Yıllık Toplantısı'nın bugünkü (10 Mart) oturumunda Daimi Komite'nin Çalışma Raporu'nu sundu. Wu, Çin'e özgü sosyalist hukuk sisteminin oluşumu konusunda bilgi verdi. Sistemin Anayasa'yı esas aldığını vurgulayan Wu, şöyle konuştu:
"Sosyalist demokrasiyi, her bakımdan hukuka dayalı hale getirmeli ve kurumsallaştırmalıyız. Böylece, lider kadrosunda ve liderlerin görüşlerinde meydana gelen değişikliklerden etkilenmeyecek olan, hukukun üstünlüğüne dayalı bir sistem kurabiliriz. Hukukun üstünlüğünü sağlayacak unsurlar arasında kuralların konması ve ciddiyetle uygulanmasının yanı sıra, hukuka aykırı fiillerin cezalandırılması da mutlaka yer almalıdır."
Çin'e özgü sosyalist hukuk sistemi, tarihsel bir süreç boyunca oluştu. Ülke, bu sürecin başlangıcında hukuk kurallarından yoksun bir dönem geçirdi. Bunun ardından, once ekonomik, sonra toplumsal sistemin yerleşmesi ve halkın yaşam koşullarının iyileştirilmesi aşamaları sırasıyla tamamlandı. Bu süreçte, insanı esas alan ve halkın yararını gözeten bir anlayış benimsendi.
Nitekim, vatandaşların insan haklarının korunmasının Anayasa'da güvence altına alınması gittikçe önem kazanıyor. 1982 yılında kabul edilen ve yürürlükte olan Anayasa'da, "vatandaşların haklarını" belirleyen kısım, "devlet organları" kısmının önüne alındı. Bu değişiklik, "devletçe kullanılan yetkiler halk tarafından verilir" anlayışını açıkça yansıtıyor.
Mevcut Anayasa'da 2004 yılında yapılan değişiklikle, "devlet, insan haklarına saygı gösterecek ve güvence altına alacaktır" ifadesi Anayasa'ya dahil edildi.
Anayasa'daki bu ilerlemeler, hukuk sisteminin, vatandaşların haklarının korunmasını öngören yasa ve düzenlemelerin başarıyla yapılmasına da olanak sağladı.
Örneğin, mülkiyet hakkının temel haklardan biri olarak kabul edilmesi, bir yandan ilgili alanlardaki yasama çalışmalarını hızlandırırken, diğer yandan sosyalist piyasa ekonomisinin gelişmesine ve toplumsal reformun ileriye taşınmasına güç kazandırdı.
Bu arada, vatandaşların yasama çalışmalarına katılımı da teşvik ediliyor. Devletin şahsi vergileri belirleme hakkına sınırlama getiren çalıştay, ÇUHM tarafından Beijing'de Eylül 2005'te yapıldı. Bu, kanun çıkarma faaliyetleri kapsamında, meclis tarafından organize edilen ilk çalıştay oldu. Çalıştay toplantısına katılan vatandaşlardan Xu Mingfu, izlenimlerini şöyle aktardı:
"Yasama organı sıfatıyla ülkenin en yüksek yetki organı olan ÇUHM'da vatandaşların görüş ve düşüncelerini dile getirebilmeleri, daha önce hayal edilemeyen bir gelişmeydi. Bu nedenle, son derece heyecanlıyım."
Çin vatandaşlarının yasama çalışmalarına katılımı son yıllarda daha sıkı biçimde düzenlendi. Sosyal Sigortalar Kanunu Tasarısı için kamuoyundan 2008 yılında 70 bin öneri toplandı. İş Akdi Yasası için toplanan önerilerin sayısı 190 bini buldu.
Bu gelişmelere paralel olarak, meclisin yürüttüğü yasama faaliyetlerinde, hükümet yetkilerinin icra edilmesine sınırlama ve standart getirilmesine ağırlık verildi. Bu çerçevede, İdari Disiplin ve İdari Denetim kanunları çıkarıldı. Bu kanunlarla, kamu yetkilerinin kullanımı daha sağlam bir temele oturtuldu.
Çin Sosyal Bilimler Akademisi Hukuk Bilimi Araştırma Merkezi Başkanı Li Lin, bu konuda şunları söyledi:
"Hükümetin yetkilerinin yasayla saptanması ve vatandaşların haklarının güvence altına alınması gibi çalışmalarının yoğunlaştırılmasıyla birlikte Çin, hukuk devleti hedefine aşamalı olarak ulaşacaktır. "
ÇUHM Daimi Komitesi Başkanı Wu Bangguo, oluşumu tamamlanan Çin'e özgü sosyalist hukuk sisteminin, bazı eksiklikleri bulunduğunu da belirtti. Wu, gelecek dönemde sistemin eksikliklerinin giderilmesi ve mükemmelleştirilmesi için daha fazla çaba harcayacaklarını vurguladı.
