3 Mart'ta başlayan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı ve onu izleyen 5 Mart'taki Çin Ulusal Halk Meclisi toplantısı, Çin'in 2010 yılı ve sonrasındaki ekonomi politikalarına yön verecek ciddi kararlara ev sahipliği yaptı. Dilerseniz, Başbakan Wen Jiabao'nun okuduğu Hükümet Çalışma Raporu'nda yer alan, ekonomik ve sosyal konuları içeren altı ana maddeyi gözden geçirelim.
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla artışı için 2010 hedefi yüzde 8 olarak belirlendi.
Kentsel nüfusun önümüzdeki yıl 9 milyondan daha fazla artacağı tahmin ediliyor. Buna rağmen kentlerde kayıtlı işsizlik oranının yüzde 4,6'ının altında kalması hedefleniyor.
Enflasyonun yüzde 3'ün altında tutulması başka bir hedef.
Ödemeler dengesinin iyileştirilmesi için çalışılacak.
Belki de hedefler içerisinde en çarpıcı olanına geldi sıra. Sağlıklı bir kalkınmayla birlikte, kalkınma modelinin dönüşümü çalışmalarının üzerinde durulacak.
Son maddeyi açıklamaya çalışarak işe başlayalım. Çin, bugüne kadar sürdürdüğü ihracata dayalı kalkınma modelini değiştirerek iç talebin de arttırılmasına çalışıyor. Hükümetin öncelikli hedefleri arasında bulunan, kentler ve kırsal bölgeler arasındaki gelir dağılımında yaşanan eşitsizliklerin giderilmesi, dar gelirli vatandaşların ev sorunun çözülmesi gibi konular da aslında iç tüketimi artıracak yeni ekonomik model yaratmaya yönelik çalışmalar olarak nitelendirilebilir.
Biraz da rakamlardan bahsedelim. Hükümet Çalışma Raporu, bu yıl 1 trilyonun çok az üzerinde bir bütçe açığı öngörüyor. İşsizlik oranının yüzde 4,6'ının altında tutulması için merkezi hükümet 43 milyar yuanı gözden çıkarmış durumda. Üniversite mezunları ve kırsal bölgelerden gelip kentlerde iş arayan göçmen işçiler bu bütçeden öncelikli olarak faydalanacak. Uygun konut alanlarınının kullanılmasını engellemek ve konut stoğu yapmak gibi yasalara aykırı girişimlerde bulunanlarla mücadele edilecek.
Geçtiğimiz yıl krize rağmen yüzde 8,7 oranında büyüyen Çin için bu yılki yüzde 8'lik hedef az veya inandırıcı gelmeyebilir. Ancak, Çalışma Raporu'nda da vurgu yapıldığı gibi Çin, ekonomik büyümesini sürdürürken elde edilen geliri de daha adil dağıtmak için önemli adımlar atıyor. Çiftçilere verilen direkt destekler geçen yıla göre 6 milyar yuan arttırılırken, yine kırsal alanlarda yaşayan yaşlıların sigorta kapsamına alınması için başlatılan çalışmalar hızlandıracak. Aynı şekilde temel sağlık hizmetlerini kapsayan ve işsizlere yönelik sigorta sistemi de iyileştiriliyor. Çin hükümeti 2010 yılında sosyal güvenlik sistemine 293 milyar yuan harcamayı planlıyor. Kasaba ve beldelerde inşası süren 29 bin yeni sağlık kliniğinin hizmete açılmasının yanı sıra, 2010 içerisinde 5 bin yeni klinik ve 2 bin hastanenin yapımına başlanması da kararlaştırıldı. Toplamda sağlık harcamalarına ayrılan payın 850 milyar yuanı bulması bekleniyor.
Ekonomik büyümeyle beraber çevre koruma çalışmaları ve enerji tasarrufu da Çin hükümetinin planları arasında yer alıyor. 2008 yılında, gayri safi milli hasılada bir birimlik artış yaratmak için harcanan enerji miktarı yüzde 4,59 oranında azaldı. Bu, şu anlama geliyor; 2007'de yaptığı aynı üretimi Çin, 2008'de daha az enerji kullanarak yapmaya başarmış. Bu verilerden, enerji verimliliği için 2008 yılında ayrılan 42,3 milyar yuanlik bütçenin boşa gitmemiş olduğunu anlıyoruz.
Umarız bu veriler, kalkınma hedefini değil ama modelini değiştirmeyi hedefleyen Çin ekonomisinin geleceği hakkında sizlere az da olsa fikir vermiştir.
