Bu programımızda, Çin ve dünya ekonomisindeki son gelişmelere yer vereceğiz. Bu haftaki dosya konumuzu ise Çin'in 2010 yılında izleyeceği ekonomik politikalar oluşturacak.
İlk haberimiz Çin'in dış ticaret fazlasıyla ilgili. Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Chen Deming, Çin'in dış ticaretinin geliştiğini söylemek için henüz çok erken diyor. Chen'in sözleri, Ulusal İstatistik Bürosu tarafından açıklanan verilerle birleştirilince anlam kazanıyor. 2010'un ilk iki ayında Çin'in dış ticaret fazlası geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50,2 oranında azaldı. Küresel ekonomik krizin de etkisiyle 2009'da Çin'in dış ticaret hacmi'de yüzde 13,9 oranında azalmıştı.
Bu yılın ilk iki ayındaki düşüş, Çin'in ithalatı destekleyen, ihracatı rayına oturtmaya yönelik politikalarının bir sonucu aslında. Çin, bir süredir iç tüketimi arttırmaya çalışıyor. İç tüketimin artması ve sadece ihracata dayalı bir ekonomik yapıdan kurtulmak isteyen Çin'in Ticaret Bakanı, birkaç noktanın da altını çiziyor. İhracat merkezli sektörlerin Çin'de 90 milyon kişiye istihdam sağladığını belirten Chen, "Bu kişilerin işlerini kaybetmeleri halinde onlardan daha fazla harcama yapmasını nasıl bekleriz" diye soruyor. Chen Deming, geçtiğimiz hafta içinde basında yer alan bir başka açıklamasında da, ABD'nin Çin'e yönelik tek taraflı ithalat kısıtlamalarının olduğu bir durumda dış ticaret dengesinden bahsetmenin zor olduğunu söylüyor.
Chen'in ithalat kısıtlamaları açıklaması, son günlerde ABD'nin bazı Çin ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini işaret ediyordu. ABD Şubat ayında Çin'den ithal edilen çelik borulara, Mart başında ise endüstride kullanılan fosfat tuzu ve kuşe kağıda gümrük vergileri getirmişti.
Çin'in gayrimenkul sektörü dünya lideri oldu
Birçoğumuzun hayali başımızı sokacak bir evimizin olması. Nüfusunu göz önüne aldığımızda, bu hayalin en çok kurulduğu ülkelerden birinin Çin olduğunu söylemek sanırım yanlış olmaz. Çin hükümeti vatandaşlarının ev hayallerini gerçekleştirmek için kapsamlı bir çalışma yürütüyor. 2009 yılında Çin'in gayrimenkul sektörü yatırımları bir yıl öncesine göre yüzde 16,1 oranında artış gösterdi ve 3,6 trilyon yuana yani 527 milyar dolara ulaştı. Çin, bu artışla ABD'yi geride bırakarak dünyanın en büyük gayrimenkul yatırımının yapıldığı ülke oldu. 2010 yılında bu eğilim değişmeyeceğe benziyor. Dar gelirliler için 3 milyon yeni ev inşa edilmesi planlanıyor.
Çin'de trenler de hızlı gidiyor
Çin'de ekonomi hızlı büyüyor ancak ulaşım sektörü içerisinde bir alan var ki, büyüme yarışında diğerlerinden çok daha hızlı gidiyor. Çin'in hızlı trenlerle güçlendirilen demiryolu ulaşımı.
2012 sonuna kadar Çin'in hızlı tren çalıştırılabilen demiryolu hattının uzunluğu 13 bin kilometreyi bulacak. Çin Demiryolu Bakanlığı; evet, Çin'de bir demiryolu bakanlığı var, önümüzdeki üç yıl içerisinde 26 bin km'lik yeni demiryolu inşa edecek ve bunun 9 bin 200 km'si hızlı trenlerin kullanımına uygun olacak. Çin'de halihazırda, aralarında başkent Beijing'i Shanghai'ya bağlayacak olan hattın da bulunduğu 40 ayrı hızlı demiryolunun inşası sürüyor.
Çin malı ilk jumbo jet 8 yıl sonra havada
Karada olduğu kadar hava ulaşımında da ilginç gelişmeler yaşanıyor. Çin, artan havayolu taşımacılığı nedeniyle bu yıl 218 adet uçak almayı planlıyor. Çin Sivil Havacılık Yönetimi Direktörü Li Jiaxiang, 2020'de yılda 700 milyon yolcunun uçaklarla seyehat edeceğini, 2030'da ise bu rakamın iki katına çıkacağını tahmin ediyor. Geçtiğimiz yıl Çin'de hava taşımacılığı, 230 milyon yolcu ve 4 milyon 460 bin ton kargo taşımıştı.
Artan uçak talebini ithal uçakla karşılamak istemeyn Çin, ilk "jumbo" jetini bitirmek için de kolları sıvadı. Önümüzdeki sekiz yıl içerisinde bitmesi planlanan ilk Çin malı jumbo jetin adı da belli: C 919. C919'un baş tasarımcısı Wu Guanghui, 190 yolcu kapasitesine sahip olacak uçağın, başta yabancı motorlar kullanacağını ancak eş zamanlı yürütülen çalışmalar sonucunda yakın bir zamanda motor imalatına da geçileceğini söylüyor. İlk jumbo jetin imalatını üstlenen Shanghai merkezli COMAC firması 2008 Mayıs ayında 2,78 milyar dolar sermayeyle kuruldu. C919'un "C" harfi şirketin ingilizce adı olan Commercial Aircraft Corporation of China'nın kısaltılmış hali COMAC'ın baş harfini temsil ediyor. Türkçesi ise Çin Ticari Uçak Şirketi. Şirketin Genel Müdürü de olan Wu Guanghui, Airbus'ın "A"si, Boeing'in "B"sinden sonra COMAC'ın "C"siyle sivil havacılığın ABC'sinin tamamlandığını söylüyor.
