Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Özerk Bölgesi'nin Kaşgar bölgesi ile Pakistan'ın kuzey bölgesi arasında 1969 yılında resmen sınır ticaretine başlamasından bu yana, tam 40 yıl geçti. Küresel finans krizi ortamında, Çin-Pakistan sınır ticareti nasıl? Muhabirimiz kısa süre önce Xinjjiang'ın güneyindeki Kaşgar bölgesinde ilgili birim ve ticaret çevresinden şahsiyetlere bu soruyu yöneltti.
"Bu yılın Mayıs ila Temmuz ayları arasındaki dönemde Çin - Pakistan sınırından giriş çıkış yapan iki ülkenin vatandaşlarının sayısı geçen yılın aynı süresine göre yüzde 78 artarken, bu sınırdan geçen mal miktarı yüzde 102 arttı; yani 2009 yılında Çin-Pakistan ticareti çeşitli nedenlerle etkilenmedi, ticaret hacmi düşmedi, yerine arttı."
Bu sözler, Çin ile Pakistan arasındaki tek kara sınır kapısı olan Hongqilapu Gümrüğü Müdürü Xin Jianmin'e ait. Xin'e göre, Hongqilapu sınır kapısının üçüncü ülkeye açılmasından bu yana Çin ile Pakistan arasındaki ticari ve ekonomik gelişme sorunsuz olarak sürdü. Son yıllarda, özellikle de 2006 yılından bu yana sınırdan geçen iki ülkenin yük miktarı ve yolcu sayısı, hızla arttı. Temmuz 2007'de yürürlüğe giren "Çin-Pakistan Serbest Ticaret Anlaşması", ikili ekonomik ve ticari gelişmeye siyasi açıdan destek sağladı.
20 yıldır sınır ticaretiyle uğraşan Pakistan'ın kuzey bölgesinden Safarullah Baig, bundan çok etkilendi. Yaptığı ticaret miktarı ve Çin'in sınır ticaretiyle ilgili olarak aldığı etkili önlemler sayesinde Safarullah Baig, küresel finans krizinin, ticaretini pek etkilemediğine işaret ederek şunları söyledi.
"Çin hükümetine teşekkür ediyorum. Son yıllarda Çin hükümeti, Pakistanlı işadamlarına ayrıcalıklı politikalar uyguladı. Pakistan, Çin'de ticaret yapan işadamlarından, 8 bin yuana kadar gelir vergisi alınmayacak, sınır ticaret yapan Pakistanlı işadamlarından 3 bin yuan gelir için vergi alınmayacak. Gerçekten Çin hükümetine teşükkür ediyoruz. Pakistan ile Çin arasındaki dostluk, dağdan daha yüksek, denizden daha derindir. Aramızdaki temaslar sorunsuz olarak sürüyor."
Muhabirimiz, Kaşgar'da bir Çinli'nin açtığı Pakistan lokantasında, Pakistan'dan gelen ve sınır ticaretiyle uğraşan işadamı Sakir Hüseyin'le karşılaştı.
"Ben Pakistan'ın kuzey bölgesinden geliyorum. Adım Sakir Hüseyin. Kaşgar'da tamşımacılıkla uğraşıyorum. Yani malları Kaşgar'dan Pakistan'ın Sust sınır kapısına gönderiyorum. 2006 yılında bu işle uğraşmaya başladım. İşlerim iyi gidiyor."
Baig ve Hüseyin gibi Çin-Pakistan sınır ticaretiyle uğraşan Pakistanlı işadamlarının sayısı az değil. Her yıl Pakistanlı işadamlarından oluşan kalabalık heyetler, Kaşgar'da ve Xinjiang'ın merkezi Urimçi'de düzenlenen ticaret fuarlarına katılıyor. Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi Başkan Yardımcısı Hu Wei, muhabirimize verdiği demeçte, 1 Eylül'de düzenlenen 18. Urumçi Fuarı'na çok sayıda Pakistanlı işadamının katıldığını söyledi.
"Son yıllarda Pakistan, her yıl Urumçi Ticaret Fuarı'na heyet gönderiyor. Pakistanlı işadamları, hem her yılın Eylül ayında düzenlenen Urumçi Ticaret Fuarı'na, hem de her yıl 28 Haziran'da Kaşgar'da düzenlenen Orta, Batı ve Güney Asya Ticaret ve Ekonomi Fuarı'na katılıyor. Üst üste dört yıl Kaşgar Fuarı'na katıldım. Her defasında Pakistan'dan gelen büyük ticaret heyetiyle karşılaştım. Son Urumçi Fuarı'nda Pakistanlı işadamları, toplam 77 stanttan 20'sini kiraladı. Biz öteden beri Pakistan'la temaslara büyük önem veriyoruz."
Çin ve Pakistan, tarih boyunca iyi komşu oldu. İki ülkenin çabalarıyla ikili ilişkiler, sürekli canlılık kazandı. Kaşgar'da kaldığı sürede muhabirimiz, Çin-Pakistan sınır kentinin, ikili dostluk ilişkilerinin gelişmesindeki özel rolü hissetti. Küresel finans krizi ortamında iki tarafın birçok kanalla, ikili ekonomik ve ticari işbirliğini daha güzel hale getireceğine inanıyoruz.
