Sami Kohen-Milliyet

    8 Ağustos 2009

    Bütün dünya şu noktada hemfikir: Türkiye artık enerji alanında giderek ağırlığını hissettiren, önemli bir aktör...

    Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in ziyareti sırasında imzalanan bir dizi anlaşma, doğalgaz ve petrolün "tedarikçi" ülkelerden "tüketici" ülkelere naklinde Türkiye'nin stratejik konumuna ve rolüne yeni bir güç katmış oldu.

    Bu anlaşmalar arasında, özellikle Batı'da en çok dikkati çekeni, Rus doğalgazını Karadeniz'in altından Balkanlar yoluyla Avrupa'ya taşıyacak olan "Güney Akım" projesidir.

    Bu projede öngörülen boru hattı sistemi aslında Türk topraklarından geçmiyor. Ankara'nın buna katkısı, boru hattının Karadeniz'in Türk kara sularından geçmesine imkân vermek şeklindedir.

    Bu şekilde Türkiye, Rusya'nın "Nabucco" projesine karşı ortaya çıkardığı "Güney Akım" projesinin hayata geçirilmesine destek vermiş oluyor.

    Oysa Türkiye, henüz bir ay önce Ankara'da düzenlenen bir törende, "Nabucco" projesine imza atmıştı. Bu projenin öngördüğü boru hattı sisteminin önemli bir kısmı Türk topraklarından geçecek. Bu hattan Avrupa'ya nakledilecek doğalgaz ise Ortadoğu ve Orta Asya kaynaklı olacak. Yani açıkçası, "Nabucco"nun amacı, Rusya'yı "baypas" etmek ve Avrupa'nın Rusya'ya bağımlılığını azaltmaktır...

    "İkili oyun"

    ÖNCEKİ gün Ankara'daki imza töreninde, gerek Putin, gerekse Erdoğan, bu iki projenin rakip veya birbirinin alternatifi olmadığını söylediler. Başbakan Erdoğan, Avrupa'nın doğalgaz ihtiyacının giderek arttığını, her iki projenin de bu ihtiyacı karşılamaya yarayacağını belirtti.

    Başbakan'ın bu söylediği doğrudur. Yani daha uzun vadede (2020'lerde) Avrupa'da doğalgaz ihtiyacı öylesine artacak ki, belki de bu iki boru hattının mevcudiyeti dahi yetmeyecektir.

    Ancak şu da bir gerçek ki, bugün "depar" noktasında, iki proje rakip durumdalar. "Nabucco"nun Rusya'yı "atlamayı" amaçladığını "Güney Akım"ın ise bu alanda Rusya'nın üstünlüğünü korumayı hedeflediğini bilmeyen yok...

    Önemli olan, her iki proje için yeterli kaynak (hem doğalgaz hem de finans kaynağı) temin edebilmektir. Kabul etmeli ki, Rusya doğalgaz kaynağı bulmakta, Batılı rakiplerine göre daha avantajlı konumdadır. Ancak umutlarını Nabucco'ya bağlayan ülkelerin ve kurumların da bu yarıştan vazgeçmeyeceği ve tüm olanaklarını kullanacağı da açıktır.

    Türkiye'nin "Nabucco"'ya imza attıktan hemen sonra "Güney Akım"a destek vermesi, ilk bakışta, çelişkili gözüküyor. Gerçekten, birbiriyle yarış halindeki iki projeye taraf olmak, kimilerine göre -"Le Figaro"nun deyişiyle - "İkili oynamak" şeklinde algılanıyor.

    Bunun da ötesinde, Batı'da Ankara'nın bu davranışını, "Türkiye'nin Batı'dan uzaklaşmakta olduğunu" gösteren yeni bir işaret olarak nitelendirenler de var...

    "Rota değişmiyor"

    TÜRK yetkililer, daha önce dış politikada çıkan bazı sıkıntılar üzerine söylediklerini bu kez, Rusya ile imzalanan anlaşmalarla ilgili olarak da tekrarlıyorlar: "Türkiye'nin dış politikasının rotası değişmiyor. Ankara Batı ile bağlarına eskisi gibi öncelik veriyor. Ancak kendi çıkarlarının doğrultusunda, başka ülkelerle de sıkı ilişkiler kurmaya, daha dengeli politikalar oluşturmaya çalışıyor. Bu bağlamda enerji konusunda da proaktif bir strateji uyguluyor"...

    Enerji konusu, bu bakımdan Ankara'nın dış politika anlayışına, yeni bir yön veriyor.

    Diğer bir deyişle, son zamanlarda büyük önem kazanan enerji stratejisi, artık Türk dış politikasının daha bağımsız bir yaklaşımla şekillenmesinde, belirleyici bir faktör haline geliyor.