Dünya nüfusunun dörtte birini oluşturan Çin toplumu, hızla yaşlandığından, yaşı ilerlemiş ve emekli olmuş Çin vatandaşlarından gelen talep, onları ulusal turizm endüstrisinin yeni güçlü grubu haline getirebilir.

ChinaDaily'nin haberine göre bu grup, uzun zaman Çin'deki seyahat acentaları tarafından görmezden gelindi. Zira yaşı ilerlemiş olan turistlerin getireceği kar, onlar için harcanacak çabalara değmeyecek kadar düşüktü. Nitekim, Çin toplumunun demografik değişimine baktığımızda görüyoruz ki, yaşlı nüfus hızla artış gösteriyor. Bu da turizm sektöründe çarkların yaşlı nüfusa döndüğünü gösteriyor.

Çin'in tek çocuk politikası, yaşlı nüfusun artışına sebep oldu. Şimdilerde biraz daha yumuşatılan nüfus politikasına rağmen toplumun yaşlı nüfus oranı artmaya devam edecek. Çin'de 65 yaş üstü nüfusun oranı 21.yüzyılın başlarında yüzde 7'nin altına düşmüş olsa da, bu oran 2025'te yüzde 13,7'ye ulaşacak, 2050 itibarıyla ise toplam nüfusun neredeyse yüzde 25'ini kapsayarak 400 milyonu bulacak. Diğer bir deyişle 2050'de Çin'deki yaşlı nüfus oranı, ABD'nin toplam nüfusunun yüzde 10 fazlası olacak.

Emeklilere tatil daha ucuz ama meşakkatli

59 yaşındaki Çinli vatandaş Chen Ying, dört yıl önce emekli oluşundan beri gezip dolaşmayı çok seviyor. Eski fizikçi Chen, son gezisini Nisan ayı sonunda, Çin'in güneybatısındaki Yunnan eyaletine gerçekleştirdi. Hebei eyaletinin merkez şehri Shijiazhuang'da yaşayan Chen Ying, Kunming, Lijiang ve Dali şehirleri ile Xishuangbanna Özerk Bölgesi'ni kapsayan 10 günlük gezi turu için yalnızca 800 yuan (125 ABD Doları) harcadı. Chen, evinin yakınlarındaki bir seyahat acentasında söz konusu gezinin reklamını gördüğünü ve gezinin oldukça düşük maliyetli olması sebebiyle çok uzun düşünmeden geziye katıldığını aktardı.

Bu arada, 55 yaş ve altı seyahat düşkünleri, 55 yaş üstündeki turistlere oranla daha makul şartlarla karşılaşabiliyor. Hatta bazen ücretsiz seyahat hakkı kazanabiliyorlar. Zira turizm acentalarının gözünde bu yaş grubunun harcama gücü, 55 yaş üstüne göre daha fazla. 55 yaş ve altı turistler farklı yerlerde daha yüklü harcamalar yapabiliyorlar.

Diğer yandan, Chen Ying'in katıldığı süper-ucuz gezi, başta iki kızını kuşkulandırdı. Sıkı gezi takvimi, zorla alışveriş yaptırılma ve hatta tur rehberlerinin sözlü tacizine uğrama olasılıklarından endişelenen kızları Chen'a geziye katılmaması konusunda baskı yaptı. Lakin Chen, geziye katılan çok sayıdaki yaşlı turisti ileri sürerek, kızlarının uyarılarını dikkate almadığını, yine de kızlarının zoruyla geziye gelmesi için birkaç komşusunu ikna ettiğini belirtti.

Reklamlarda vaad edilen birçok kolaylığı gezide bulamasa da Chen Ying, gezi paketinin oldukça ucuz olması ve gezi boyunca kimse tarafından gereksiz eşyalara para harcamak zorunda bırakılmaması gibi nedenlerle, geziden genel olarak memnun kaldığını ifade etti. Gezi programının oldukça sıkı olduğunu bildiren Chen, bazı zamanlarda gezinin yalnızca şehirlerarası yolculuktan ibaret olduğunu düşündüğünü, özellikle 24 saatlik Shijiazhuang'a dönüş yolunda çok yorulduğunu belirtti. Chen, fazla yaşlı olmadığını, lakin bu tür ucuz seyahatlere bir daha katlanamayacağını vurguladı.

Yaşlı jenerasyon seyahat acentalarından rahatsız

Çin'in önde gelen online turizm acentalarından Ctrip, yaşlı jenerasyonun seyahate ilgisinin gitgide büyüdüğünü açıkladı. Şirketin sağladığı seyahat verilerine göre, 50 yaş ve üstü vatandaşların yüzde 87'si "kesinlikle" seyahat planladıklarını dile getirirken yüzde 13'lük bir kısım ise "muhtemelen" seyahate çıkabileceklerini söyledi.

Öte yandan 25 yaş ve altı Çinli vatandaşların yüzde 29'u ve 26-30 yaş aralığındaki vatandaşların yüzde 17'si ise seyahat planları olmadığını bildirdi.

Doğu Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ve Shanghai İhtiyarlar Derneği'nin geçtiğimiz Kasım ayında gerçekleştirdiği bir anketin sonuçlarına göre birçok müşteri, turizm acentalarının sağladığı hizmet ve ürünlerden memnun değil. Ankete katılan 2 bin 341 kişinin yüzde 30'u yaptıkları seyahatler esnasında acentalar tarafından saygısızca muamele gördüklerini ifade etti.

Ankette ayrıca, yaşlı turistlerin haklarının acentalar tarafından çiğnendiği, yasal sözleşme yapılmadığı gerçeği ortaya çıktı. Aynı zamanda anket sonuçları, alışverişe zorlama, yolculuk programında beklenmedik değişiklikler olduğu ve hatta turistlerin gezinin ortasında terkedildiğini de gösteriyor.

Yalnızca soyadını vermeyi kabul eden Jiangsu eyaletinden emekli öğretmen Zhou, yakın zamanda yaşadığı bir tecrübesini aktardı. Zhou, Beijing'e yaptığı seyahat sırasında bir inci dükkanında alışveriş yapamaya zorlandığı için tur rehberiyle tartıştığını söyledi. 60 yaşındaki Zhou, tartışmanın üzerine eşi ile birlikte dönüş biletlerini kendi ceplerinden karşılamak zorunda kaldıklarını sözlerine ekledi.

Yeni itici güç

Ctrip'in Kıdemli Satış Müdürü Dun Jidong, grupla seyahatin yaşlılar ve ilk defa seyahate çıkacaklar için daha uygun olduğunu bildirdi. Son birkaç yılda, yeni bir trend geliştiğini, buna göre insanların artık kendi seyahatlerini kendilerinin planladığını belirten Müdür Dun, gelecekte genç turistlerin grup seyahatine bağlı kalmayacağını dile getirdi.

Dun ayrıca, birçok yaşlı turistin, kendi çocuklarından etkilendiğini bildirdi. Yabancı ülkelere yönelik turizm faaliyetlerinin eskisi gibi zor olmadığını aktaran Dun, yeni ofisler açılır açılmaz daha fazla vatandaşın yurt dışına vize alabildiğini, hatta bunun için çok uzaklara gitmek zorunda olmadıklarını, artık her şehirden vize başvurusu yapmanın mümkün olduğunu açıkladı. Birçok ileri yaşlı vatandaşın da çocuklarının yardımıyla uçak bileti satın alıp, otel rezervasyonları yapabildiğini ifade eden Müdür Dun, turizm piyasasının önümüzdeki iki yılda daha da gelişeceğini söyledi.

Emeklilerle direk irtibat halinde olan turizm acentalarının aksine Ctrip, kar marjını emeklilerin çocukları üzerinden artırma yolunda. Satış Müdürü Dun Jidong'un açıklamalarına göre Çinli gençler, aileleri için para harcamaya oldukça istekli. Yangzte Nehri'nde meydana gelen "Doğunun Yıldızı" adlı gemi kazasından sonra çok sayıda genç, ailesinin seyahat güvenliğinden endişe duymaya başladı. Buna karşın Dun Jidong, Ctrip'te önceliğin emeklilere yönelik turlar, güvenlik ve kontrol olduğunu ifade etti.

Ctrip, genç müşterilerine oranla yaşlı müşterilerinin maliyetinin daha yüksek olduğu, fakat yaşlıların yolculuk süresince huzurlarını garantilemek açısından yüklü miktarda para ödemekten kaçınmadıkları bilgisini verdi.

Ctrip istatistiklerine göre Çinli vatandaşlar tarafından en çok tercih edilen gezi mekanları arasında ise Tayvan, tropik adalar, Fransa, İtalya, İsviçre gibi Avrupa ülkeleri yer alıyor.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Turizm Araştırma Merkezi Müdürü Zhang Guangrui de konuya ilişkin görüşlerini aktardı. Mevcut durumun yaşlı vatandaşların maliyetleri veya harcadıkları paralarla alakalı olmadığını, ancak turizm endüstrisinin genel olarak problemli olduğunu bildiren Zhang, artık önde gelen seyahat acentalarının yaşlı insanların tercih edebileceği, bol seçenekli geziler organize etmeleri gerektiğini dile getirdi.