Resmi verilere göre 2015'in ilk yedi ayında Çin'in dış ticareti yüzde 7,3 düşüşle 13,63 trilyon yuan (2,23 trilyon ABD Doları) oldu.

Çin Gümrük Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan veriler tek haneli rakamlarda devam eden ekonomik büyümenin yanında dış ticarette azalma olduğunu gösteriyor. Bu verilere göre ihracat yüzde 0,9 oranında gerileyerek bir yıl öncesine göre 7,75 trilyon yuan olurken, ithalat, yüzde 14,6 düşüşle 5,88 trilyonu buldu.

Ocak-Temmuz aylarında ticaret fazlası ikiye katlanarak 1,87 trilyon yuan oldu.

Temmuz'da dış ticaret, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,8 azalarak 2,12 trilyon yuanlık bir hacimde iken, ihracat yüzde 8,9 azalıp ithalat ise yüzde 8,6 oranında düşüş yaşadı.

Temmuz'da ticaret fazlası yüzde 10 düşerek 263 milyar yuanı buldu.

HSBC'nin Çin Başekonomisti Qu Hongbin, ihracattaki büyümede görülen düşüşün başlıca sebebinin zayıflayan dış talep olduğunu, özellikle AB ve Japonya'ya yapılan ihracat hacminin büyük oranda gerilediğini bildirdi.

Çin'in en büyük dış ticaret partneri AB ile ticaret, 2015'in ilk yedi ayında 1,98 trilyon yuanlik bir değerle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 geriledi. Bu durumun ortaya çıkmasında 1,22 trilyon yuanla yüzde 4,4 düşen ihracat ile 757,32 trilyon yuanla yüzde 12,4'lük düşüş etkili oldu.

Beşinci en büyük ticaret ortağı Japonya ile ticaret ise yüzde 11,1 düşerek 976,7 milyar yuanı buldu. Japonya ile ihracat ve ithalatta da görülen yüzde 11,1'lik gerilemenin ardından elde edilen gelir ihracatta 471,06 milyar yuan, ithalatta ise 505,64 milyar yuan oldu.

Öte yandan Çin'in ikinci büyük ticaret partneri olan ABD ile ticarette yüzde 2,7'lik bir büyüme görülürken, Çin'in üçüncü büyük ticaret ortağı olan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) ile ticaret ise yüzde 1,3 oranında artarak 1,62 trilyon yuanı buldu.

Ocak-Temmuz döneminde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla özel firmaların ihracatlarında yüzde 4,6'lık artış yaşanırken, devlet şirketlerinin ihracat oranı yüzde 4,4 ile 848,02 milyar yuana geriledi.

Ticaret hacmi yüksek bölgelerden Guangdong ve Jiangsu eyaletlerinde nispeten istikrarlı bir ticari performans görüldü. Dış ticaret hacmi en fazla olan Guangdong eyaletinin ilk yedi aydaki ticaret hacmi yüzde 1,8 oranında düştü.

Tekstil ve makinacılık ihracattaki gerilemeden maksimum etkilendi

Çin Devlet Konseyi Araştırma ve Geliştirme Merkezi, 543 kişi ile gerçekleştirdiği bir anket sonucunu yayımladı. Rapora göre anket katılımcılarının yalnızca üçte biri işletmelerinde ilk beş ayda, 2014 yılının aynı döneminde görülen yüzde 43,3'lük büyümeye göre az bir büyüme yaşadı. Çinli şirketlerin birçoğu ise bu dönem boyunca büyük paralar kaybetti. Kar yapan şirketlerin yüzde 68,1'i kazançlarının normal veya oldukça düşük seviyede arttığını bildirirken, bu şirketlerden yalnızca 3,5'i yüksek seviyede kar elde etti.

İhracatta büyümenin az görüldüğü sektörlerin başında tekstil ve makinacılık yer alıyor. Avrupa ve BRICS ülkelerini (Brezilya, Rusya, Hindistan, Güney Afrika) hedef piyasa olarak belirleyen firmalar, diğer global piyasaları seçen firmalara göre daha hızlı bir kar düşüşüyle karşı karşıya kaldı.

2015'in ilk yedi ayında Çin, daha çok elektrik ve elektronik ürünleri ihraç ederken, tekstil ve ayakkabıcılık gibi yoğun işçilik gerektiren sektörlerde daha az ihracat gerçekleştirildi.

Çin ihracatta büyüme çizgisini koruyabilir

Tüm bu verilen ışığında görülüyor ki Çin'de birçok sektörde dış ticaret baskısı artacak. Peki dış ticarette büyümenin daha cüzi rakamlarda olmasının sebebi nedir ya da önümüzdeki dönemlerde dış ticaret hacmini artırmak için hangi yollara başvurulacak?

Çin Ticaret Bakanı Asistanı Zhang Ji, ilk yedi aydaki dış ticaret performansını şu şekilde değerlendirdi:

"Uluslararası piyasada görülen cansızlık dışında, yurtiçinde üretim maliyetleri sürekli yükseliyor, döviz kurunun değerlenmesi gibi unsurlar hariç, çok özel ve önemli bir sebep daha var, o da geçen senenin aynı döneminde görülen olağanüstü büyüme, dolayısıyla negatif baz etkisi yarattı. Bu unsur dışlanırsa, Temmuz ayının ihracat düşüş ölçüsü normal çerçevededir."

Zayıflayan dış talep ve yükselen üretim maliyetlerine rağmen Çin, dış ticaretteki performansıyla yine diğer büyük ekonomileri geride bıraktı. Çin Milli Kalkınma ve Reform Komisyonu'ndan ekonomist Zhang Yansheng, Çin'in yakın dönemdeki dış ticaret geleceğini değerlendirdi.

Çin'de üretilen mallar için yeni bir rekabet sınırı belirlenmesi gerektiğini belirten Zhang, AB'nin büyüme işaretleri ve ABD'nin istihdam ve tüketiminin iyiye gitmesinin Çin'in ihracatına da olumlu yönde etki edeceğini aktardı. Zhang, üçüncü ve dördüncü çeyrekte uluslararası piyasalarda emtia fiyatlarının düşük eğilimde olması ihtimalinin yüksekliğini hatırlatarak ithalatta buna bağlı olarak pozitif veriler elde edilemeyeceğini açıkladı.

Çin Kabinesi geçtiğimiz ay, ithalat ve ihracatı geliştirmek için tüm açılardan alınması gereken önlemlerin yer aldığı yönergeyi hükümete sunmuş, ülkenin piyasalarını genişleterek ekonomik büyümeyi artırması gerektiği çağrısında bulunmuştu. Söz konusu yönergeye göre alınacak bir dizi önlemin başında popüler tüketim ürünlerinin ithalatında verginin düşürülmesi geliyor. Ayrıca yönerge, daha fazla vergiden muaf mağazaların açılması, vergiden muaf ürün çeşidinin artırılması gibi önerileri kapsıyor.

Yuanın değer kaybı ihracatçıları sevindirdi

Çin'in para birimi yuan 2012'den beri ilk defa dolar karşısında bu kadar yüksek oranda değer kaybetmesi, dış ticarete hem pozitif, hem de negatif etkiler getiriyor.Yuan-ABD Doları paritesinin yüzde 4,6 düşmesinden en çok faydalanan ihracat firmaları oldu. "Çin malı" ürünlerle Batı piyasalarına akın eden firmaların çoğu, bir süreliğine bile olsa değer kaybından kazanç sağlayabilecekken, ithalatçılar yüksek üretim maliyetlerinden zarar görebilir.

Çin'in doğu eyaleti Zhejiang'daki Zhongxiang tekstil fabrikası sahibi Xu Jianping, tekstil ürünlerini yüksek miktarda denizaşırı piyasalarda satışa sunuyor. Xu, yuanın her bir puan gerilemesinden 100 yuan (15,6 ABD Doları) kar elde ettiğini belirtti. İmalatçıların birçoğu, yükselen işçi maliyetlerinden muzdaripken, yuanın değer kaybı ile kazançlarını katlayabilecekler.

Çin'e çekilen yabancı sermaye oranında artış

Çin'in dış ticaret verileri düşüş eğilimini yansıtsa da yayımlanan yabancı yatırım verileriyle farklı bir tablo çıkıyor. Çin Ticaret Bakanlığı'ndan edinilen verilere göre, bu yılın ilk yedi ayında Çin'de açılan yabancı sermayeli işletme sayısı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8,8 büyüdü, kullanılan yabancı sermaye miktarı ise 471 milyar yuana çıktı.

Yalnızca Temmuz ayında Çin'e çekilen sermaye ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,2 oranında yükselerek 50,55 milyar yuanı buldu. Çin Ticaret Bakanlığı Yabancı Sermaye Genel Müdür Yardımcısı Huang Feng, çekilen yabancı sermaye ölçeğindeki artışın ileri teknolojili imalat ve hizmet sektöründe görüldüğünü açıkladı.

Maersk Çin'in dış ticareti konusunda iyimser

Öte yandan, Danimarkalı deniz taşımacılığı şirketi Maersk Grup, Çin'in dış ticareti ve yuanın değer kaybı konusunda değerlendirmelerde bulundu.

Maersk Grup Kuzey Asya Temsilcisi ve aynı zamanda Maersk Çin Yönetim Kurulu Başkanı Tim Smith, küresel ticari gerileme ve yuanın güç kaybetmesi üzerindeki soru işaretlerine rağmen şirket olarak Çin'deki ticari fırsatlar konusunda iyimser olduklarını açıkladı. Smith, Çin ekonomisinin iç tüketim ve hizmet sektöründeki büyümeye dönmesi, Bir Kuşak-Bir Yol adı altında yapılacak bölgesel ticaret ve altyapı inşası sayesinde Çin'in yeni fırsatlara gebe olduğunu aktardı.

Yuanın devaluasyonunu "genel olarak iyi bir durum" olarak değerlendiren Smith, para birimindeki eğilimin nasıl olacağını bilmeseler de Çin'in ihracatında büyüme olacağını, bu durumun kendi işlerine de fayda sağlayacağını ifade etti.

Emtia fiyatlarındaki dalgalanmaların etkisiyle Temmuz ayının sıradan bir ay olmadığı yorumunda bulunan Smith, yuanın değer kaybıyla beraber, üçüncü çeyrekte Çin'in ihracatında artış olacağını dile getirdi.

Güç kaybetmiş bir yuanın daha pahalı ithalat ürünlerine denk olduğunu söyleyen Smith, yine de iç tüketime dayandığı sürece Çin ekonomisinin olgunlaşacağını ve ithalatta da büyüme yaşanabileceğini sözlerine ekledi.