Finansal inovasyonu desteklemek için, İnternet finansının geliştirilmesi, açıkça denetlenmesi, piyasa düzeninin standartlaştırılması gerekmekte.

Üç yıllık bir kuluçka dönemi sonunda 18 Temmuz'da ortaya konulan internet finansı denetimine dair düzenleme dikkat çekmeye başladı. Yayınlanan "İnternet Finansı'nı Geliştirme Yönetmeliği" Çin'in İnternet üzerindeki finansal gelişiminin üst seviyedeki tasarımı olarak biliniyor.

İnternet finansı, krediler, yatırımlar ve diğer finansal hizmetlerin yalnızca bankalar veya diğer finans kuruluşlarıyla değil online kanallar aracılığıyla elde edilmesini kapsıyor.

Birkaç yıl önce P2P platformları Çin'de gelişmeye başlamış ve bu platformların düşük eşik değeri, yüksek getirisi gibi özellikleri, krediye ihtiyaç duyanlar ile yatırımcılar tarafından olumlu karşılanmıştı.

Açılımı peer-to-peer lending olan P2P, banka gibi geleneksel finans hizmeti veren aracılar olmadan işleyen bir sistem. Çin'in online finans platformlarından biri olan www.wangdaizhijia.com'dan edinilen verilere göre yılın ilk altı ayındaki internet üzerinden gerçekleştirilen işlem hacmi, yıllık ortalama yüzde 15'lik değeri ikiye katladı.

İnternet üzerinden işlem yapmak çok kolay

Çin'in kuzeybatısında yer alan Changchun şehrindeki bir mobilya imalat firmasının sorumlusu Yao, son dönemlerde sermayesinin devir hızı problemini çözmek için yerel bir P2P platformundan yardım aldı. Yao, arazi araştırmaları için internet üzerinden kredi bulabildiğini ve 300 bin yuan gibi büyük bir miktarı üç günde alabildiğini söyledi.

P2P modeline göre Yao Bey'in eline geçen kredi, finans kurumlarından değil, sıradan yatırımcılardan geliyor. Changchun şehri vatandaşı Zhao, bu yatırımcıların arasından yalnızca biri. Zhao, konuya ilişkin: "Telefondan kolayca kayıt olup, bilgilerinizi girerek oturum açabiliyorsunuz. Sonrasında başkaları sizinle iletişime geçerek krediniz olup olmadığını ve faiz oranı ile kredileme tarihini teyit edebiliyor" ifadelerini kullandı.

Tüm kredi alma sürecinde P2P platformları aracı görevi görüyor. Yatırımcılar ile kredi almak isteyenleri bir araya getiriyor. Yüksek verime sahip ve açık olan bu yöntem için büyük veya küçük ölçekli şirket ayrımı bulunmamakta, sermayenin büyük bir kısmı halktan sağlanmakta. Changchun şehrinde bir internet finans şirketi sorumlusu olan Wang bu konuda şunları söyledi:

"Platformumuzda sermaye dokunulmazdır. Bizim yaptığımız, finansmanlardan gelen yatırım miktarı, yatırım yönü ve sermayenin kullanılabileceği zamanı açık bir şekilde yansıtmak. Aynı zamanda kredi kullanacakların kişisel veya kurumsal kredi durumu, proje durumu gibi bilgileri de sağlıyoruz. Kısacası internet finansı, biz üçüncü tarafa görülmemiş bir hızla taraflar arası işbirliği gerçekleştirme imkanı sunuyor."

Geçen yıla kadar Çin'in P2P platformu sayısı 1575 olurken, yıllık 25 milyon 280 bin yuan değerindeki devir miktarı 2013 yılının 2,39 katı arttı. Geçen yıl, internet üzerinden kredi devir miktarı aylık ortalama yüzde 10,99 oranında artış gösterdi. 2014'ün Aralık ayında sektörün toplam değeri 10 milyon 360 bin yuanla 2013 yılının yüzde 3,87 katı oldu.

Geçen yılın toplam getiri oranı yüzde 17,86 idi. Katılımcı sayısı açısından internet üzerinden yatırım yapanlar ile kredi alanların sayısı sırasıyla 1 milyon 160 bin ve 63 bin'e ulaşarak 2013'e göre yüzde 364 ve 320 oranında arttı.

Denetim eksikliği birçok sorunu doğurdu

Son birkaç yılda P2P platformalarının büyümesi sırasındaki denetim eksikliği birçok sorunu da beraberinde getirdi. Çok sayıda P2P platformu faaliyetlerini durdurarak yatırımcıların büyük miktarda zarar etmesine yol açtı. Kabul edilen yönetmelik ile P2P platformlarının daha güçlü bir temel üzerinde standartlaştırılması sağlanacak.

İnternet Finans Kulübü (IFC1000) Sekreteri Yi Huanhuan, internet finans platformlarının denetimsiz büyüdüğü günlerin geride kaldığını, yeni düzenlemeler sayesinde geleneksel finans kurumları ve internet finansı katılımcıları arasında daha büyük işbirliği kurulmasını umut edebildiklerini aktardı.

Renmin Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Yang Dong ise, hükümetin bu denetim yönteminin standartları yükselttiğini, vatandaşlara (yatırımcılara) platformları daha iyi tanıma fırsatı sunduğunu ve vatandaşların bu platformlarda daha iyi korunabileceğini bildirdi.

Yönetmeliğe göre, internet üzerinden kredi alım satımında platformlar, yatırımcıya ve finansmana eşleştirme, bilgi aktarımı ve kredi değerlendirme hizmeti sağlayarak aracı olma özelliğini bir adım öne taşımak durumunda. Bu platformlar yasa dışı kredilendirme veya kredi hizmeti sunamaz.

Sektör uzmanları yeni düzenlemenin uygulanmasıyla bir dizi sahte satış, dolandırıcılık faaliyetleri yürüten ve finansmanlık yapan platformların görecekleri baskı sonucu kapatılacağını ve böylece internet finansının olgunlaşma döneminin biteceğini belirtti.

Çin'in internet finansı platformlarından biri olan Jinxin ağı operasyon sorumlusu An Danfang, şu an birçok P2P şirketinin kredi alım satımıyla ilgili tek net bilgi yayınlamadığını, bu durumun son derece tehlikeli olduğunu kaydetti. An, bu platformlarda denetim yapılmasının hem internet finansı şirketlerine hem de kullanıcılara kolaylık sağlayacağını da sözlerine ekledi.

Her birimin belli bir sorumluluğu var

On yerel hükümet ile Bank of China, Endüstri ve Bilişim Teknolojileri Bakanlığı, Finans Bakanlığı ve Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu (CSRC), konuya ilişkin ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride piyasa düzenini sağlamlaştırma yönergelerine yer verilirken her bir birim için sorumluluklar netleştirildi.

Çin Merkez Bankası internet üzerinden ödeme hizmetinden sorumluyken, Çin Bankacılık Denetleme Komisyonu internet aracılığıyla kredi alım satımının denetlenmesinden, internet güvenilirliğinden ve tüketici finansmanlığından sorumlu tutuluyor. CSRC ise hisse senedi finansmanı ve fon satışları ile ilgilenecekken, Çin Sigorta Düzenleme Komisyonu da internet üzerinden sigorta denetlemesi hizmeti sağlayacak.

Denetimcilerin gözünde yönetmelikte en göze çarpan nokta, İnternet finansman denetimi düşüncesinin yasalarla denetim, uygun denetim, sınıflara ayırarak denetim, kooperatif denetim, inovatif denetim gibi beş ilkeye ayrılması oldu.

Mart ayında 12. Çin Ulusal Halk Meclisi 3. Toplantısı'nda Çin Başbakanı Li Keqiang'ın sunduğu hükümet raporunda öncelikle bahsettiği "İnternet Plus" planı oldu. "İnternet Plus" şeklinde adlandırılan bu planla, geleneksel endüstriler arasında bilişim teknolojileri ve internet platformları kullanılarak işbirliğinin derinleştirilmesi, yeni bir gelişim ortamı sağlanması amaçlanıyor.

Çin'in inovasyonu özellikle teşvik ettiğini belirten Çin-Amerika ortaklığındaki Metlife Sigorta Limited Şirketi CEO'su Tan Qiang, "İnternet Finansı ve İnternet Plus planı" sayesinde sigorta şirketleri, bankalar ve hisse senedi komisyoncularının müşterilerine yeni ürünler sunabileceğini, internet aracılığıyla hizmet kalitelerini artırabileceğini ve yeni pek çok fırsat yakalayabileceğini dile getirdi.

Geleneksel finans ve internet finansı birbirini tamamlıyor

İnternet finansı yeni ortaya atılmış olsa da hızla gelişmesi tüm finans alanlarına her açıdan etkiler getiriyor, geleneksel endüstrilere büyük sıçrama yapma imkanı veriyor. Çin Halk Bankası Finans Enstitüsü Sorumlusu Yao Yudong'a göre, gelecekte finansal reformların derinleşmesiyle geleneksel finans kurumları ve yeni internet finansı platformları arasındaki işbirliği kademeli olarak artmaya devam edecek.

Yao Yudong: "Gelecekte internet finansmanı sağlayan şirketler piyasaya katılarak büyük meblağlardaki sermayelerini geleneksel finans kurumlarına sunabilecekler. Geleneksel finans kuruluşlarına da internet üzerindeki finans mekanizmalarını satın almaya izin verilmesinin yanı sıra bu kuruluşlar internet vasıtasıyla kendi online platformlarını kurarak gelişebilecekler. Zira yalnızca geleneksel hizmet yoluyla tüm sistemin reformunu gerçekleştirmeleri zor olacaktır." şeklinde değerlendirme yaptı.

Benzer görüşe sahip Ant Financial Group şirketi Baş Stratejisti Chen Long'a göre geleneksel finans ve internet finansı birbirini tamamlayan iki sistem, biri diğerinin yerine geçemez. Bu sebepten iki yöntem birden kullanılarak işbirliği yapılması en makul model durumunda.

Finans kuruluşlarının finansal ürünleri tanıması, anlaması ve risk kontrol edebilme gücünün uzun bir süreç sonrasında prestij ve güvenilirlik getirdiğini, iki sistemin birbirinin yerini tutamayacağını vurgulayan Chen Long, internet finansmanlarının ise internet avantajına sahip olduğunu ve bu avantajı da geleneksel finans yapılarının kolayca elde edemeyeceğini ifade etti. Chen, bu nedenle geleneksel finans ve internet finansının bir araya gelmesinin, "İnternet Plus" yöntemine eşit olduğunu açıkladı.