Çin bu kavramla bir Asya ülkesi olduğunu vurguluyor. Çin, ne kadar gelişmiş olursa olsun, bunu sürdürüp güçlenmesinin, diğer Asya ülkeleri ile kalkınma fırsatlarını paylaşmasına, kazan-kazan işbirliğini genişletmesine bağlı olduğunu ifade ediyor.

Çin'in düzenlediği Boao Asya Forumu (BAF), dünyanın en prestijli ekonomi forumu haline geldi. Çin liderliğinde yürütülen İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve Asya Altyapı Yatırım Bankası projelerinin Forum öncesinde olgunlaştırılması da BAF'ı dünya gündemine oturttu.

Bu yılki toplantı lider katılımı açısından da öne çıktı. Konferansa 49 ülke ve bölgeden 2 bin 786 kişi katıldı. 80'i aşkın başbakan, 65 şirket müdürü ya da tepe yöneticisi, 77 akademik isim çeşitli toplantılarda konuşmalar yaptı.

26-29 Mart günlerinde toplanan forumda kuşkusuz çok şey konuşuldu. Ancak İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve Asya Altyapı Yatırım Bankası (AAYB) projeleri, gündemin odak noktasıydı. Birbirine bağlı bu iki projenin öncelikli hedefi, Çin'in istikrarlı büyümeyi sürdürmesini ve Asya ülkelerinin kalkınmasını sağlamak.

AAYB'ye üye olmak üzere başvuru yapan ülke sayısı 46'yı aştı. 30'u kurucu üye olmak üzere AAYB ortaklarının listesi önümüzdeki günlerde açıklanacak. Çin merkezi hükümeti, BAF sırasında, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nu ifade eden "Bir Kuşak Bir Yol" girişiminin ilkelerini, çerçevesini, önceliklerini ve işleyiş mekanizmasını da yayınladı.

Hükümet ayrıca, girişimin uygulanmasını denetleyecek özel bir liderler grubu kurdu. Liderler grubu üyeleri henüz açıklanmadı, ancak girişimlerle ilgili çalışmalara rehberlik edeceği ve eşgüdümden sorumlu olacağı bildirildi. Grubun, Çin'in en üst ekonomik planlayıcısı konumundaki Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu'na bağlı olacağı belirtildi.

Çin'in kalkınma anlayışı bu kavramda

Boao Asya Forumu'nun teması "Asya'nın Yeni Geleceği: Ortak Kader Topluluğuna Doğru" biçiminde belirlenmişti. "Asya Ortak Kader Toplululuğu", son yıllarda dile getirilen, Çin'in kalkınma anlayışını somutlaştıran yeni bir kavram. Çin bu kavramla bir Asya ülkesi olduğunu vurguluyor. Çin, ne kadar gelişmiş olursa olsun, bunu sürdürüp güçlenmesinin, diğer Asya ülkeleri ile kalkınma fırsatlarını paylaşmasına, kazan-kazan işbirliğini genişletmesine bağlı olduğunu ifade ediyor.

Asya'nın tüm diğer kıtalardan daha karmaşık olduğuna dikkat çekiliyor. Karmaşıklığın kaynakları arasında din ve değerler çeşitliliğiyle toprak sorunları başta geliyor. Ayrıca, ekonomik gelişim açısından da ülkeler arasında derin bir eşitsizlik var.

Dünya çapında ikinci ve üçüncü en büyük ekonomilerle Asya kaplanları olarak anılan dört ülke, petrol rezervleri açısından en zengin ülkelerle dünyanın en fakir ülkeleri ve savaştan savaşa sürüklenenler Asya'da. Yine sosyalist ülkelerle demokratik devletler, Batılı sistemleri kopyalayan uluslarla orta yolu izleyenler Asya'da.

Komşu ülkeler arasındaki ilişkilerde giderek artan zorluklar yaşanıyor, iç huzursuzluk bölgesel gerilimlere, sınır sorunları üzerinde siyasi anlaşmazlıklara yol açıyor. Söz konusu sorunlar Washington'un Asya stratejisinin dayandığı ekseni oluşturuyor.

"Komşu ülkelerle ticaret 2,5 trilyon dolar artacak"

Çin, Asya ülkeleri arasında işbirliğini, entegrasyonu geliştirmenin farklılıkları aşmaktan, ortak çıkarları genişletmekten geçtiğini, entegrasyona ekonomiden başlamak gerektiğini saptıyor.

Çoğu Asya ülkesi modernleşme sürecinin başında Batı ile bağlar kurdu. Ancak Batı'nın artık kendine faydası yok. Avrupa ülkelerinin art arda AAYB'ye katılma başvurusu yapmalarının nedeni de bu.

İşte bu koşullarda, Çin'in "Bir Kuşak Bir Yol" girişimi ve Asya Ortak Kader Topluluğu felsefesi, Asya ülkeleri arasında büyük destek buluyor. "Bir Kuşak Bir Yol" girişimi ve Asya Ortak Kader Topluluğu felsefesi, Çin açısından da "tek seçenek"! İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu girişimleri Çin ekonomisine, az gelişmiş ve iç bölgelerin gelişmesine kaynak oluşturacak.

BAF sırasında açıklanan planda Çin, Asya'daki çeşitli bölgeler arasındaki karşılaştırmalı üstünlükleri, doğal kaynak avantajlarını karşılıklı yarara dönüştürmek üzere politikalarda eşgüdüm, mali işbirliği, altyapı inşası ve serbest ticaret çağrısında bulundu.

2013 yılında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından ileri sürülen fikir, Asya, Afrika, Orta Doğu ve Avrupa ekonomilerini birbirine daha iyi bağlayacak altyapı ağları kurmaktı. Xi, BAF'da 29 Mart günü yaptığı konuşmada, İpek Yolu projesinin, sadece komşu ülkelerle olan toplam ticaret hacmini 10 yılda 2,5 trilyon doların üzerinde artıracağını söyledi.

Çin'de beş bölgesel inisiyatif

Çin liderliğinde kurulan Asya Altyapı Yatırım Bankası, bölgesel altyapı projeleri için finansman sunacak.Çin (Shanghai) Serbest Ticaret Pilot Bölgesi, daha gelişmiş kıyı bölgelerin gelişimini hızlandırmanın yanı sıra, büyük kalkınma planı uygulanan iç bölgelerin gelişmesine de katkı sağlayacak.

Kuzeybatı Çin'in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nın önemli bir ulaşım, ticaret ve lojistik merkezi olarak tayin edildi. Xinjiang Orta, Güney ve Batı Asya ülkeleri ulaşım ağı içinde bir geçit olma coğrafi avantajına sahip.

Yetkililer ayrıca Orta, Güney ve Batı Asya ülkeleri ile sanayi ve kültürel değişim için bir ticaret ve lojistik merkezi olarak "Ningxia İç Kesimleri Dışa Açma Ekonomik Pilot Bölgesi" inşasını hızlandıracaklarını bildirdi.

Heilongjiang, Jilin ve Liaoning kentleri de dahil olmak üzere Çin'in kuzeydoğu bölgeleri, Rusya'nın Uzak Doğu bölgeleriyle denizden-karaya çok yönlü taşıma işbirliğine açılacak.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Ekonomi Enstitüsü Araştırma Görevlisi Han Meng, projenin Çin'de ekonomik kalkınmanın önündeki darboğazı kıracağını söyledi. Han, "Proje, az gelişmiş bölgeler için stratejik destek sağlayarak kıyı ve iç bölgeler arasındaki dengesizliği giderecek" dedi.

Teknoloji-yoğun üretimi kolaylaştıracak

Çin'de reform ve dışa açılma politikası uygulanmaya başladıktan sonra geçen 30'u aşkın yıl boyunca, Xinjiang ve Gansu Eyaleti gibi iç bölgelerde taşıma sistemleri, yatırımların gerisinde kalmıştı.

Çin ekonomisinin yavaşladığı "yeni normal" dönemde, Kuşak ve Yol girişimi, Çin'in devam eden ekonomik yeniden yapılanmasını, teknoloji-yoğun üretime geçmesini kolaylaştıracak. Kuşak ve Yol güzergahı boyunca çeşitli ülke ve bölgelerle işbirliği genişletilecek, düşük tarifeli serbest ticaret alanları açılacak. Ayrıca yatırımcıların yasal hak ve çıkarlarını korumak için sürdürülen ikili yatırım anlaşmaları ve çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları görüşmeleri ilerletilecek.

Yeni plan, Çin'de yapısal reformlar üzerinde uyarıcı etki sağlayacak. Çin'in yakın bölgelerle ekonomik alışverişi arttıkça, potansiyel pazarlara daha fazla girecek. Çevre ülkelerle ortak serbest ticaret bölgeleri ve ticaret arttıkça, Çin reformlarının bir parçası olarak piyasa odaklı ekonomi hedefinde ilerleme sağlanacak.

Cumartesi günü Boao Forumu'nda konuşan Sany Ağır Sanayi Şirketi'nin Başkanı Xiang Wenbo, şirketin ürünlerinin yüzde 70-80'inin Bir Kuşak Bir Yol hattı boyunca uzanan ülkeler tarafından tüketildiğini söyledi. Sany, dünyanın en büyük altıncı ağır ekipman üreticisi. Xiang, projenin, Sany benzeri Çinli şirketlere büyük bir pazar potansiyeli sunduğunu belirtti.

Mali işbirliği derinleştirilecek

Kuşak ve Yol Girişimi Ortak Vizyon ve Eylem Planı da BAF sırasında 28 Mart günü Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlandı. Plana göre Kuşak ve Yol boyunca ülkeler, finansal işbirliğini derinleştirmek amacıyla Asya'da istikrarlı bir kur sistemi, yatırım ve finansman sistemi ve kredi bilgi sistemi inşa etmek için daha fazla çaba içine girecek.

Yine plana göre Kuşak ve Yol boyunca ülkeler, ikili döviz takas anlaşmalarının kapsamını ve ölçeğini genişletmeye, Asya'da tahvil piyasalarının açılmasına ve geliştirilmesine teşvik edilecek.

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Finansman Kurumu, Asya Altyapı Yatırım Bankası ve BRICS Kalkınma Bankası kuruluş çalışmaları arasında eşgüdüm kurulacak. Çin, Kuşak ve Yol boyunca yer alan ülkelerle iyi kredi notuna sahip kendi şirketlerinin ve finansal kuruluşlarının, Renminbi tahvil ihracı yapma çabalarını destekleyecek.

Planda, "Nitelikli Çin finans kurumları ve şirketleri, Çin dışında hem Renminbi hem yabancı para birimleri üzerinden tahvil ihraç etmeye, böylece Kuşak ve Yol boyunca ülkelerde toplanan fonları kullanmaya teşvik edilmektedir" denildi.

Plana göre ülkeler, finansal düzenlemelerde işbirliğini güçlendirmek, etkin bir eşgüdüm mekanizması oluşturmak için ikili mali düzenlemeleri, işbirliği anlaşmaları imzalanmasını teşvik edecek.