Çin Sosyal Bilimler Akademisi (CASS), 10 Ekim'de açıkladığı bir raporla, yıllık büyüme beklentisini yüzde 7,3'e çekti. Çin'in en önemli düşünce kuruluşlarından olan Akademi, birkaç ay önce de büyüme beklentisini yüzde 7,5'ten yüzde 7,4'e indirmişti.

Temmuz ve Ağustos'un zayıf verileri, zaten çeşitli finans kurumlarının, üçüncü çeyrek tahminlerini düşürmelerine yol açmıştı. Çin Business News tarafından yapılan bir ankete göre, 20 kurumun baş ekonomisti görüş birliği içinde yüzde 7,2 büyüme öngördü.

Dünya Bankası 6 Ekim'de açıkladığı raporda, bu yıl Çin için büyüme beklentisini yüzde 7,4'e düşürdü ve 2015 yılı için de yüzde 7,2 öngördü. Dünya Bankası'nın ardından, yüksek profilli bir dizi ekonomist ve yatırım uzmanı, Çin ekonomisinin zayıfladığına ilişkin alarm çanları çalmaya başladı.

Uluslararası Para Fonu IMF, Çin için 2014 ekonomik büyüme görünümünü ve yüzde 7,4 beklentisini korudu. Ancak IMF, gelecek yıl Çin'de büyümenin yüzde 7'ye düşmesini beklediğini açıkladı. IMF'nin gerekçesi, yerel yönetim borçlarının ve yatırım kredilerinin sınırlanması politikalarıyla reformların uygulanmasındaki yavaşlama.

Washington'da kurulu Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nden kıdemli araştırmacı Gary Hufbauer, China Daily gazetesine şu yorumu yaptı: "IMF raporu çok iyimser.Ben olumsuz değerlendirme eğilimindeyim. Özellikle durumu iyi olmayan ihracatta düşüş olacak."

Li Keqiang: Ekonomi gelişmeye devam ediyor

Çinliler yavaş büyümeyi 'yeni normal' olarak görüyor; ekonomik yeniden yapılanmada, kalkınmada ve refahın yükseltilmesinde bir fırsat olarak değerlendiriyor.

Kuşkusuz, Çin ekonomisi ciddi sorunlarla karşı karşıya. Büyümedeki yavaşlama, emlak piyasasındaki durgunluk, yerel yönetim borçları gibi. Bu yılın ilk çeyreğindeki yüzde 7,4'lük büyüme, 2009 yılının ilk çeyreğinden bu yana kaydedilen en düşük büyümeydi.

Çin büyümeyi yatırım ve ihracat eksenli olmaktan çıkarıp sürdürülebilir tüketim bazlı bir büyüme modeline geçiş için ekonomisini yeniden yapılandırıyor. Çin'in yeniden yapılanma girişimi küresel belirsizliklerden de etkileniyor.

Akademi'nin değerlendirmesinde, merkezi hükümetin, daha yavaş büyüme düzeyi karşısında giderek daha rahat hareket ettiği belirtiliyor. 8 Ekim günü Devlet Konseyi toplantısında konuşan Başbakan Li Keqiang, Kabine üyelerine, ekonominin "uygun bir aralık içinde gelişmeye devam ettiğini" söyledi.

Li, şöyle konuştu: "Dış dünyada, bizim için kabul edilebilir en düşük büyüme oranının yüzde 7,5 olduğu gibi bir yanlış anlama var. Ancak ben demiştim ki 'istihdam ve gelirler büyüdüğü sürece' biraz daha yüksek veya düşük büyüme kabul edilebilir."

Akademi'nin açıklamasının hemen ardından Çin, ekonomik büyümeyi sürdürmek için dördüncü çeyrekte makul bir aralık içinde, su koruma yatırımları dahil olmak üzere önemli altyapı projelerine yatırımı hızlandıracağını açıkladı.

Açıklamayı, ülkenin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC) sözcüsü Li Pumin yaptı. 14 Ekim günü yapılan basın toplantısında Li, Çin ekonomisinin aşağı yönlü baskı altında olduğunu, tüketimi artırmanın ve yatırımları hızlandırmanın, bu yılın son çeyreğinde istikrarlı büyüme için anahtar niteliğinde olduğunu söyledi. Li Pumin "Ekonomik büyüme dördüncü çeyrekte makul bir aralık içinde kalır ve biz tam yıl büyüme hedefimize ulaşacağımızdan eminiz" dedi.

Akademi: Tüketim artacak

Büyüme beklentisini önce 7,4'e, ardından 7,3'e çeken Çin Sosyal Bilimler Akademisi, ülkenin en etkili düşünce kuruluşu. Akademi'nin beklentilerinin, Aralık ayında toplanacak Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı tarafından da dikkate alınması, alınacak kararlarda etkili olması bekleniyor.

Akademi, konuyla ilgili üç aylık değerlendirme raporunu 10 Ekim'de yayınladı. Akademi, büyüme beklentisindeki değişikliği, ekonominin temel direklerinden biri olan gayrimenkul sektöründeki soğumaya ve sektörün yatırımlar üzerindeki etkisine bağladı.

Gayrimenkul yatırımları Çin'de yatırımların kabaca dörtte birini oluşturuyor. Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre gayrimenkul yatırımlarında büyüme, yılın ilk sekiz ayında, rekor sayılabilecek ölçüde düşük bir düzeye, yüzde 13,2'ye düştü. Sonuç olarak, sabit kıymet yatırımlarında büyüme de aynı dönemde 14 yılın en düşük düzeyine, yüzde 16,5'e geriledi.

Raporda, "altyapı yatırımlarının 2014 sonunda yüzde 20 büyümesini bekliyoruz. Ancak altyapı yatırımları, emlak yatırımlarındaki çekilmeyi dengeleyemez" denildi.

Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH)'nın diğer iki motorunun da değerlendirildiği raporda, tüketimin giderek artacağı ifade edildi. Büyümenin bir başka iticisi ihracat. Raporda dış talebin önemli ölçüde durgun olması nedeniyle ihracatı da yeterli ölçüde artırmanın olası olmadığı belirtildi. Son rakamlara göre ihracat Eylül ayında yüzde 15,3, ithalat yüzde 7 büyüdü.

Akademi Başkan Yardımcısı Li Yang, büyüme üzerinde en değişken faktörün yatırım olacağını söyledi. Yatırımlardaki azalmanın, büyümeyi yavaşlatmasına rağmen, savurgan yatırımları kısıtlama ve aşırı kapasite sorununu hafifletme anlamına geldiğini söyledi.

Yatırımlar refahı artırmaya dönük

Ancak Çin hükümeti, aşırı kapasite sorununu yatırımları genel olarak kısan önlemlerle çözmeyecek. Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC) sözcüsü Li Pumin, "Büyük çaplı yatırım projeleri başlatılmıştır, yatırım düşüş hızı önümüzdeki aylarda hafifletilecektir ve politikalar yavaş yavaş sonuçlarını gösterecektir" dedi.

Yatırım projeleri arasında su koruma tesisleri, dar gelirlilere konut inşası ve orta ve batı bölgelerinde demiryolu ağlarının geliştirilmesi bulunuyor. Bu yıl su koruma tesislerine yapılacak yatırım, 2013 yılına göre 5 milyar yuan artırılarak, 76 milyar 700 milyon yuan (12,5 milyar dolar) olarak bütçelenmişti.

Yapım aşamasında zaten yaklaşık 600 milyar yuanlık su koruma projesi devam ediyor. 2020 yılına kadar 172 temel su koruma projesi daha başlatılacak. Hükümet yatırımı artırmak için bürokrasiyi azaltıp, bazı su projelerine öz sermaye yatırımı ya da yap-işlet-devret düzenlemeleriyle özel yatırımcıları da dahil edecek.

Moody's Analytics'ten ekonomist Alaistair Chan, Global Times'ta 15 Ekim'de yayınlanan yorumunda şöyle dedi: "Konuttaki yavaşlama, sanayi üretiminde, büyümede ve sabit kıymet yatırımlarında istikrarlı bir düşüşü tahrik etti. Buna, birçok sektörde kapasitenin azaltılması için merkezi hükümetin çabalarını da eklemek gerekir."

İkinci eve kolaylık

Emlak sektörü, ülkenin toplam sabit varlık yatırımlarının yaklaşık yüzde 20'sini oluşturuyor. Hükümet, durgun emlak piyasasını canlandırmak için, kamu fonlarından borçlanmayı teşvik edici önlemler alacak ve kendi ikamet yeri dışındaki kentlerden ev almanın yolunu açacak.

Çin Halk Bankası 30 Eylül'de ikinci ev alacak olanlar için kredi kurallarını azalttı, mortgage oranlarında yüzde 30 indirim yapıldı. Ayrıca ikinci ev alacak olanlara, daha önceki ödemesini tamamlamak koşuluyla, en az yüzde 50 peşinat şartı yüzde 30'a indirildi.

"Altyapı yatırımları zaman kazandırır"

Sanayi üretimi kapasite sorunu nedeniyle boğulurken, emlak piyasasındaki yavaşlama da bir ölçüde tüketim üzerinde ağırlaştırıcı etki yapıyor. Zira emlak piyasasındaki yavaşlama mobilya gibi sektörlerle inşaat işçilerinin gelirlerinde düşüşe neden oluyor. Sanayi üretimi büyüme hızı Ağustos ayında Temmuz'a göre 2,1 puan gerileyerek yüzde 6,9 büyüdü. Perakende satışlar ise Temmuz ve Ağustos aylarında sabit kaldı.

Gavekal Dragonomics'ten economist Chen Long, Global Times'a şöyle konuştu: "NDRC tarafından başlatılan projeler yatırımın değişkenlik eğilimini dengelemeye yardımcı olacaktır, ama etkisi sürekli olmaz."

Çin Uluslararası Ekonomik Değişimler Merkezi Bilgi Bölümü Direktörü Xu Hongcai, Global Times gazetesine şu yorumu yaptı: "Altyapı yatırımları, tüketim ve sanayi üretimiyle karşılaştırıldığında, politika yapıcılara ekonomiyi desteklemede daha fazla zaman kazandırır."

ÇHB likidite sağlayacak

Çin, emlak sektörünü geliştirmek için de önlemler alıyor. Merkez bankası niteliğindeki Çin Halk Bankası, 5 Ekim'de, çeşitli parasal araçlar geliştirip yeterli likidite sağlayarak "istikrarlı" para politikasını sürdüreceğini açıkladı. Analistler açıklamayı şöyle yorumladı: Banka, birçok yatırımcının umduğu gibi faiz oranlarını veya zorunlu karşılık oranlarını kesme yoluna başvurmayacak.

Keskin bir yavaşlamaya izin verilmeyecek

Analistlerin çıkardığı bir başka sonuç şu: Bu gelişmeler, aynı zamanda Çin'in yüzde 7,4 veya bu yıl için yüzde 7,3 daha düşük bir büyüme oranını tolore etme olasılığını artırmıştır. Çin önümüzdeki yılki hedefi daha düşük ayarlamış olabilir.

Çin Uluslararası Ekonomik Değişimler Merkezi Bilgi Bölümü Direktörü Xu Hongcai de Çin'in bu yılın ilk yarısında yüzde 7,4 oranında büyüdüğünü, bu oranın hâlâ resmi hedefin makul bir aralığında bulunduğunu, 2014 yılında da yıllık yüzde 7,4 büyüme beklediğini söylüyor.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı Li Yang da ekonomik büyümenin 'yeni normal' rayına oturduğunu söyledi. Li Yang, "Büyümenin bu düzeyde sürdürülebilirliğine bakılırsa, yavaşlama iyi bir şeydir" dedi.

Ancak görünen o ki Çin keskin bir ekonomik yavaşlamaya izin vermeyecek.