Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Eylül ayında üç Güney Asya ülkesini ziyaret etti. Xi Jinping, Tacikistan ziyaretinin ardından Güney Asya gezisinin ilk durağı Maldivler'e geldi. Hint Okyanusu'ndaki ülkeyi "Tanrının insanlığa bahşettiği inciler" ifadesiyle tanımlayan Xi, Maldivler'i "21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu" girişimininin aktif bir üyesi olmaya davet etti. Xi Maldivler'den sonra Sri Lanka ve Hindistan'ı ziyaret etti. Üç ülke de Deniz İpek Yolu üzerinde önemli duraklar.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi uzmanı Ye Hailin, Maldivler'in "Deniz İpek Yolu'nun önemli bir halkası" olacağını, Çin'in, bu ülkenin limanlarını kullanma planı olduğunu söyledi.

Çin'in eski Hindistan Büyükelçisi Zhou Gang, "Deniz İpek Yolu inşası, Çin ile Güney Asya ülkeleri arasında sadece bağlantı yollarını değil, aynı zamanda altyapı inşasını ve enerji yollarını kolaylaştıracak" dedi.

Xi, Maldivler'in önde gelen büyük haber siteleri ve medya kuruluşlarında imzalı bir makale yayınladı. Makalede, Xi, iki ülke arasındaki ilişki hakkında "Farklı boyutlardaki ülkeler arasında eşit ilişkiye iyi bir örnek oluşturuyor" diye yazdı.

İpek Yolu hayali paylaşıyoruz

Antik dönemin ünlü Çin denizcisi Zheng He'nın filosu tarihi kayıtlara göre, 15. yüzyıl başlarında iki kez Maldivler'i ziyaret etti. Male'deki Maldivler Ulusal Müzesi'nde sergilenen antik Çin porselenleri ve sikkeler, Çin ile Maldivler arasındaki kadim Deniz İpek Yolu ticaretine tanıklık ediyor.

Yaklaşık 600 yıl sonra, 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu, Çin ile Maldivler arasındaki ilişkileri derinleştirmek, işbirliğini genişletmek için büyük bir fırsat sunuyor.

Çin'in Maldivler Büyükelçisi Wang Fukang, Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in geçen yılki Güneydoğu Asya ziyareti sırasında gündeme getirdiği 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu girişiminin, Maldivler'de çok ilgi gördüğünü söyledi.

2013 yılında, Çin ve Maldivler arasında iki yönlü ticaret, 2010 yılına göre 70 kat artarak 98 milyon dolara ulaştı. Çin sofralarını artık Maldivler'den gelen orkinoz gibi deniz ürünleri süslüyor. Maldivler Dışişleri Bakanlığı binası ve Ulusal Müze ise Çin yardımıyla inşa edildi.

Maldivler hükümeti de 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu ile bağlantılı bir dizi proje başlattı. Örneğin Male ile Hulhule adaları arasında çapraz bir deniz köprüsü inşa edilecek ve kuzeyde bir ekonomik bölge kurulacak.

Maldivler'in büyüsü

Maldivler bir adalar ülkesi ve 1200'den fazla mercan adasından oluşuyor. Bunlardan sadece 200'ünde yerleşim var. Alanı 298 kilometrekare ve nüfusu 393 bin 500; iki bakımdan da Asya'nın en küçük ülkesi.

Geçen yıl Maldivler'i 330 bin Çinli ziyaret etmiş. Son dört yıldır Maldivler'i ziyaret eden turistler içinde en büyük payı Çinliler oluşturuyor. 2014 yılında bu sayının 350 bini bulması bekleniyor.

Sri Lanka'ya ekonomik ve diplomatik destek

Xi Jinping 16 Eylül günü Sri Lanka'ya geçti. Xi Jinping'in ziyareti, 1986 yılından bu yana, yaklaşık 30 yıldır Çin'den bu ülkeye devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret oldu.

Xi'nin ziyaretinden önce birkaç ay, iki taraftan üst düzey yetkililer ikili ilişkileri derinleştirmek amacıyla birkaç görüşme yaptı.

Sri Lanka Devlet Başkanı Mahinda Rajapaksa'nın, ekonomik kalkınma yardımı ve uluslararası forumlarda diplomatik destek amacıyla, sekiz yıl önce iktidara geldiğinden bu yana Çin'le işbirliği arayışı içinde olduğu belirtiliyor.

Rajapaksa, Tamil isyancılarını zayıflatarak, 30 yıldır devam eden savaşta ağırlığını koydu. Ancak ABD'nin öncülüğünde Batılı güçler, Sri Lanka liderliğini savaş suçu işlemekle suçluyor.

Mart ayında yapılan BM İnsan Hakları Konseyi toplantılarında, Çin, özellikle ABD ve İngiltere'nin bu ülkeye yaptığı baskılara karşı çıktı.

Sri Lanka Dışişleri Bakanı Gamini Lakshman Peiris, Şubat ayında Beijing'i ziyaret etti. Ziyaret sırasında, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Batı'nın insan haklarını koruma bahanesiyle çeşitli ülkelere müdahale girişimlerine karşı çıktıklarını, açık bir dille ifade etti.

Sri Lankalı gazeteci Neville de Silva, 15 Eylül günü Global Times gazetesinde yayınlanan yazısında şöyle diyor: "Cumhurbaşkanı Rajapaksa, Sri Lanka'da iç çatışmalar, etnik ve dini azınlıklara karşı operasyonlar devam ettiği için BM savaş suçları araştırmacılarının ülkeye girişine izin vermek istemiyor."

Xi Jinping, ziyareti sırasında, Çin'in Taiwan ve Tibet sorunlarındaki tutumunu desteklemesi nedeniyle Sri Lanka'ya teşekkür etti. Xi, Sri Lanka yönetiminin ülkenin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğünü korumak için gösterdiği çabalara destek verdiklerini söyledi.

Cumhurbaşkanı Xi, Sri Lanka'nın toplumsal ve ekonomik gelişmesine ellerinden gelen yardımı sağlayacaklarını, Sri Lanka ile 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nu ortaklaşa kuracaklarını, karşılıklı yarara dayalı işbirliğini artıracaklarını ve kültürel temasları yoğunlaştıracaklarını söyledi.

"Beş kalkınma bölgesinin" parçası olacak

Sri Lanka, dev altyapı projelerine Çin'den destek bekliyor. Bu projeler Sri Lanka'yı Güney Asya için planlanan "beş kalkınma bölgesinin" bir parçası olarak konumlandırmayı ve deniz taşımacılığı, ticaret, enerji ve havacılık alanlarında kapasitesini artırmayı amaçlıyor.

Zaten Çin Sri Lanka'nın altyapı geliştirmesinde önemli bir rol oynuyor. 500 milyon dolarlık Colombo Limanı'nın inşasına geçen yıl başlandı. Yine güneyde yeni bir uluslararası havalimanı, ülkenin ilk dört şeritli otobanı ve birkaç karayolu inşası devam ediyor. Boru hattı gibi bazı projeler de Sri Lanka kabinesinin onayını bekliyor.

Bugün Çin'in kalkınma yardımı Sri Lanka'nın en önemli sağlayıcısı olarak Japonya'yı geride bıraktı. Çin, Sri Lanka'nın en büyük ikinci ticaret ortağı ve Sri Lanka ithalatın ikinci büyük kaynağı haline geldi. Ancak ticaret dengesi Çin lehine ağırlıklı. Toplam 3 milyar dolarlık ticaret içinde, Sri Lanka'nın Çin'e ihracatı sadece 100 milyon dolar.

Gaz boru hattının önemli aşaması başladı

Çin'in diplomatik stratejisinin önemli bir parçası olan "ipek yolları", diğer ülkelerle, özellikle batı komşuları ile ekonomik ilişkilerini canlandırmayı amaçlıyor. Avrasya genelinde demiryolları, karayolları, hava ve deniz yollarından oluşan birbirine bağlı bir ulaşım ağı, petrol ve gaz boru hatları içeren bir proje. Projenin inşaat, enerji, metalurji gibi sektörler üzerinde canlandırıcı bir etkisinin olması, geniş bir yelpazede endüstriyel kümeler, finans, iletişim ve hatta turizm alanında güçlü bir ağ kurulması bekleniyor. Çin-Orta Asya doğalgaz boru hatları, bu açıdan önem taşıyor.

Cumhurbaşkanı Xi Jinping Güney Asya gezisinden önce Tacikistan'daydı. Xi ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, 13 Eylül'de Çin-Orta Asya doğalgaz boru hattının D Hattı inşaat çalışmalarını başlattılar.

Proje dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için önemli bir enerji kanalının önemli bir aşaması. Xi, törende "Birden fazla ortaklı Çin-Orta Asya gaz boru hattı, bölgesel ekonomik kalkınmayı önemli ölçüde artıracak" dedi. Çin, Orta Asya ülkeleri ile üç doğal gaz boru hattına daha sahip.

Doğalgaz D Hattı, Tacikistan'da inşasına başlanan 410 km.lik dördüncü bölümü ile birlikte bin kilometreye ulaşacak. Çin'e Türkmenistan'dan gaz getirecek olan hat, Özbekistan ve Kırgızistan'dan da geçecek. Boru hattı, yılda 30 milyar metreküp dağıtım kapasitesiyle, 2016 yılında faaliyete geçecek.

Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, D Hattı projesinin Tacikistan'da 3 bini aşkın iş yaratacağını söyledi.

85 milyar metreküp doğal gaz ithal edecek

Çin, yeni hat tamamlandığında, diğer üç boru hattı ile birlikte Orta Asya ülkelerinden yılda toplam 85 milyar metreküp doğal gaz ithal edecek.

Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC ) verilerine göre, geçen yıl Çin yüzde 25 artışla 53 milyar metreküp doğal gaz ithal etti. CNPC Yönetim Kurulu Başkanı Zhou Jiping, Çin'in hava kirliliğine karşı sürdürdüğü mücadele nedeniyle doğal gaz kullanımının giderek daha fazla önem kazandığını söylüyor.

Çin-Orta Asya arasındaki mevcut üç diğer boru hattı ağı Özbekistan ve Kazakistan üzerinden geçerek Çin'in batısındaki Xinjiang Uygur özerk bölgesine ulaşıyor.

13. Beş Yıllık Plan sonunda, yani 2020 yılında, Çin-Orta Asya arasındaki gaz boru hatları ağı, Çin'in toplam ithal gaz ihtiyacının en az yüzde 40'ını karşılayacak.

Duşanbe santralı ikinci aşama inşası başladı

Xi, Duşanbe santralının ikinci aşama temel atma törenine de katıldı. Rahman santral yetersizliğinin, Tacikistan'ın ekonomik gelişimine büyük engel olduğunu, Çin ile Tacikistan arasındaki stratejik ortaklığın ürünü olan Duşanbe Santrali projesinin ülkenin enerji arz seviyesini yükselttiğini söyledi.

Tacikistan, iki termik santral inşası için Çin'in XinjiangTebian Electric Apparatus Stock Şirketi ile 2009 yılında bir anlaşma imzalamıştı. Santral projesinin ilk etabı Ağustos ayında tamamlandı, ikinci aşamanın 2016 yılında tamamlanması planlanıyor.

Tacikistan Başbakanı Kokhir Rasulzoda, altyapı, enerji ve kaynaklar sektöründe yatırım için daha fazla Çinli şirket çekmek istediklerini söyledi.

Çin ile Tacikistan, beş yıllık stratejik ortaklık döneminde, ikili ticaret hacmini 1,5 kat artırarak 3 milyar dolara çıkardı.