Çin tarihinde "şiirin tanrısı" olarak nitelendirilen Li Bai, Qinling sıradağlarını şöyle anlatır: Dağ yolunda yol almak, göğe çıkmaktan bile daha zor!

Sha'anxi'deki Qinling sıradağlarını görmeden Li Bai'yi anlamak çok zor. Vadilerinde ufuk yoktur, göğü görmek için başınızı iyice yukarı kaldırmanız gerekir. Hangi yöne baksanız, art arda üç, dört dağ tepesi, giderek yükselen, giderek soluklaşan siluetler halinde sıralanır. Birini aşsanız öbürü, beşi onu birden karşınıza dikilir, geçit vermez…

"Dağ yolunda yol almak" zor da dağları delmek kolay mı!

Çin Ulaştırma Bakanlığı, Ağustos sonunda basın mensuplarını Qinling sıradağlarında ağırlayıp, buraya açtığı tüneli anlattı. Tünel, Yeni İpek Yolu Ekonomi Kuşağı ulaşım çalışmalarına örnek gösteriliyor.

Sinema salonu gibi düzenlenmiş bir salona aldılar bizi. Perde yerine karşımızda dışbükey bir cam duvar var. Cam duvarın arkasında, salondan bir boy aşağıda bir başka salon... Burası Karayolları kontrol ve eşgüdüm merkezi. Sadece tünel için düzenlenmiş bir birim.

Görüntü çok etkileyiciydi. Karşı duvarın ortasında bir büyük ekran var, yanlarda 70'erden 140 küçük ekranla birlikte bütün duvarı kaplamış. Hem önlerindeki ekranlardan hem duvardan yol takibi yapan memurlar var... 18 kilometre uzunluğundaki Tünel, bu salondan izleniyor, denetleniyor, yine müdahele birimleri buradan verilen talimatla harekete geçiriliyor.

Çin'in özgücüyle inşa edildi

O tünel, Qinling sıradağlarında en son açılan tünel: Zhongnanshan Tüneli. Bir ucundan öbürüne 15 dakika tutuyor. Dünyada başka örneği yok. Norveç'te 24,5 kilometre uzunluğunda bir tünel var ama tek tünel; oysa Zhongnanshan Tüneli, gidiş ve geliş yolu çifter şerit olmak üzere iki ayrı tünel olarak inşa edildi. Tünel, havalandırma sistemlerinin yüksekliği (11 metreye 661 metre) bakımından da dünyada birinci.

Bazı ülkelerle deneyim paylaşımı yapıldı, teknik destek alındı. Ancak tünel, tamamen Çin'in özgücüne dayanarak yapıldı. Beş önemli araştırma birimi, bu projede çalıştı.

Karayolları, Tünel için bir ilk yardım hastanesi, bir itfaiye ve bir güvenlik birimi kurdu. Gazetecilere bir tatbikat izlettiler, son teknoloji ürünü donanım kullanıyorlar.

Karayolları kontrol ve eşgüdüm merkezi sayesinde, en küçük bir sorunda, ilk yardım, itfaiye ve güvenlik güçleri, 40 saniye veya en fazla 8 dakika içinde sorun yaşanan noktaya ulaşabiliyor.

Tünelde yol alırken bir sürprizle karşılaşıyorsunuz: Yol kenarına dikilmiş ağaçlar, özel ışıklandırmanın altında müthiş görünüyor! "Burada ağaç nasıl yetişir, Çin bunu da mı yaptı…" benzeri sorular aklınızdan hızla geçiyor. Tabii ki yapay ağaçlar! Yanımda oturan, uyuklamakta olan arkadaşım hemen ayılıyor. Tam da bunun için düzenlenmiş: Tünelin uyku getiren puslu havasını kırıp, uzun tünel boyunca şoförleri uyuklamaktan kurtarmak, kazaları önlemek için. Aynı ağaçlandırma Tünel boyunca üç bölgede var. Buralarda yol yanlara doğru biraz genişliyor…

Tünel inşası 2002 yılında başladı ve 2007'nin Ocak ayında tamamlandı.

Sha'anxi örnek gösteriliyor

Sha'anxi bütününde ulaşım inşasına büyük önem veriliyor. Kamuoyu araştırmaları, halkın ulaşımdan en memnun olduğu eyaletin Sha'anxi olduğunu gösterdi.

Sha'anxi'nin çöl, dağ ve yayla olmak üzere değişik coğrafi zeminlere sahip olması, karayolları inşasını güçleştiriyor. Buna rağmen bölgenin karayolları, tüm ülke çapında örnek gösteriliyor.

Tıpkı tren sanayisi ve trenyolu inşasında olduğu gibi Çin, bu zorlu koşullar sayesinde karayolu inşasında da teknolojisini hızla geliştiriyor. Zira mevcut teknolojiler Tibet dağlarını, Taklamakan çölünü aşmaya yetmiyor! Ulaşım güvenliği konusunda dünyada örnek gösterilen Çin'deki bilim insanları, çok titiz çalışıyor.

Çin'in en büyük çaplı, en yoğun karayolları da Sha'anxi eyaletinde. Eyalet, sekiz otoyolu hattıyla "örümcek ağı" gibi örüldü. Söz konusu otoyollar birbirine bağladığı merkezlerin adıyla anılıyor. Otoyollar: Lianyungang-Horgos, Baotou-Maoming, Shanghai-Sha'anxi, Beijing-Kunming, Fuzhou-Yinchuan, Qingdao-Lanzhou, Qingdao-Yinchuan, Shiyan-Tianshui.

Bazı sayılar da verelim: Sadece Qinling sıradağlarında 4 otoyol tünel hattı inşa edildi. 2013 sonuna kadar karayollarının uzunluğu 165 bin kilometreye ulaştı. Eyaletteki 91 ilçe ve bölgeye ulaşan otoyolların uzunluğu ise 4 bin 363 kilometre. Ayrıca 5 karayolu lojistik merkezi kuruldu. Bütün ulaşım çalışmalarında çevre korumaya özen gösterildiğini de belirtelim.

Sichuan'da meydana gelen Wenchuen depreminde, yardım malzemelerinin yüzde 80'i Sha'anxi üzerinden gönderildi.

Tünelin ucundaki köy

Tünelin çıkışında Zhashui İlçesi yer alıyor. İlçe Başkanı Lin Luyin, Zhongnanshan Tüneli sayesinde ilçe gelirlerinin altı yılda iki katına çıktığını söyledi. İlçe, demir cevheri ile ilaç yapımında kullanılan bitkiler bakımımdan zengin. Ulaşım kolaylaşınca, ürün satışı da kolaylaşmış.

Müthiş doğa güzelliklerine sahip olan bölgede turizm yatırımları da gelişiyor. Bölgenin girişimcileri bazı yatırımlar yapmış. İlçe Başkan Yardımcısı Tan Man Cang, dışardan da yatırımlar geldiğini, daha kaliteli otel ve altyapı projeleri olduğunu söyledi. Bölge rafting ve avcılık turizmine elverişli.

İlçeden köye doğru yola çıkıyoruz. Dağların sakladığı güzellikler seriliyor gözlerimizin önüne... Nihayet bir Çin köyü. Çok etkileyici. Meyvesindeki, çiçeğindeki kokuyla, insan sıcaklığıyla, sukunetiyle…

Çin'de "en yoksullar" olarak adlandırılan, yoksulluktan kurtarılmaları plan hedefi olarak belirlenen kesimin başında dağ köylüleri geliyor. Ulaşım sorunu varsa, ne yapsanız refah artmıyor. Yol inşası dağ köylerinin, ücra bölgelerin yüzünü güldürüyor.

Girişimci köylü kadın

Çin'de çok başarılı iş kadınları var. Bunlardan biri de Zhashui'den Zhang Chunhua. 28 yıl önce köye gelin gelmiş. 2006 yılında karayolu yapımı bu bölgeye ulaşınca, harekete geçmiş ve ilçenin ilk lokantasını açmış.

Bugün Zhang Chunhua'nin Zhashui'de üç, Xi'an'da bir lokantası var. Köyden 300 kadını istihdam ediyor. Xi'an'da bir ev ve bir araba almış. İki çocuğunu üniversitede okuttuğunu söylüyor. Mutluluğu gözlerinden okunuyor!

Çin insanı, umut dolu

Çin sokaklarında dolaşırken insanların yüzlerinden de okuyabileceğiniz, geleceğe duyulan umut, belki de bu ülkenin gelişmesinin temel dayanağı. Hayatın çeşitli alanlarından insanlarla diyalogu geliştirdikçe, bu izlenimimiz güçleniyor.

Umudun maddi kaynağı sürekli büyüme ise manevi kaynağı Çin Komünist Partisi (ÇKP). Ülkenin en ücra köşesinde örgütlü olan ÇKP yönetim biçimiyle, lider kadrosu da davranış biçimiyle umudu körüklüyor. Gençlerin "Xi Amca" diye andıkları Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in adını, Yeni İpek Yolu Ekonomik Kuşağı için gittiğimiz yerlerde de sıkça duyduk.

Tünel Şirketi Şube Müdürü Mi Jun, Tünel çalışanlarının özverili mesailerini, çalışkanlıklarını anlattı. Sonradan öğrendik ki Yönetici Mi Jun, onlara örnek oluyor; tatil günlerinde bile mutlaka birkaç saat için Tünel'e gelip denetim yapıyor. Gezimizin ve dostluk yemeğinin sonunda, Mi Jun'a "Çin'in geleceğini nasıl gördüğünü" sorduk. Yanıtı şöyle oldu:

"Büyük ümit besliyoruz. Çin ulusu yüce bir ulus. Cumhurbaşkanı Xi, 'Çin Rüyası'nı ileri sürdü. Çin Rüyası'nı yeniden canlandırmak konusunda büyük özgüvene sahibiz."