Çin Uluslararası Radyosu bu yaz art arda düzenlediği üç gezinin gündemini İpek Yolu olarak belirledi. İlk gezi, İpek Yolu'nun "Gansu Koridoru" olarak tanımlanan bölümüne yapıldı. İkinci gezide ise İpek Yolu çerçevesine Çin'in iki önemli kentindeki ulaşım ve lojistik çalışmalarına odaklanıldı. Üçüncü gezi, tarihte İpek Yolu'nun başlangıcı olarak bilinen Xi'an'dan başlayıp, yine tarihi İpek Yolu'nun İran'a çıkış kapısı olan Turfan'a uzanıyor. Gezi, Turfan'dan sonra çağdaş İpek Yolu'nun en önemli üslerinden Urumçi'de noktalanacak.

Radyomuzun İpek Yolu gündemi, elbette bir nostalji merakından kaynaklanmıyor. Cumhurbaşkanı Xi Jinping işareti verdiğinden beri, bütün Çin "Yeni İpek Yolu" kara ve deniz projelerinin pervanesi olmuş durumda. Her eyalet, her kent, her yönetim birimi, her üretim birimi... o yolun, o yolların önemli bir unsuru, en önemli unsuru olmak için kolları sıvadı, hatta bir yarış içine girdi. Merkezi Hükümet ise bu muazzam orkestradan tek bir ses çıkarmak için planlar, projeler geliştiriyor ve uyguluyor.

Bütün bu gelişmelerin ardından gördüğümüz manzara şu: Çin, özellikle orta kesiminden batıya uzanan hatta, tam bir şantiyeye döndü. Karayolları, demiryolları, lojistik merkezleri kuruluyor... Çin şirketleri ek yatırımlar, yeni tesisler, ileri teknoloji için planlar yapıyor. Uluslararası şirketler de bu gelişmeleri yakından izliyor...

Kısacası Çin altyapısıyla, değer zinciriyle, sanayisiyle yeni bir yatırım ve kalkınma atağı dönemine girmiş bulunuyor. Bu heyecan sadece kurumları değil, bireyleri de etkilemeye başladı. Çinlisinden yabancısına, ünivesite mezunundan işçisine, köylüsüne kadar. İpek Yolu; yeni gelişme ve kalkınma bölgeleri, yeni yatırımlar, yeni iş olanakları demek ve herkes bunun farkında.

Xi'an: Köprübaşı

Xi'an, yerel yönetim birimlerinin planlarına örnek oluşturuyor... Guanzhong Ekonomik Bölgesinde, Sarı Nehir Havzası'nın ortasında yer alan Xi'an, Çin topraklarının da merkezinde. Bu tarihi kentin, "Yeni Avrasya Karayolu Köprüsü"nün Çin'deki en büyük merkezi ve Çin'in Batı bölgesini kalkındırma projesi bakımından da "köprübaşı" olduğu söyleniyor.

Tarihte de böyleydi. Çinli tüccarlar yolculuğa buradan başlıyordu. Xi'an yabancı tüccarlar için de "son durak"tı. Yalnızca "karayolu" yolcuları değil. Deniz yoluyla Ortadoğu'ya, Kuzey Afrika'ya, Anadolu'ya ve nihayet Avrupa'ya gidecek yolcular da buradan uğurlanırdı...

Bugün Shaanxi Eyaleti'nin başkenti konumundaki Xi'an, yalnızca tarihi ve kültürel bir kent değil önemli bir bilimsel araştırma, yüksek eğitim ve yüksek teknoloji sanayi üssü. Kent, milli savunma bilimi ve teknolojisinde de merkez. Yüzölçümü 10 bin 108 km2 olan kentin nüfusu 8,5 milyon. Temiz havasıyla da Xi'an Çin'in "mutlu" kentlerinden biri.

Shaanxi Eyaleti ise Çin'in en önemli sanayi bölgelerinden. Ülke genelinde büyümenin yüzde 7,5 olduğu 2013 yılında Shaanxi yüzde 11 büyüdü. Sanayi üretimi ise aynı yıl yüzde 13 büyüyerek 1,9 trilyon yuana ulaştı. Dış ticarette muazzam bir büyüme kaydedildi: Yüzde 36! Bölgenin çektiği doğrudan dış yatırımda ise yüzde 25,3 artış kaydedildi.

"Geleceğin Büyük Xi'an'ı"

Tarihte Chang'an adı verilen Xi'an kenti 3 bin 100 yıllık geçmişe sahip, büyük kent olarak da 1100 yıllık bir tarihi var. 10 hanedan, merkezini "Çin uygarlığının doğum yeri" olarak da tanımlanan bu kente kurmuş...

Xi'an'ın nüfusunun 2020 yılına kadar 10 milyona, 2030 yılında 12 milyona ulaşması planlanıyor. Yine plana göre kent alanı da 415 kilometrekareden 1329 km2'ye ulaşacak ve bir uluslararası metropol haline gelecek.

Xi'an'da kişi başına düşen gelir 2020 yılında 10 bin dolara ulaşmış, uluslararası şirket sayısı 200'ü aşmış olacak. Yabancı finans kuruluşları ve yabancı nüfus büyük ölçüde çoğalacak; tıpkı muhteşem Tang Hanedanı döneminde olduğu gibi.

Bu plan "Geleceğin Büyük Xi'an'ı" olarak adlandırılıyor ve 2050 yılına kadarki gelişmeler de tasarlanmış durumda. Kentin sahip olduğu tarihsel birikim dünya çapında bir turizm ve kültür kenti olmasına zemin hazırlıyor. Xi'an'ın bir başka özelliği, bilim ve teknoloji merkezi, sanayi ve gelişmiş üretim üssü olması.

Yüksek teknoloji bölgeleri arasında üçüncü

Çin'de yüksek teknoloji endüstri bölgelerinin ilki, 1991 yılında Xi'an'da kuruldu. Aradan geçen 23 yılda ülke çapında 80 ulusal düzeyde yüksek teknolojili endüstri bölgesi inşa edildi. Ancak Xi'an hızla gelişerek Guanzhong-Tianshui ekonomik bölgesinin en yüksek büyüme merkezi haline geldi. Bölgede, yüzde 90'ı patentli olmak üzere 1200 yüksek nitelikli ürün geliştirildi.

Shaanxi Ovası'nın bu önemli merkezi, ülkenin dünya ölçülerinde 6 en önemli yüksek teknolojili endüstri bölgesinden biri konumunda. Söz konusu merkezler, innovasyon, girişimcilik ve denizaşırı bağlantılar açısından seçkin bölgeler.

Xi'an, Beijing'deki Zhongguancun ve Shanghai'daki Zhangjiang endüstri bölgelerinin ardından üçüncü sırada yer alıyor. Diğer üç önemli merkez Wuxi, Shenzen ve Wuhan (Donghu)'da bulunuyor. Xi'an yatırım ortamı ve yüksek pazar ekonomisi derecesiyle de öne çıkıyor.

"İpek Yolu Caddesi" inşa ediliyor

Türkiye'de yayınlanan China Today dergisinin haberine göre, Xi'an'da büyük bir caddeye "İpek Yolu Caddesi" adı verildi. Caddede, İpek Yolu üzerindeki 14 ülkenin kültür bakanlıklarına tahsis edilmek üzere çok büyük bir ticaret ve kültür kompleksi inşa ediliyor. Bölge'de Türkiye'ye de bir bina verileceği, Türk Tanıtma Vakfı'nın yönetiminde olacak binanın 2015 nisanında faaliyete geçeceği belirtiliyor. Yapımını Tang West şirketinin üstlendiği kompleksin maliyeti 700 milyon dolar olarak projelendirildi.

Samsung üs olarak burayı seçti

Dünyanın en büyük 500 şirketi arasında yer alan Güney Kore'nin Samsung Electronics şirketi, Çin'de yatırım yapmak için 2012 yılında yaptığı 1 yıllık araştırmanın ardından Xi'an'ı seçti. Şirket kente ilk aşamada 7 milyar dolarlık ileri teknoloji yatırımı yapıyor. Tesislerin inşası tamamlanmış durumda. Üretim makinelerinin kurulumu yıl sonundan önce tamamlanacak ve deneme üretimi başlamış olacak. Seri üretime 2015 nisanında geçileceği, temmuzda ise normal üretim hacmine ulaşılacağı tahmin ediliyor.

Halkın Günlüğü gazetesinin verdiği bilgiye göre "Samsung Projesi" reform ve dışa açılma döneminin en büyük yabancı yatırımı, elektronikte de yüksek teknoloji sanayi projeleri içinde en büyük yabancı yatırım projesi. Projeye göre tesis, ayda 100 bin mikrodevre üretecek. Samsung'un Xi'an kompleksinin yıllık satış gelirinin ise 66 milyar yuana ulaşacağı tahmin ediliyor. Şirket yetkilileri 160'tan fazla destek işletmesini burada toplayacaklarını ve yaklaşık 10 bin kişi istihdam edeceklerini açıkladı. Samsung Ar-Ge Merkezleri de kurdu. Ayrıca başka projelerle ilgili müzakerelerin devam ettiği bildiriliyor.

Samsung Projesi'nin, Çin'in olumlu çabalarının önemli bir sonucu olduğu, yarı-iletken endüstrisinin gelişiminde Çin'e önemli fırsatlar getireceği belirtiliyor.

Samsung'un yatırımı, Güney Koreli diğer işletmeleri de bölgeye çekiyor. Xi'an Güney Kore Başkonsolosluğu verilerine göre, Xi'an'a yerleşen Korelilerin sayısı da çok kısa zamanda binden 3 bine çıktı.

Hedef,Tang Hanedanı altın çağının refah düzeyi

2005 yılında, kent yönetimi "İmparatorluk Kenti Yenileme Planı" başlatmıştı. Hedef, antik uygarlıkla modern uygarlığı birleştirmek, Xi'an'ı yeniden Tang Hanedanı altın çağının refah düzeyine yükseltmek. Plan ekonomik ve sosyal reformlar arasında eşgüdüm sağlayarak, tarihi ve kültürel etkinliklerle ticaret, teknoloji ve turizm etkinliklerini aynı hedef etrafında birleştiriyor.

Xi'an "İmparatorluk Kenti" olma yolunda epey aşama kaydetmiş durumda. Çin hükümetinin ateşlediği İpek Yolu projesi, Xi'an'ı yeni altın çağına daha hızlı taşıyacak!