Çin ekonomisi üzerinde en büyük tehditlerden biri olarak kabul edilen yerel yönetim borçlarında büyüme, Haziran 2013'ten bu yana yavaşladı. Ancak Ulusal Denetleme Ofisi (UDO), bazı yerel yönetimlerin eski borçlarını ödemek için yaptıkları borçlanma miktarının hâlâ büyük olduğunu açıkladı.
Ulusal Denetleme Ofisi kent ve eyalet adı belirtmeden, bir borçlanma raporu yayınladı. Rapora göre, dokuz eyalet hükümeti ile dokuz kent düzeyinde hükümetin borçları, 2013 yılı Haziran ayı sonuyla 2014 yılı Mart ayı sonuna kadarki dokuz aylık dönemde ortalama 3,79 oranında büyüdü. Aynı eyalet ve kentlerin ortalama borçları, 2013'ün ilk altı ayında 7 puan düşmüştü.
Dokuz yerel yönetimin, eski borçlarını ödemek için 57,9 milyar yuan (9 milyar 300 milyon dolar) yeni borçlanmaya gittikleri belirtildi. Söz konusu yerel yönetimlerin ödeme zamanı gelmiş kredi toplamının da 821 milyon yuan olduğu kaydedildi.
Maliye Bakanlığına bağlı Mali Bilimler Araştırma Enstitüsü Müdürü Jia Kang, Global Times gazetesine verdiği demeçte şöyle dedi: "Dokuz il ve dokuz kent düzeyinde hükümet, toplamın küçük bir parçasıdır. Riskleri azaltmak için yeniden borçlanmak yerine, yeterli nakit akışı sağlayacak gelir kazandırıcı projelere yönelmek lazım. Öte yandan, yüzde 7'yi aşkın ekonomik büyüme oranı göz önünde tutulduğunda, bazı yerel yönetimlerin 3,79 oranında borç artışı önemli değildir. Ama asıl sorun borç-alacak vade uyumsuzluğudur."
"Vade uyumsuzluğu, geçmişten beri sorun"
Hükümeti harekete geçiren, yerel yönetim borçlarının 2013 sonunda, 2010 yılına göre yüzde 67 oranında artmış olmasıydı. 2013 sonunda pasif borçların üç yılda yaklaşık 17 trilyon 900 milyar yuan şişmiş olduğu saptandı. Ekonomi Stratejileri Ulusal Akademisi Vergi Ofisi Müdürü Zhang Bin, Global Times'te 25 Haziran'da yayımlanan demecinde şöyle konuştu:
"Sonuç genel olarak makul ama biz bazı yerel yönetimlerin borç oranıının hâlâ çok yüksek olduğunu, yerel hükümetlerin finansman araçlarıyla ilgili risklerin büyük olduğu gerçeğini göz ardı edemeyiz. Yerel borçlarla yerel yönetim alacakları arasındaki vade uyumsuzluğu, geçmişten beri sorun olmuştur, yerel yönetimler de vadesi gelen borçlarını ödemek için ya yeni kredi ya da arazi satış geliri kullanma yoluna gitmiştir."
Global Times, Çin ekonomisinin yavaşlamaya başlamasıyla birlikte parasal genişleme çağrıları yapıldığını, ancak Çin Halk Bankası'nın direndiğini, yerel yönetimlerin bankalardan kredi almakta zorlandığını hatırlatıyor.
Bu arada, geçen haftanın emlak piyasası verileri, ortalama ev fiyatlarının Mayıs ayında, iki yıldır ilk kez düştüğünü gösterdi. Bu durum, yerel yönetimlerin arsa satışlarının azalmasına, dolayısıyla gelirlerinin zayıf kalmasına yol açacak bir gelişme.
İlk taviller satılmaya başladı
Maliye Bakanı Lou Jiwei, 24 Haziran günü, yerel yönetimlerin borçlarını yüzdürmeleri ve geri ödemeleri için, piyasa ilkeleri çerçevesinde, yerel devlet tahvili çıkarmalarına izin veren bir pilot proje yürüteceklerini açıkladı. Lou "piyasa bazlı önlemler" hakkında ayrıntılı bilgi vermedi.
23 Haziran günü, Guangdong Eyaleti; beş, yedi ve on yıl vadeli, sırasıyla yüzde 3,84, 3,97 ve yüzde 4,05 faiz oranlı 14,8 milyar yuan tutarında yerel yönetim tahvili sattı. Ertesi gün Maliye Bakanlığı açıklama yaparak Beijing, Shanghai ve Guangdong dahil bazı yerel yönetimlerin doğrudan tahvil satarak para toplamalarına izin verdiklerini bildirdi.
1994'te yasaklanmıştı...
Çin, büyük bir borç birikimine yol açması nedeniyle, yerel yönetimlerin tahvil satışı yoluyla para toplamalarını 1994 yılında yasaklamıştı. Ancak yerel yönetimler yerel yönetim finansman aracı olarak bilinen şirketler kurarak yasağı deliyor; bunlar banka kredileri alarak para topluyor, tahvil çıkarıyor veya yerel yönetimin kanatları altında gölge bankacılığa dönüyordu.
Ancak yeni uygulama başlarken, tahvil çıkarma izni verilen yerel yönetimler sıkı denetim altına alındı. Tahvil çıkaran yerel yönetimlerin borç geri ödemelerinde belli bir aşama kaydetme yükümlülüğü altına girdikleri vurgulanıyor. Ayrıca yerel yöneticilerin kişisel sorumluluk üstlendikleri belirtiliyor.