Maliye Bakan Yardımcısı Zhu Guangyao, IMF'nin "Çin ekonomisinin sert bir iniş tehdidi altında olduğu" uyarılarına anlamlı bir karşılık verdi. Zhu IMF ve Dünya Bankası'nın yıllık bahar toplantıları çerçevesinde bulunduğu Washington'da bir grup yabancı gazeteciye konuştu. Zhu şöyle dedi:
"Genel olarak biz, IMF'nin çok profesyonel bir finans kurumu olduğunu düşünüyoruz. Ama kullanılan metodoloji ve bazı geleneksel düşünce tarzı nedeniyle, onlara da reform gerekiyor!"
"Sert iniş" ifadesini, IMF Başkanı Christine Lagarde kullanmıştı. IMF'nin Küresel Politika Gündemi başlıklı raporuna göre risk küçüktü ama gölge bankacılık sistemindeki riskler konusunda Çin'i uyanık olmaya çağırıyordu. Zhu, Çin hükümetinin, finansal risklerle başa çıkmak için gereken önlemleri aldığını belirtti.
Çin Halk Bankası Başkan Yardımcısı Yi Gang da yıllık bahar toplantıları sırasında, Uluslararası Para ve Finans Komitesi toplantısında konuştu. Yi Gang "Yerel yönetim borçları yönetilebilir olmasına rağmen, Çinli yetkililer, yerel yönetim finansmanını sıkı denetim altında tutacak; daha şeffaf ve sürdürülebilir hale getirme önlemlerini sürdürecek" dedi.
Yi, Çin hükümetinin, ekonomiyi yeniden dengeleme ve reformları derinleştirme çabaları devam ederken, aynı zamanda istikrarlı bir büyüme elde etmek için makro ekonomik politikaların istikrarını ve devamlılığını sağlayacağını söyledi.
"Ekonomimizin temelleri yeterince sağlam"
Beijing merkezli düşünce kuruluşu olan Çin Uluslararası Ekonomik Değişimler Merkezi (CCIEE) Enformasyon Bölümü Müdürü Xu Hongcai, tartışmayı şöyle yorumladı:
"Sert iniş uyarısı şüphesiz abartılı; ekonominin temelleri genel olarak büyümenin sağlıklı sınırlar içinde tutulmasını sağlamak için yeterince sağlamdır." Xu, merkezi hükümetin büyümeyi desteklemek için demiryollarına yaptığı yatırımlarla yenileme yatırımlarının, ani bir krize karşı koruma sağlayacağını söyledi.
Bazı işletmelerin varlıklarının kalitesi ile bankaların sorunlu varlıklarının ekonomik yavaşlamaya veya talepte bozulmaya yol açabileceği hakkında endişeler var. Ancak, Beijing merkezli Minsheng Menkul'den ekonomi yorumcusu Zhang Lei, "Çin hükümeti finansal risklerle başa çıkmak için yeterli kaynaklara hâlâ sahip" dedi. Zhang şöyle konuştu:
"Çin bankaları genellikle teminata dayalı güven kredileri vermektedir. Ayrıca, bankaların birikmiş bilanço dışı varlıklarıyla ilgili endişelere yardımcı olacak menkul varlık değerlemesi gibi çok yönlü sermaye piyasası çözümleri de var."
"Büyüme potansiyeli, reformlar derinleştikçe gelişecek"
Yeni liderliğin reform planının, kısa vadeli ekonomik büyüme peşinde yürümek yerine, herhangi bir sert inişe karşı ekonomiyi korumaya yardımcı olacak nitelikte olduğuna dikkat çekiliyor.
Xu da "Çin'in büyüme potansiyeli, dairesel biçimde, reformlar derinleştikçe gelişecek" diyor. Ancak büyüme hedefinin reformların hızını yavaşlatmasına izin verilmeyecek. Yakın vadeli reformlar Çin'in büyüme hedefini alt sınırda korumasına hizmet edecek.
Çin Halk Bankası Başkan Yardımcısı Yi de Çin hükümetinin mali reformlara bağlılığını yineledi. Yuan döviz kuru reformunun devam ettiğine dikkat çeken Yi, faiz oranı reformlarının kademeli olarak ilerletileceğini belirtti. "Piyasa - tabanlı faiz oranı" reformu orta vadede mevduat oranlarının serbestleşmesiyle devam edecek. Zamanı gelince de bir mevduat sigorta sistemi kurulacak.
İlk çeyrekte, beklentilerin üstünde
Çin Ulusal İstatistik Bürosu yılın ilk çeyrek rakamlarını açıkladı. Çin ekonomisi, beklentilerin üzerinde yüzde 7,4 büyüdü. Büyüme hızı geçen yılın son çeyreğinde yüzde 7,7 olmuştu. Rakam, kimse için şaşırtıcı olmadı. Genel olarak ilk çeyrek için 7,2 veya 7,3 rakamları dile getiriliyordu. Peki bundan sonra ne olacak?
Çin Royal Bank Scotland'ın Baş Ekonomisti Louis Kuijs, Yönetici Satınalma Endeksi'nin mayıs ayında da imalat sanayisinde daralmaya işaret ettiğini hatırlatıyor. Ancak Çin için hâlâ önemli olan küresel talepteki iyileşme devam ediyor. Louis Kuijs, yıla zayıf bir başlangıç yapılmasına rağmen, büyümenin motoru olarak iç talep, kentleşme ve hizmet sektörlerinin umut verici olduğunu belirtiyor.
"Yeni büyüme motorları henüz devreye girmedi"
Çin-Avrupa Uluslararası İş Okulu, Lujiazui Uluslararası Finans Enstitüsü Müdür Yardımcısı Gary Liu, Çin'in hassas bir geçiş döneminde olduğunu vurguluyor. Gary Liu, "İhracat ve imalat gibi büyümenin geleneksel motorları ivme kaybederken, yeni büyüme motorları henüz devreye girmemiştir" diyor.
Çoğu gözlemci, daralmanın ikinci çeyrekte de süreceğini söylüyor. Ancak kimse hükümetin büyük teşvik programları uygulamasını savunmuyor. Başbakan Li Keqiang da, Boao Asya Forumu'nda yaptığı konuşmada, büyümeyi desteklemek için "para basmayacaklarını" açıkladı.
Öte yandan, bazı sektörler diğerlerine göre yavaşlamadan daha fazla etkilenecektir. İmalat sektörü ilk çeyrekte zayıfladı. Şirketler, daha sıkı bir para politikası duruşu karşısında kapasite genişletmekten kaçındı. Ayrıca, yatırımlarda büyüme yavaşladı. Gayrimenkul yatırım büyümesi de soğudu.
Çin Royal Bank Scotland'ın Baş Ekonomisti Louis Kuijs, 2013 yılında, hizmet sektörünün, özellikle nominal olarak belirgin bir farkla, sanayiden daha hızlı büyüdüğüne dikkat çekiyor. Kuijs, "Çin'de hizmet sektörünün rolü artıyor çünkü büyüme modeli değişiyor" diyor.
"Gayrimenkul ciddi etkilenecek"
Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Wang Haifeng, talep tarafında, gayrimenkul sektörünün ve tüketimin ekonomik yavaşlamadan ciddi ölçülerde etkileneceğini söylüyor. Wang Haifeng, arz tarafında, çelik, demir dışı metaller, inşaat malzemeleri ve çimento sektörlerinin etkilenmesini bekliyor.
Wang Haifeng şöyle konuşuyor: "Bu zorlu bir dönem, ancak e-ticaret ve internet üzerinden finansman gibi olanaklar gelişmekte olan sanayi için fırsatlar sunacaktır. Piyasada rekabetin artması da yenilik yaratmayı teşvik edecektir. Sadece yenilikçi şirketlerin hayatta kalacağını düşünüyorum."
Birçok ekonomist ve medya kuruluşu, kapasite fazlalığı, gölge bankacılık sistemi, yerel yönetim borçları ve emlak piyasası üzerinde duruyor. Çin-Avrupa Uluslararası İş Okulu, Lujiazui Uluslararası Finans Enstitüsü Müdür Yardımcısı Gary Liu, son üçünün birbiriyle bağlantılı olduğunu belirtiyor. Zira gölge bankacılık sisteminden gelen kredilerin büyük bölümü, gayrimenkul sektörüne ve yerel yönetim finansmanına akıyor. İlk çeyrekte emlak sektöründe ciro düştü, sektörde kredi kalitesi sorun haline geldi.
"Kapasite uzun vadeli bir konu"
Gary Liu, aşırı kapasite konusunda şöyle konuşuyor: "Kapasite uzun vadeli bir konudur. Sorun özellikle geçen yıl şiddetlenmiştir ve ben bunun kısa vadede çözülmesini beklemiyorum. Ancak bu risklerin şimdiye kadar kontrol edilebilir olduğunu vurgulamak istiyorum. Pek çok sorunun eşzamanlı olarak ortaya çıkması mutlaka kötü demek değildir. Ne kadar erken ortaya çıkarsa, o kadar iyi."
Pek çok ekonomist, ekonomik sorunlarına rağmen daralma sürecinden yara almadan çıkacak sektörlerin, kentleşme motorundan yararlanacak sektörler olduğunu belirtiyor. Söz konusu sektörler şöyle sıralanıyor: Enerji tasarrufu, çevre koruma, kentsel kamu hizmetleri ve sağlık.
"Yüzde 7, hatta yüzde 6,5 büyüme yeter"
Hükümetten ne bekleniyor ya da yeni teşvik önlemleri gerekiyor mu? Ekonomi çevreleri, merkezi hükümetin orta vadeli planlarının zaten bazı teşvikler içerdiğini vurguluyor. Yeni teşvik önlemleri beklenmiyor.
Çin-Avrupa Uluslararası İş Okulu, Lujiazui Uluslararası Finans Enstitüsü Müdür Yardımcısı Gary Liu, "Şimdi sorun para eksikliği değil" diyor, "Para politikasının gevşetilmesinin uygun olduğunu düşünüyorum ama asıl tüm mali sistemde verimlilik eksikliği giderilmeli."
Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Wang Haifeng de teşviğe gerek olmadığını düşünenlerden. Ama onun bakış açısı farklı. Wang Haifeng, şöyle konuşuyor:
"Ekonomik büyümenin mevcut seviyesi göz önüne alındığında, hükümetin ekonomiyi canlandırmak için bir uyarıcı başlatması gerektiğini sanmıyorum. Yüzde 7, hatta yüzde 6,5 büyüme, büyümede kaliteyi yakalamak ve ekonomik yeniden yapılanmayı başarmak için tolere edilebilir. Yavaş büyüme daha sürdürülebilir, uzun vadeli büyüme elde etmek için gerekli bir maliyettir."
Wang Haifeng'e göre geleneksel canlandırma önlemlerinin gerçek etkisi zayıflıyor; ekonomiyi canlandırıp canlandırmadıkları da şüpheli.
