Royal Bank of Scotland Baş Ekonomisti Louis Kuijs: Biz yapısal reformların, 2014 yılında en azından kısmen uygulanacağı, büyüme üzerinde dengeli, etkisiz veya hafif olumlu bir etkisi olacağı kanaatindeyiz.

Her yıl önemlidir, ancak 2014 Çin açısından daha önemli olacak. Bazı Çinli yorumcular, iki "uzlaşmaz" hedef olarak gördükleri büyüme ve reformun, ikisinin birden önemli olduğunu ve ikisi arasında denge kurmanın zor olduğunu ileri sürüyorlar. Ancak 2008 küresel krizi patlak verdiğinden beri Çin, reformdan çok büyümeyi konuşuyor.

Ancak reform olmadan büyüme olabilir mi? Geleneksel ağır sanayisinde fazla kapasite, birkaç gerçek şirketin bulunduğu büyük yatırım bölgeleri, ofislerle tıka basa dolu büyük kentler ve bazı ağır borçlu yerel yönetimler... Reform olmadan bu sorunlar çözülebilir mi?

Çinli uzmanlara göre, Çin'in 1980'lerden beri ortaya koyduğu deneyim, iyi bir büyüme elde etmek için reformun tek yol olduğunu gösteriyor: İşçi verimliliğini yükseltmek, küçük işletmeler üzerindeki bürokratik engelleri kaldırmak, büyük tekellerin hakimiyetini azaltıp rekabeti artırmak. O halde büyüme ve reform, asla çelişkili değildir.

Kasım ayındaki MK toplantısında ve Aralık ayındaki Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı'nda liderler, her iki konuda da ne yapmak gerektiğini ortaya koydular.

Büyümede bazı eski yolların, en önemlisi çevre kirliliğinin ve kamu kaynakları israfının terk edilmesi lazım. Ama kentleşme, büyümenin ve reformların yeni motorları olarak görev yapacak. Ayrıca piyasa ekonomisi, "belirleyici rolünü" oynamaya başlayacak.

2014 yılında Çin ekonomisinde ne yönde gelişmeler bekleniyor? Bu yazıda, ekonomistlerin görüşlerine başvurarak bu konuyu ele alacağız.

Yeni yıla olumlu adımlarla giriyoruz

Royal Bank of Scotland Baş Ekonomisti Louis Kuijs "Çin ekonomisi 2014 yılına olumlu bir adımla başlıyor" diyor. 2013 yılının ortalarından bu yana küresel talebin, dolayısıyla ihracatın artması sonucu büyüme toparlandı. İç talep büyümesi, bütün bu süreçte olumlu rol oynadı. Kasım ayı verileri ise yatırımların yavaş, tüketimin hızlı büyüdüğünü gösterdi.

Louis Kuijs bugünkü büyüme temposunun ve modelinin, 2014'te de devam edeceğini söylüyor. Çin'in, iyileşen küresel talepten yararlanmaya devam etmesini bekliyor. Yurt içinde ise sıkı para politikasının ve yapısal reformların büyüme üzerinde etkili olacağını düşünüyor. Louis Kuijs şöyle konuşuyor:

"Risklerin bilincinde olmakla birlikte - uzlaşılan kararlarda sapma olmazsa - yukarıda belirtilen talep eğilimleri ile kilit etkenler, yukarı yönlü gidişi devam ettirecektir. Biz 2014 yılında yüzde 8,2 büyüme bekliyoruz."

Önemli sorun, reformların büyüme üzerindeki etkisi

Önemli sorun, yapısal reformların büyüme üzerindeki etkisidir. Parti Merkez Komitesi, ekonomik ve sosyal reformların sistematik ve kapsamlı bir program çerçevesinde ilerletileceğini açıkladı. Ancak Louis Kuijs, "Uygulama hızının oldukça yavaş olması olasıdır; ancak biz, reformlar devam ettiği sürece bunun bir sorun olduğunu sanmıyoruz" diyor. Louis Kuijs şöyle devam ediyor:

"Biz yapısal reformların, 2014 yılında en azından kısmen uygulanacağı, büyüme üzerinde dengeli, etkisiz veya hafif olumlu bir etkisi olacağı kanaatindeyiz. Büyüme üzerinde olumlu etki şu olası önlemlerle artabilir: Özel sermayenin önündeki engellerin kaldırılmasıyla, onay süreçlerinin basitleştirilmesiyle, finans sektörünün ve sermaye girişlerinin adım adım adım serbestleştirilmesiyle."

Ancak Louis Kuijs, kamu şirketlerine ağırlık verilip, Maliye Bakanlığı gelirlerinin buralara aktarılması, varlık vergisi, hammadde fiyatlarının ve vergilerinin artırılması gibi etkenlerin ise büyümeyi bozabilecek etkenler olduğunu savunuyor. Louis Kuijs şöyle diyor:

"Politikacılar, finansal riskleri dizginlemek için daha sıkı bir para politikası duruşu sergiliyorlar. Bu durum, bankalararası piyasada faiz oranlarını ve maliyetleri yükselterek yavaşlamaya neden oluyor."

Ana tema reformlar, özellikle kentleşme

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Teknik Ekonomi Enstitüsü Müdür Yardımcısı Li Xuesong, Çin ekonomisinin önündeki önemli stratejik fırsatların, 2014 yılında da bir süre devam edeceğini söylüyor. İstikrarlı ekonomik ilerlemenin devam edeceğini, büyümenin de yüzde 7,5 aralığında kalacağını tahmin ediyor. Li Xuesong, şöyle konuşuyor:

"Gelecek yılki ekonomik kalkınmanın ana teması, merkezi hükümetin reformları ve dışa açılmayı derinleştirmeye odaklanması, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi (ÇKP MK) direktifleri doğrultusunda yapısal dengeyi ve sanayi atağını gerçekleştirmesi olacaktır."

Temel tema reformlar olmakla birlikte, Li Xuesong, büyümenin de önemli olmaya devam edeceğini belirtiyor. Li Xuesong, "Büyümede ivmeyi destekleyecek olumlu faktörler artıyor. En önemlilerinden biri, kentleşmede hızlı, yeni bir gelişme aşamasına giriliyor olmasıdır" diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:

"Kırsal bölgelerden gelen çok sayıda göçmen işçi, 'yeni vatandaş' olarak bu yıl kentlerde yeni hayatlarına başlayabilir, diğer kent sakinlerinin yararlandığı sosyal sigorta, eğitim ve istihdam olanaklarının keyfini çıkarabilir. Onların statülerindeki değişiklik, tüketici sayısını genişletecektir."

Çinli uzmanlar reformlarla büyümenin atbaşı ilerleyeceğini vurguluyorlar. Li Xuesong şöyle konuşuyor:

"2014 yılında finans, eğitim ve sağlık hizmetleri için talep daha hızlı genişleyecektir. Online alışveriş hızla büyümeye devam edecektir. İç tüketim artışı, kısmen yavaşlayan sabit sermaye yatırımlarını dengeleyip genel ekonomik büyümede istikrara yardımcı olabilir."

Sorunlar da var. Li Xuesong, gelecek yıl için endişe kaynaklarından birinin, sanayinin çeşitli zorluklarla karşı karşıya olmasıdır, diyor ve görüşlerini şöyle açıklıyor:

"Resmi rakamlar, bu yılın üçüncü çeyreğinde, sanayi şirketlerinin cirolarının ve kârlılıklarının, yılın ilk yarısına göre geliştiğini gösteriyor. Ancak hükümet, finansal riskleri engellemek için kredi büyümesini 'makul bir hızda' tutmaya karar verdi. Nispeten sıkı mali ortamın, 2014 yılında sanayi yatırımlarını yavaşlatması olasıdır."

"Milli gelir artışı 900 milyar doların üzerinde olacak"

UBS Bank'ın Küresel Finans şirketinden Ekonomist Wang Tao, 2014'te büyümenin yüzde 7-8 oranında, ondan sonraki beş yıl için yüzde 6-7 olmasını bekliyor ve yavaşlamanın olumlu olduğunu vurguluyor. Wang Tao, yüzde 6'lık büyümenin boyutunu da şöyle açıklıyor:

"Çin'in GSYİH'sinde mutlak artış (ortalama 3-3,5 enflasyon varsayımıyla) 900 milyar doların üzerinde olacak. Bu rakam, Çin'in sayısal GSYİH büyümesinin yüzde 17-18 olduğu 10 yıl öncesinden daha büyüktür. Çin'in küresel GSYİH büyümesine katkısı, büyük olasılıkla hâlâ dünyanın en büyüğü olacaktır."

Wang Tao, daha yavaş ama daha dengeli ve sürdürülebilir büyümenin, düşük ama güvenli yatırımın, dünya ekonomisi için de olumlu olduğunu belirtiyor ve şunları söylüyor:

"Çin'in yavaşlamasının Küresel ekonomiye etkisi, yavaşlamanın nedenine bağlıdır. Yavaşlama, zayıf küresel ekonomi ve zayıf ihracat nedeniyle ise etkisi daha az olacaktır. Yavaşlama zayıf iç talep, özellikle yatırım talebi nedeniyle ise o zaman bazı ülkeler üzerinde etkisi çok daha belirgin olacaktır."

Yavaşlama, başka fırsatlar yaratacak

Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Enstitüsünden Araştırmacı Wang Haifeng, Çin'in geleneksel emek - yoğun sanayi sektörlerinde büyüme potansiyelinin, şimdi artık sınırlandığını söylüyor ve şöyle konuşuyor:

"Ancak yabancı yatırımcılar yüksek teknoloji alanlarında, sağlık, eğitim, kültür ve hukuk hizmetleri gibi hizmet sektörlerinde sayısız fırsat bulacaktır. Büyüme yavaşlasa bile Çin, yabancı yatırımcılar için dünyanın en cazip yerlerinden biri olmaya devam edecektir."

Hükümet 2014 için belirli bir ekonomik büyüme hedefini belirlememiş olsa da, çoğu ekonomist yüzde 7 büyüme öngörüyor. Wang Haifeng de aynı rakamı ifade ediyor ve şöyle söylüyor:

"Ekonomik yavaşlama aslında kötü bir şey değil. Bazı köklü sorunları çözmek için hükümete fırsat yaratır. Ayrıca, gelip geçici büyümedense, Çin'in yavaş ama istikrarlı büyümesi, küresel ekonomi için daha faydalıdır."

Wang Haifeng, gayrimenkul sektöründe oluşan "baloncukların" ve yerel yönetim borçları çerçevesinde büyüyen belirsizliklerin, Çin ekonomisinin karşı karşıya olduğu iki büyük zorluk olduğunu belirtiyor. Ancak Wang Haifeng, bu sorunların büyüme riskinin düşük olduğunu belirtiyor.