Çin'de ekonomi dünyasının uzun zamandır gündeminde olan Shanghai Serbest Ticaret Deneme Bölgesi (STB), İdari Komite tarafından 29 Eylül günü düzenlenen kısa bir törenle açıldı.
Shanghai'ın kuzeydoğusunda kurulan 29 kilometrekarelik STB'nin nasıl işleyeceği hakkındaki kurallar da açılıştan önce yayınlandı.
Shanghai STB, Çin hükümetinin, ekonomide devlet müdahalesinin azaltılmasını öngören yeni politikalarının test edileceği bir bölge olarak görülüyor. STB, Çin'in ekonomi reformlarında ve yuanın uluslararasılaşmasında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Açıklanan politikalar da finansal yenileşmenin derinleştirilmesi, uluslararası standartlara uygun bir iş ve yatırım ortamının yaratılması yönünde atılan adımlar.
Shanghai STB, bundan 30 yıl önce kurulan, reform ve dışa açılma politikalarının bir başlangıcı olarak anılan Shenzhen Özel Ekonomik Bölgesi'nin kuruluşundan bu yana Çin'in en önemli ekonomik reform atağı olarak tanımlanıyor. Shanghai STB, Çin'in yeni liderliği tarafından, kendi ekonomik vizyonunu gerçekleştirmede attığı cesur bir adım olarak değerlendiriliyor.
En çok tartışılan ve dikkat çeken konu finansal atılım. Xinhua haber ajansı, "uluslararası sermaye hareketlerinde Çin para birimi Renminbi yuanın konvertibilitesinin artırılması, faiz oranlarının piyasada balirlenmesi ve yuanın sınır ötesi kullanımı Shanghai STB'de test edilecek" diye yazdı. Yuanın sınır ötesi kullanımı, STB'nin bir offshore yuan merkezi haline gelmesi anlamına geliyor.
Şirketlerden büyük ilgi
Çin'de faaliyet yürüten şirketler arasında Shanghai STB'ye büyük ilgi var. STB hizmet merkezi, açılışın hemen ertesinde başlayan Çin Ulusal Bayramı'nda kapılarını açık tuttu.
Sheng Jianqiang, bir finansal kiralama şirketinin sahibi. Sheng, STB'de bir şirket kurmak istediğini belirterek şöyle konuşuyor: "Ayrıntılar henüz net değil. Evrakların tamamlanmasının dört gün, tüm işlemlerin bitmesinin bir ay süreceğini söylediler. Biz kiralama şirketleri olarak uygun vergi politikaları umuyoruz."
STB politikaları bölgede kurulacak yabanci şirketlere yönelik tercihli vergi teşvikleri getiriyor. Buna göre beş yıl vergi muafiyeti, daha sonra da taksitli ödeme olanakları sunulacak. Ernst & Young Çin Şubesi vergi hizmetleri yöneticisi Walter Tong, uygulanacak vergi politikasının genel olarak şirketlerin yararına olacağını söyledi .
İlk gruptaki yatırımlardan 11'i yabancı veya ortak girişim
STB'nin finans sektörüne yönelik reformları hızlandıracağı düşünülüyor. Pazar günkü açılış töreninde, 25 firma ile sekizi Çinli ikisi yabancı bankalar da dahil olmak üzere 11 finans kuruluşunun STB'de şube kurmak için lisans aldığı bildirildi. Yine ilk gruptaki 36 yatırımdan 11'i yabancı veya ortak girişim. Yabancı bankalar ise ABD'den Citibank ve Singapur'dan DBS Group.
Öte yandan, pazar günü, Çin Bankacılık Düzenleme Komisyonu, kendi resmi web sitesinde bir bildiri yayınlayarak, STB'de banka ve finansal kiralama gibi finansal kuruluşlarda, ilk kez, bireysel sermaye sahipliğini destekleyeceklerini bildirdi. Ortak girişim bankalarında da bireysel katılım teşvik edilecek.
STB'nin Shanghai'ı Asya'da bir finansal lider haline getirmesi, uzun vadede Çin'in ekonomik etkisini artırması umuluyor. Finans dışı sektörün beklentileri de yüksek.
Lüks yolcu gemileri için konaklama alanları inşa eden Fin şirketi Almaco, STB'ye kayıt başvurusu yapan ilk 25 şirket arasında yer alıyor. Şirketin Şanghay ofisinden yetkili Tang şöyle konuşuyor:
"Şu anda STB'de uygulanacak politikalar hakkında henüz ayrıntılı bilgimiz yok. Ama STB'nin denizcilik sektöründe olumlu politikalar uygulayacağından eminiz. Biz bu fırsatı yakalamak istiyoruz."
Daha büyük yelkenler açmak!
Uzmanlar, Shanghai STB'nin Çin için yeni bir başlangıç noktası olduğunu söylüyorlar. Özellikle Trans - Pasifik Ortaklığı gibi birçok yeni serbest ticaret düzenlemesi yapılır, küresel ticaret kuralları yeniden yazılırken, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi bu sürecin dışında kalamazdı!
Dünyada serbest ticaret kurallarının uygulamada "yeniden yazılıyor" olması, önemli bir tema. Yetkililerin verdiği, Shanghai STB kurallarının biraz da "yolda belirleneceği" mesajı, bu gerçeklikten güç alıyor. Kısacası, riskler ortaya çıktığında önlem alınacak.
Şimdi Çin'in birçok kenti Shanghai'ye gıpta ediyor. 1980'de kurulan ve büyük ekonomik atağa önderlik eden Shenzhen Özel Ekonomik Bölgesi gibi, Shanghai'ın da bu süreçten daha da sivrilerek öne çıkması bekleniyor.
Shanghai STB için bir dizi tercihli politikalar açıklandı. Söz konusu politikaların olumlu ve olumsuz sonuçlarının olabileceği, risklerle birlikte daha büyük kazançların da ortaya çıkabileceği belirtiliyor. Bütün bunların, sonuç olarak ekonomik reform ve dışa açılmada daha büyük yelkenler açmak, daha da derinleşmek anlamına geldiğine dikkat çekiliyor.
Shanghai'da yuan tam konvertibl olacak
Shanghai Serbest Ticaret Bölgesi'nde Çin para birimi Yuan tam konvertibil, yani tam dönüştürülebilir olacak. Bunun anlamı şu: Kurumlar ve bireyler, yatırımda ve ticarette, yuan ile herhangi bir yabancı para birimini serbestçe değiş tokuş edebilecekler.
Çin hükümeti daha önce de yuanın yurt dışı yatırımlarda kullanımını serbestleştirmişti.
Shanghai STB uygulamasının yuanın küresel bir para birimi olmasını hızlandıracağı belirtiliyor. Merkezi hükümet "faiz oranının serbestleşmesi ve para biriminin sınır ötesi kullanımına izin verilmesinin yaratacağı risklerin denetim altında tutulacağını" bildirdi.
Analistler yuan kurunun bölgede serbest bırakılmasının, denizaşırı ve karasal alanda faiz oranları ile döviz kuru farklılıkları yaratacağını ve bu durumun zamanla deregülasyona zorlayacağını, yani devlet denetiminin kalkmasını hızlandıracağını ve sonunda ülke genelinde paranın tam konvertibl hale gelmesini sağlayacağını savunuyor .
Yuanın küresel rezerv para birimi olma sürecini de hızlandıracağı umudu, tam konvertibl hale gelmesinin yol açacağı risklerin göze alınması gerektiği tezini destekliyor. Uzmanlar, ABD Doları egemenliğindeki küresel para sisteminin, bugün yaşanan küresel ekonomik sorunların temel nedeni olduğunu belirterek, yuanın küreselleşmesi yönündeki atılımlara destek veriyor.
Yuan nisan ayında dokuzuncu oldu
Reuters'in Uluslararası Ödemeler Bankası tarafından yapılan bir ankete dayanarak verdiği habere göre, nisan ayında dünya çapında günlük ortalama 120 milyar dolarlık yuan takas edildi. Üç yıl önce bu rakam sadece 34 milyar dolardı. Yine araştırmaya göre yuan, nisan ayında dünyanın dokuzuncu en aktif işlem gören parası oldu.
Avustralya ve Yeni Zelanda Bankacılık Grubu'ndan Çinli baş ekonomist Liu Ligang, Çin hükümetinin açıkladığı, Shanghai Serbest Ticaret Deneme Bölgesi işleyiş kurallarına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
"Kurallar cesaret vericidir ve bizim beklentilerimiz doğrultusundadır. Bu politikalar, Çin'in önümüzdeki yıllarda uygulayacağı mali reformlar için temel teşkil etmektedir."
Çin Bankası Uluslararası Mali Araştırmalar Merkezi Başkanı Huang Zhiqiang , Shanghai Serbest Ticaret Deneme Bölgesi'nin Hong Kong, Singapur ve Tayvan'dan sonra, yuan için bir başka offshore merkezi haline geleceğini söyledi.
"Ülkenin finans sektörünü yenilemek"
Bölgenin tahvil, döviz, emtia ve hisse senedi alım satımının yapıldığı bir para piyasası haline geleceği ve ülke genelinde olumlu etkisi olacağı öne sürülüyor.
HSBC ve Standard Chartered dahil olmak üzere önde gelen yabancı bankalar, bölgede önemli bir ihtiyacın böylece karşılanacağı görüşünü dile getiriyorlar.
HSBC Asya - Pasifik CEO'su Peter Wong "HSBC tasarıyı alkışlıyor. Çin'in finansal reform süreci böylece yeni bir aşamaya geçecek" diyor. Wong şöyle konuşuyor:
"Daha fazla liberalleşmenin, yabancı bankalara ürün çeşitlendirme, kaynak yaratma ve kurumsal yatırım gibi alanlarda yeni fırsatlar sunacağına inanıyorum . "
Ülkenin en büyük dört bankasından biri olan China Construction Bank, bir şube açtı ve önümüzdeki iki yıl içinde bölgedeki varlığını genişletmeyi planlıyor . Banka yetkilileri şöyle konuşuyor:
"Biz bölgede hem karasal hem denizaşırı finansal hizmetler yürütmeyi, kilit alanlarda finansal ürün ve hizmet çeşitlendirmesi üzerinde odaklanmayıplanlıyoruz."
Önümüzdeki yirmi yıl, büyümede kalite dönemi
Bölgede yapılacak parasal liberalleşme, Çin liderliğinin geniş bir planının parçasıdır. O plan, "mali kaynakların daha etkin dağılımı ve büyüme kalitesinin artırılması için ülkenin finans sektörünü yenilemek" biçiminde özetlenebilir.
Ekonomik büyümenin yavaşladığı günümüzde, Çin, büyümede miktardan kaliteye odaklandı. Kimi uzmanlar önümüzdeki yirmi yılın büyümede kalite dönemi olacağını tahmin ediyor.
4 Ekim 2013
