Japonya'nın Çin'e yaptığı ihracat, bu yılın ilk yarısında, son dört yılın en düşük düzeyine geriledi. Bu durum, Çin ekonomisindeki yavaşlama kadar, Asya'nın bu ilk sıradaki iki ekonomisi arasında gerginleşen ilişkilerden de kaynaklanıyor.
Japonya'nın Ocak-Haziran döneminde Çin anakarasına yaptığı ihracat, yıllık bazda 16,7 oranında gerileyerek 61 milyar 430 milyon dolar oldu. Söz konusu gerilemenin, Japon yeninin Çin yuanı karşısında değer kaybetmesine rağmen yaşandığına dikkat çekiliyor.
Son beş yıldır ilk kez ABD Çin'in yerini aldı
Japonya Dış Ticaret Örgütü'ne göre, aynı dönemde, 65 milyar 560 milyon dolar değerinde ihracat yapılan ABD, Japonya'nın en büyük ihracat pazarı olarak Çin anakarasının yerini aldı. Japonya'nın en büyük ihraç pazarı, son beş yıl boyunca hep Çin olmuştu, ilk kez ABD Çin'in yerini aldı.
Çin Sosyal Bilimler Akademisi, Asya-Pasifik Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Li Xiangyang, "Çin'de büyümenin yavaşlamasının yanı sıra bozulan ikili ilişkilerin Japon mallarına talebi azaltması da, Japonya'nın Çin'e yaptığı ihracatın düşmesinde etkili oldu" dedi.
Japonya'nın Doğu Çin Denizi'nde Çin'in Diaoyu Adaları'nın bir kısmını "satın aldığı" geçen yılın Eylül ayından sonra, Çin ile Japonya arasındaki ilişkiler bozuldu ve Japon markalarının Çin'deki satışları da bu durumdan payına düşeni aldı.
Çin'deki yavaşlama da etkili oldu
Çin Sosyal Bilimler Akademisi, Asya-Pasifik Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Li Xiangyang şöyle konuşuyor: "Japonya'nın Çin'e yaptığı ihracat, Japon şirketlerinin Doğu Asya üretim ağının, dolayısıyla büyük bir güç olduğu Çin üretiminin bir parçasıdır. Çin pazarında Japon ürünleri satışının yavaşlaması, Japonya'nın Çin'e yaptığı gemi ihracatını vurdu."
Japonya Dış Ticaret Örgütü Çin Araştırmaları Direktörü Yoichi Maie, Çin'in altyapı yatırımlarını yavaşlatmasının da Japonya'nın özellikle altyapı geliştirme, inşaat ve madencilik ekipmanları ihracatının, yıllık bazda yüzde 61,6 düşmesine yol açtığını söyledi.
Bu arada, Çin'de özel tüketimde yaşanan azalmanın da etkisiyle, Japonya'nın dijital kameralar ve diğer görsel-işitsel ekipman ihracatında yüzde 47,7 oranında düşüş yaşandığı belirtiliyor.
Çin Sosyal Bilimler Akademisi Japon Araştırmaları Enstitüsü'nden araştırmacı Yao Haiti, Japonya'nın Çin'e olan ihracatındaki yavaşlamada esas etkenin gerginleşen siyasi bağlar olmakla birlikte, bu durumu körükleyen bir başka etkenden söz etti.
O etken, ABD ve AB gibi gelişmiş piyasalarda talebin canlanmasıydı. Doğu Asya üretim ağının bir parçası olan Çin'deki Japon şirketler, Japonya'dan ithalatı artırmak için koşulları zorlamadılar. Ancak ABD, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ve AB dahil olmak üzere diğer büyük pazarlara da, Japonya'nın ihracatı azaldı.
Çin Gümrük Genel İdaresi verilerine göre, ilk yarıda Çin'in Japoya'dan ithalatı yıllık olarak yüzde 13,8 oranında azalıp 76 milyar 120 milyon dolara geriledi, kısacası tam bir çöküş yaşandı. Çin'in Japonya'ya ihracatı ise aynı dönemde yıllık bazda yüzde 3,8 düşerek 70 milyar 810 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Japonya Dış Ticaret Örgütü verilerine göre ise Japonya'nın Çin anakarasından yaptığı ithalat, ilk yarıda ve yıllık bazda yüzde 6,1 oranında azalarak 85 milyar 840 milyon dolar olarak gerçekleşti. Japonya'nın verileriyle Çin'in kayıtları arasında yıllık bazda yüzde 38,1 oranında, 24 milyar dolarlık bir fark ortaya çıktı. Çin istatistikleri Japonlarınkinden farklı da olsa, her ikisi de iki ülke arasındaki ticaretin azaldığına işaret etti.
2013 yılında bir iyileşme beklenmiyor
Çin Sosyal Bilimler Akademisi'nden Li, Japonya'nın Çin'den yaptığı ithalatın küçülmesinde, Japon yeninin değer kaybetmesi ve artan maliyetler nedeniyle Çin mallarının rekabet gücünün zayıflamasının etkili olduğunu belirtti. Li, Çin-Japon ticaretinde 20013 yılında bir iyileşme beklemiyor. Zira Japonya ikili ticari ilişkileri geliştirmek için hiçbir adım atmıyor. Li şöyle konuşuyor:
"Bu arada, Japon yatırımcıların Çin pazarıyla ilgili endişeleri artıyor. Japon yatırımcıların Çin pazarına ilişkin güvenleri sarsıldığı için yeni yatırımlarda Güneydoğu Asya'nın diğer piyasalarını tercih edebilirler. Japonların yeni yatırımlarını özellikle emek yoğun sektörlerde Güneydoğu Asya ülkelerine kaydırması, adalar anlaşmazlığından önce başlayan bir süreçti. Zira Çin'de emek maliyeti hızla yükseliyor."
Son yıllarda Çin'in ana kesimindeki işgücü maliyetinde görülen artışlar nedeniyle, Japon işletmeler Çin'deki fabrikalarını Güneydoğu Asya'ya kaydırmaya başlamışlardı. Ancak, büyük pazarı ve nitelikli işgücü, Japon şirketlerin ağırlıklarını Çin'de tutmalarını sağlıyordu. Japon şirketler, özellikle, ARGE birimlerini Çin'de tutmaya devam ediyorlar.
Çin'de Japon sermayesiyle kurulan şirketler, Çinli personel çalıştırıyor, Çin'de hammadde ve ara mal satın alıyor ve Çin'e vergi veriyor. Bu işletmeler, kârlarını Çinli işletmelerin tabi olduğu kurallara göre yurtdışına transfer ediyor.
The Wall Street Journal, Japonya Dış Ticaret Örgütü Başkanı Hiroyuki Ishige'den şu yorumu aktarıyor: "Japon şirketlerin Güneydoğu Asya'ya kayması, düşük işgücü ve işletme maliyetleri kadar daha güvenli bir politik ortam arayışı nedeniyle de devam edecek."
8 Ağustos'ta yayımlanan Japonya Dış Ticaret Örgütü 2013 Küresel Ticaret ve Yatırım Raporu'nda ise şöyle deniyor: "Çin'de aşağı yönlü risklerin artmasının ardından, Çin'deki durumun tam tersine, ASEAN ülkelerindeki Japon kurumsal yatırımları 2013 yılında hızlandı."
Wokswagen 6 yeni fabrika kuracak
Japonya Dış Ticaret Örgütü verilerine göre Japonya'nın Çin'deki doğrudan yatırımları ocak-haziran döneminde, önceki yıla göre yüzde 31,1 düşerek 4,9 milyar dolar düzeyine geriledi. Çin Ticaret Bakanlığı'nın aynı döneme ilişkin verilerine göre ise Japonya'nın doğrudan yatırımları, bir önceki yıla göre yüzde 14,37 oranında artarak 4 milyar 690 milyon dolara yükseldi.
Diayou krizi patlak verdiğinde bu işten Japonya'nın zararlı çıkacağı tahmin ediliyordu, şimdi görülüyor. ABD'nin itmesiyle hareket eden ve kendini bir türlü frenleyemeyen Japonya hükümeti, savaşkan tutumunu sürdürüyor.
Çin halkı arasında Japonya'ya tepki büyüyor ve bu durumdan en çok Japon otomotiv markaları etkileniyor. Onların yerini, Kore, Avrupa ve Amerikan markaları alıyor. Özellikle Alman markalarının, Çin pazarında Japonya'nın en büyük rakibi olduğuna dikkat çekiliyor. Wolkswagen Çin'de bu yıl 6 yeni fabrika açacağını geçenlerde açıkladı.
23 Ağustos 2013
