Liu Xiaohong 24 Haziran sabahı, Jilin eyaletinin merkez kenti Changchun'dan bir Beijing trenine biniyor. Arkadaşları alkışlarla ve biraz da hüzünle onu yolcu ediyorlar. Liu, pencereden el sallayarak şöyle bağırıyor: "Ben size en kısa sürede bir iş bulduğumu haber vereceğim, o zaman siz de aynı şeyi yapacaksınız!" Liu yepyeni ancak bilinmeyen bir yaşamı kucaklamak için Beijing'e doğru yola çıkıyor. Tren tıklım tıklım. Bahar bayramının kalabalığına, onun gibi yeni mezunlar da eklenmiş…
Çin Eğitim Bakanlığı, bu yıl ülke genelinde yeni mezunların 2012 yılına göre yüzde 2,8 oranında artarak rekor seviyeye, 6 milyon 990 bine yükseldiğini açıkladı. Büyümenin yavaşladığı koşullarda üniversite mezunlarının tatmin edici bir iş bulması da çok zorlaştı.
"Büyük şehirlere taşınmayı planlıyoruz"
Jilin Üniversitesi'ndan mezun olan Liu, Kasım ayından bu yana üçüncü kez Beijing'e gidiyordu. Grafik tasarım diplomasına sahip olan Liu, çok sayıda başka mezunlar gibi, o iş fuarı senin bu iş fuarı benim, fuar fuar dolaşıp iş aramıştı.
24 yaşındaki Liu, çocukluğundan beri sanatçı olmayı, ekmeğini sanattan çıkarmayı hayal etmişti. Dört yıl önce, onun bu bölümü seçtiği dönemde grafik tasarımcılığı, iş olanakları açısından umut verici bir meslekti. Liu şöyle konuşuyor:
"Bu bölümü seçtiğimde iş bulmakta bu kadar zorlanacağım aklımın ucundan bile geçmezdi, ama oldu. Ben büyük bir tasarım enstitüsünde bir iş bulmayı umuyordum. Ancak, Changchun ve diğer şehirlerde birkaç büyük iş fuarlarına katıldıktan sonra, büyük bir umutsuzluğa kapıldım. Oralarda benim gibi eleman arayan çok az şirket vardı; çoğu adını hiç duymadığım küçük firmalardı. Aynı sınıftan mezun olduğum 18 arkadaşım da hâlâ iş arıyor. Fırsatları daha bol olacağına inandığımız büyük şehirlere taşınmayı planlıyoruz."
Beijing yüksek öğrenim danışmanlığı tarafından MyCOS Araştırma Enstitüsü'ne yaptırılan bir ankete göre Ekim ve Nisan ayları arasında lisans derecesi ile mezun olanların ortalama istihdam oranı yüzde 35. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 düşüş var. Iş bulma umutlarının, daha doğru bir ifadeyle tatmin edici bir iş bulma umutlarının zayıflaması, Çin'de yaşanan ekonomik yavaşlamadan kaynaklanıyor.
"İşe alınamayınca yıkıldım"
Yaşanan, sadece bölümle ilgili bir sorun değil. Wang Zengtian, Liu'yla aynı dönemde Jilin Üniversitesi'nin bilgisayar bölümünden mezun, o da dışarıda kalanlar arasında yer alıyor. 
Wang, Henan eyaletine bağlı Nanyang adlı küçük bir köyde, tarımla geçinen bir ailenin çocuğu olarak doğmuş. Wang üniversiteye girdiği ilk gün kaderini değiştireceğine yemin etmiş. Geçen yıl aynı üniversiteden birçok mezunu istihdam eden çok uluslu bir bilişim şirketini hedefliyormuş. Kendi sınıfındaki en iyi öğrencilerden biri olarak Wang, söz konusu şirketten bir iş teklifi alacağına inanıyormuş...
Ancak, şirket işe alım kotasını azaltmıştı; 2012 yılında 20 yeni mezun istihdam eden şirket, bu yıl sadece altı kişiyi işe aldı. Wang işe alınamayınca yıkıldığını şöyle anlatıyor:
"Kendimi öyle hazırlamıştım ki yeni arkadaşlarıma kendimi nasıl tanıtacağımı bile planlamıştım. Gerçekten büyük bir darbeydi benim için. Birkaç gün yeteneklerimden şüphe ettim, hatta kendi değerimi sorguladım."
Wang, kendini toplayıp, düşünebildiği bütün şirketlere özgeçmişini göndermiş ve mümkün olduğu kadar çok iş fuarlarına katılmış. Nihayet, bir bankada bir iş bulabilmiş. Ancak Wang, iş koşullarının, geçen yıl mezunlarının girdikleri işler kadar tatmin edici olmadığını belirtiyor.
21 yaşındaki Qiu Xue, Shaanxi'de, Xi'an Üniversitesi'nde Telekomünikasyon bölümünde 3. Sınıf öğrencisi. İş deneyimi kazanmak ve gelecek yıl mezun olduğunda şansını artırmak umuduyla, Qiu, stajyer arayan birçok şirketle temas kurmuş ama sonuç alamamış. "Gerçek bir iş şöyle dursun, stajyer olarak bir yer bulmak bile zor" diye içini çekiyor.
Üniversite kampüsüde iş fuarları
Çin Tarım Üniversitesi Meslek Danışma Merkezi Müdürü Li Yang, "Üniversitemizle işbirliği yapan birçok büyük şirket ekonomik yavaşlama nedeniyle personel alımını önemli ölçüde kısıtladılar" diyor: "Kampüs'te öğrencilerimizin iş bulmaları amacıyla düzenlediğimiz iş fuarlarında şirket seçerken yüksek bir standart tutturmuştuk. Ama bu yıl, çıtayı düşürmek zorunda kaldık ve daha fazla sayıda şirket çağırdık."
Genellikle, üniversite kampüsüde iş fuarı Mayıs ayında yapılıyor. Ancak, bu yıl, öğrencilerin talebi üzerine Haziran ayı ortasında ikinci bir büyük fuar daha düzenlendi. Bu ikinci fuarın sonuçları henüz belli olmasa da Meslek Danışma Merkezi Müdürü çok umutlu.
Bir başka üniversitenin, Liaoning eyaletindeki Dalian Teknoloji Üniversitesi Meslek Danışma Merkezi müdürü Yang Shucheng de benzer kaygılar dile getiriyor:
"İşverenler için ofiste bekleyip eleman bulma günleri geride kaldı. Kampüslerde tüm öğretmenleri seferber edip işverenler davet ederek iş fuarları düzenliyoruz. Her yıl, mezunlarımızın yaklaşık yüzde 65'i Kuzeydoğu Çin'de çalışmayı tercih ediyor. Bölgesel ekonomik kalkınma ve istihdam planları da öğrencilerimizin iş bulmasında önemli bir rol oynuyor. Genel olarak, makine mühendislerine büyük talep oluyordu ve Dalian'dan birçok saygın makine üreticisi çok sayıda mezunumuzu istihdam etti. Ama ne yazık ki bazıları bu yıl iflas ettiler. Daha da kötüsü, şehirdeki birçok Japon işletme, personel sayılarını düşürdü."
Gençlerin hayalleri ve gerçek!
Yang ekonomik yavaşlamaya ek olarak, arz ve talep arasındaki ayrışmanın da üniversite mezunlarının işsizlik düzeylerinde artışı şiddetlenirdiğini söyledi.
Az gelişmiş batı bölgelerinde kurulu birçok şirketse çalışan kotalarını dolduramıyorlar. Zira yeni mezunlar büyük şehirleri, büyük şirketleri, devlet işletmelerini tercih ediyorlar.
İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ye
ni üniversite mezunları sayısının yılda 7 milyona vardığına dikkat çekerek, Çin'de gençlerin önümüzdeki beş yıl içinde iş baskıyla karşı karşıya kalacaklarını bildiriyor.
"Ev satarak yaşamayı, konumlarına yakıştıramıyorlar"
Beijing İşçi Stadı, ulusal tatil günleri hariç, yıl boyunca, haftada dört gün iş fuarlarına evsahipliği yapar. Fuarlara özellikle küçük ve orta ölçekli şirketler katılır.
Haziran sonlarında Beijing İşçi Stadı'nda bir sabah vakti. Masalarda uyuklayanlar var... Beijing'deki bir emlak şirketinin insan kaynakları müdürü Cui Jinjin, 21 Haziran'da düzenlenen bir fuarda sadece dört mezunla sözleşme imzaladığını söyledi ve şöyle konuştu:
"Birçok yeni mezun geldi konuştuk, ama çoğu sanki laf olsun diye geliyor. Bizim yeni mezunlara sunduğumuz maaş ofiste alacakları maaştan daha düşük değildir. Ama onların, ev satarak yaşamayı, konumlarına yakıştıramadıklarını hissettim."
Jiangsu Allyrise İlaç şirketi genel müdür yardımcısı Qin Hao, iş sorununun uzun vadede baş ağrısı haline geleceğini söyleyerek şöyle konuştu:
"Biz yeni mezunları personel olarak alıp onları eğitmek istiyoruz. Ama bu 'çocuklar' deneyim kazanıp şirkette yükselmeyi hedefleyeceklerine, çok fazla maaş ve sosyal güvence istiyorlar."
Jiangsu Allyrise İlaç, Mayıs ayı sonuna kadar 300'den fazla başvuru sahibiyle görüşme yaptı ve bunların yarısı yeni mezunlardı. Ancak, mezun adaylardan sonunda işe alınanların sayısı 63'te kaldı. Qin şöyle konuşuyor:
"Biz artık biraz daha düşük eğitim geçmişine sahip kişileri tercih ediyoruz. Onlar sıkı çalışmaya ve işverenin üzerindeki yükü azaltmaya hazır."
Çin İstihdam Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Yang Weiguo, sorunun yüksek eğitim sisteminden kaynaklandığını, Çin'in sanayi yapısının nispeten daha düşük düzeyde ve son derece emek yoğun olduğunu söylüyor. Yang, yüksek öğretim sisteminde yapısal güncellemenin yeterince hızlı olmadığını savunuyor.
"Mesleki eğitime ağırlık verilmeli"
Üniversite mezunlarının istihdam zorlukları, toplumsal bir sorun haline geldi ve konu ülke çapında dikkat çekti. Merkezi hükümet de batı bölgelerinde girişimciliği teşvik ederken istihdamı artırmak için de aşamalı önlemler alıyor.
Ancak, Youcheng Çin Sosyal Girişimciler Vakfı Genel Müdür Yardımcısı Tang Min, önlemlerin sadece kısa vadede etkili olacağını söylüyor. Tang, "Uzun vadede sorun yalnızca üniversite sistemi reformuyla çözülecektir" diyor. Tang, teorik bilgilerini tamamlamaları için öğrencilere pratik beceriler de kazandırılması gerektiğini, ayrıca Çin'in de Avrupa ülkeleri gibi mesleki eğitime ağırlık vermesi gerektiğini savunuyor.
"Deneysel ve bilimsel konular yerine pek çok üniversite toplumun acil ihtiyaçlarını sağlayacak finans ve hukuk gibi düşük maliyetli konulara yönelebilir. Toplumumuzun gerçekten bu kadar çok ekonomist ve yöneticiye ihtiyacı var mı? Reform, ne kadar erken olursa o kadar iyi. Aksi takdirde, istihdam sorunu korkunç boyutlara yükselecek ve kesinlikle sosyal istikrarı etkileyecek."
