Başbakan Li Keqiang, 13 Mayıs günü yapılan Devlet Konseyi toplantısında, hükümetin önümüzdeki dönem reform adımlarını özetledi. Li, piyasanın ekonomide daha büyük bir rol oynamasına izin vereceklerini açıkladı.
Hükümetin, nispeten zayıf olan üç alana odaklanması gerektiğini belirten Li, bu alanları şöyle sıraladı: Kalkınma için politik ortamın iyileştirilmesi, kamu hizmetinde kalitenin yükseltilmesi, adalet sisteminin ve sosyal adaletin korunması.
Li Keqiang, devletin yeniden yapılanmasıyla ilgili birimlerin katıldığı telekonferansta, iki alanda dengenin daha iyi ayarlanması gerektiğini vurguladı: hükümetle piyasa arasında ve hükümetle toplum arasında.
Başbakan, devletin yeniden yapılanma reformunun, büyümenin ve enflasyonun kontrol altına alınmasının önündeki riskleri azaltma, sağlıklı ve sürdürülebilir bir ekonomik kalkınma için temel çaba olduğunu vurguladı.
Büyümeye ivme kazandıracak
Reformla, genel olarak tüm yatırım projelerinde, yeterlilik ya da yetki belgeleri için gerekli işlemler en aza indirilecek. Böylece reformun, piyasada adil rekabete ve işletmelerde yönetim ve teknoloji geliştirme çabalarına destek olacağı düşünülüyor.
Reformun sonuçta, endüstriyel ve ticari işletmelerin bürokratik işlemlerini hızlandırmak yoluyla, istihdam olanaklarını artıracağı, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ve hizmet sektörünün gelişmesine olanak sağlayacağı belirtiliyor. Ayrıca yerel düzeyde kalkınma girişimlerine canlılık enjekte edeceği söyleniyor.
Başbakan Li hükümetin, gıda güvenliği, çevre ve iş güvenliği gibi toplumu ilgilendiren konulara yoğunlaşması gerektiğini vurguladı. Li, bu konularda sorun yaşandığında, adaletin, zamanında yerini bulursa adalet olacağını belirtti.
"Hükümeti ve piyasayı kendi işlerini yapmaya bırakmak"
Çin Uluslararası Ekonomik Değişimler Merkezi Başkan Yardımcısı ve Genel Sekreteri Wei Jianguo, şunları söylüyor: "Devletin yeniden yapılanması, son yıllarda hükümet müdahalesinin azaltılması, karmaşık inceleme ve onay süreçlerinin hafifletilmiş olması çok önemlidir. Böylece ülke çapında piyasaya ve işletmelere güven kazandırılacaktır."
Wei Jianguo, kilit noktanın, "hükümeti, piyasayı ve işletmeleri kendi işlerini yapmaya bırakmak" olduğunu belirtiyor. Wei, şöyle konuşuyor: "Hükümet, uygun bir iş ortamı yaratmak için ne yapması gerekiyorsa onu yapmalı, denetim ve yönetimi ona uygun olarak geliştirmeli."
Wei, Çin'in yeni liderliğinin, yeni nesil piyasa ve toplum ilişkilerini dengeleme konusunda doğru yolda olduğunu belirtiyor. Wei, "Yeni hükümetin önceliği, bürokrasiyi engellemek, hem piyasada hem sosyal konularda idari müdahaleyi azaltmaktır" diyor.
Mart başında onayladı
Daha az bürokrasi, daha fazla verimlilik ve gelişmiş yönetim reformu içeren bir yeniden yapılanma planı Mart başında onayladı.
Reform paketi, Devlet Konseyi'ne bağlı bakanlık sayısının 27'den 25'e düşürülmesini, demiryolları bakanlığının kaldırılmasını, gıda ve ilaç, enerji, denizcilik işleri, nüfus ve aile planlaması, sağlık ve eğlence ile diğer bazı devlet kurumlarının birleştirilmesini öngörüyor.
1700 başlığın üçte birden fazlası kaldırılacak
Başbakan Li şöyle konuştu: "Çin hükümeti devlet ile piyasa arasındaki, devlet ile toplum arasındaki ilişkileri düzenlemek, yetki devri ve temel sorunları yönetme konularıyla başa çıkmak zorundadır. Dönüşüm çabaları, Çin'in ekonomik büyümeyi sağlıklı ve sorunsuz bir biçimde sürdürmesine yardımcı olacaktır."
Li, Mart ayında iki yasama oturumundan sonra yaptığı basın toplantılarında da, idari inceleme ve onayla ilgili 1700 başlığın üçte birden fazlasını kaldıracaklarını söylemişti. Li, bunu, idari reformda bir atılım, Çin ekonomisinin güncel sorunları için bir çözüm olarak yorumladı.
Çin Kalkınma Araştırma Vakfı Genel Sekreteri Lu Mai, yetki ya da güç aktarımının akıllıca bir karar olduğunu söylüyor. Lu, atılan adımların, verimliliği artıracağını, piyasadaki oyunculara ve şirketlere ne yapacaklarına, nereye gideceklerine kendilerinin karar vermesi için fırsat vermek gerektiğini savunuyor. Ancak Lu, gıda güvenliği ve çevre kirliliği gibi bazı temel ve yakıcı konular üzerinde devlet denetiminin ve yönetiminin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Çin basını: "Cesurca"
Çin'in yeni liderliğinin idari reformlarda atağa geçmesi, basın yayın organlarında "cesu
rca" bulundu ve desteklendi. Dünya çapında hareketi destekleyen demeçler de basına yansıdı.
Washington-Çin İlişkileri Konsey Başkanı Joe Borich, Halkın Günlüğü gazetesine verdiği demeçte "Başbakan Li doğru yönde hareket ediyor. Yatırımın ve üretimin önündeki engelleri azaltarak, reform ve dışa açılma politikasıyla son 30 yılda kaydedilen büyük ilerlemeye devam etmek gerekir" diyor. Borich büyük devlet işletmelerini "büyük sorun" olarak gördüğünü, alınan önlemlerin ise yetersiz olduğunu savunuyor.
Oxford Üniversitesi'nde modern Çin tarihi ve siyaseti alanında çalışan Profesör Rana Mitter, Çin hükümetinin hamlesinin "hoş bir niyet gösterdiğini" söylüyor. Mitter'e göre, Çin'de ancak iş ortamının şeffaflaşması ve hukuk sisteminin geliştirilmesiyle istikrarlı bir ekonomi oluşturulabilir.
Tsang: Çin ekonomisi zaten çok açık
Nottingham Üniversitesi'nden Çağdaş Çin Çalışmaları Profesörü Steve Tsang, "Ben Çin ekonomisinin zaten çok açık olduğunu düşünüyorum" diyor. Tsang, reformları devlet yönetimini geliştirmek ve daha verimli hale getirmek açısından desteklediğini belirtiyor.
İngiltere'nin ünlü Chatham House enstitüsünden Asya Programı sözcüsü Roderic Wye de aynı görüşte. Wye şöyle konuşuyor: "Çin hükümetinin, verimliliğini artırmak için kendi devlet kurumlarını düzenlediğini düşünüyorum. Önerilen reformlar, Çin'in yeni liderlik çizgisiyle tutarlıdır. Ama reformun henüz erken bir aşaması. Bu eylemlerin sonuçlarını görmek zaman alır."
"Yabancılar özerkleştirmelerden yararlanacak"
Borich, reform gündemine ilişkin olarak Başbakan Li'nin daha önce belirttiği temel sorunların, yolsuzlukla etkin mücadele, özel sektörün oyun alanını genişletmek ve yatırım ve finans alanında devlet müdahalesini azaltmak olduğunu söylüyor.
Houston St Thomas Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Jon Taylor, reformların potansiyel olarak devlete ait işletmelerin de rekabet gücünü artıracağını, yatırım ve istihdamı, dolayısıyla büyümeyi artıracağını savunuyor.
Brookings Enstitüsü'den kıdemli araştırmacı ve yönetmen Cheng Li şu değerlendirmeyi yapıyor: Çin'in yeni liderliğinin piyasa temelli reform önerileri, yerli küçük ve orta ölçekli işletmelere çok net bir yol haritası çiziyor. Ayrıca, yabancı yatırımcılar özerkleştirmelerden büyük ölçüde yararlanacak. Ama verilen sözleri yerine getirmek için daha ayrıntılı adımlar atmak gerekir."
Washington merkezli düşünce kuruluşu Carnegie Endowment Asya programının kıdemli üyesi Yukon Huang, Çin yönetiminin azmiyle, eylemleriyle olumlu sinyaller gönderdiğini söylüyor.
"Hükümetin temel işlevlerini değiştirmeyecek"
Çin'deki yorumlar, Batılı ülkelerde yapılanlardan biraz farklı. Hainan Reform ve Kalkınma Enstitüsü başkanı Chi Fulin, Hükümet içindeki birbirinden bağımsız karar vericilerin, uygulayıcıların ve denetçilerin, birbirlerini kısıtlamalarını sağlamak gerektiğini belirtiyor. Merkezi hükümette ise iş verimliliği artırmak için kurumsal reform yapılması gerekiyor. Chi Fulin, "İdari sistem daha profesyonel hale gelmelidir ve reform hızlandırılmalıdır. Buna ek olarak, bağımsız denetçilerin yetkisi artırılarak, karar verenleri ve uygulayıcıları izlemesi sağlanmalıdır" diyor.
Çin Devlet Akademisi'nden Profesör Zhu Lijia, şöyle konuşuyor: "İdari reform, hükümetin temel işlevlerini değiştirmeyecektir. Örneğin, yeni istihdam yaratmak, emekçilerin yasal çıkarlarını korumak, milli servet dağılımını ayarlamak, sosyal güvenlik ağını geliştirmek, yoksulluğu ortadan kaldırmak ve iç tüketimi artırmak. Hükümetin bu alanlardaki rolü güçlendirmelidir."
Yerel dirence karşı önlem
Renmin Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Politika Okulu Profesörü Mao Shoulong, reformun bir dirençle karşılaşabileceğini belirtiyor. "Geçmiş deneyimler, merkezi hükümetin yeniden yapılanma çalışmalarının, idari gücü zayıflatmak gibi gerekçelerle, yerel dirençle karşılaşabileceğini gösterdi. Bu kez durum farklı olabilir. Çünkü merkezi hükümet zaten bir takvim ve bir görev listesi çıkardı. Başbakan Li planı uygulamakta başarısız olan yetkililerin sorumlu tutulması gerektiğini vurguladı. Bir yeniden yapılanma reformunun başarılı olması için, farklı idari organlar daha iyi koordine olmalıdır. İlgili kanun ve yönetmelikler de yeni idari yapıya uyacak biçimde yenilenmelidir."
Rüşvet olanaklarını kısıtlamak
Çin Devlet Akademisi idare hukuku profesörü Wang Baoming, "Piyasanın rolünü artırmanın güvence altına alınabilmesi için idari gücün sosyal grupların gücüyle dengelenmesi gerekir" diyor.
Beijing Üniversitesi'nden Hukuk Profesörü Jiang Ming'an, idari reformla yolsuzlukların önüne geçme konusunda da ilerleme sağlanacağını düşünüyor. Ming'an, "Daha az onay prosedürü, yolsuzluk yapan görevliler için rüşvet olanaklarını kısıtlamak anlamına gelir" diyor.
17 Mayıs 2013
