Başbakan Li Keqiang (solda), İzlandalı meslektaşı Johanna Sigurdardottir'i, Beijing'deki Büyük Halk Salonu'nda ağırladı. (Wu Zhiyi / China Daily)
İzlanda, Çin ile serbest ticaret anlaşması imzalayan ilk Avrupa ülkesi. Anlaşmanın Avrupa Birliği ve diğer ülkelerle serbest ticaret konusunda örnek oluşturması, serbest ticaret anlaşmalarına ivme kazandırması bekleniyor.
Çin ve İzlanda, altı yıl süren müzakerelerin ardından 15 Nisan günü bir serbest ticaret anlaşması (STA) imzaladı. Bu gelişme, Çin açısından yeni bir atılımın başlangıcı olarak değerlendiriliyor.
Başbakan Li Keqiang, İzlandalı meslektaşı Johanna Sigurdardottir'i Büyük Halk Sarayı'nda ağırladı. Anlaşmanın Çin-İzlanda ilişkilerinde önemli bir olay olduğunu belirten Li, meslektaşına "Anlaşma, özellikle ekonomik alandaki ilişkimizi, yeni bir seviyeye taşıyacaktır" dedi. Başbakan Li, anlaşmanın, aynı zamanda Çin-Avrupa ticari ilişkileri için de önemli bir örnek teşkil edeceğini söyledi.
Li her iki tarafa da ithalatı ve yatırımları genişletme, ikili ticarette dinamik bir denge arama çağrısında bulundu. Li, Beijing ve Reykjavik'in, jeotermal ve jeolojik alanlar, okyanus ve kutup çalışmaları dahil olmak üzere temiz enerji işbirliğini artırmaları gerektiğini söyledi. Sigurdardottir de ülkesinin Beijing ile böyle bir anlaşma yapan ilk Avrupa ülkesi olmanın haklı gururunu yaşadığını söyledi.
Görüşmeler sonunda yayınlanan bildiride, iki ülke, "ticaret ve yatırımda korumacılığa karşı olduklarını ve dünya ticaretinin ahenkli gelişmesine katkıda bulunmak için bir serbest ticaret bölgesi oluşturulması yoluyla ticaretin önündeki engelleri kaldıracaklarını" açıkladılar. Ayrıca finansman, karasal ısı ve enerji tasarrufu gibi alanlarda da işbirliği anlaşmaları imzalandı.
"Buzları eritecek"
Konuyu, Çin Sosyal Bilimler Akademisi, Avrupa Çalışmaları Bölümünden Araştırmacı Zhao Junjie'ye sorduk. Zhao Junjie, İzlanda ile yapılan STA'nın, diğer AB ülkeleri ile birebir ticaret müzakereleri için bir örnek oluşturduğunu, Çin ile Avrupa arasında buzları eritecek bir gelişme olduğunu söyledi.
Çin ve AB, son ticari görüşmeler turuna 2007 yılında başlamıştı, ancak 27 üye tarafından onaylanması gerektiğinden, çeşitli çıkarlar ve endişeler nedeniyle istenen sonuç elde edilemedi. Zhao, şöyle konuştu:
"İzlanda AB üyesi değildir, bu nedenle Beijing ile Reykjavik arasında anlaşmaya varmak daha kolay oldu. Çin-İzlanda STA, Çin'in samimiyetini ve ticari işbirliğinde vaadettiği büyük potansiyeli diğer Avrupa ülkelerine de gösterecektir. Böylece Çin ile işbirliğinin Avrupa ülkelerine dezavantajdan çok avantaj getireceği görülecektir."
31 ekonomiyi kapsyan 14 STA
Çin'in 31 ekonomiyi kapsayan 14 STA ortağı var. Norveç ve İsviçre dahil olmak üzere altı ülkeyle daha müzakereler devam ediyor. Danimarka'nın da Çin ile STA için işbirliği arayışında olduğu belirtiliyor.
Çin Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü, Avrupa Çalışmaları Bölümü'nden Araştırmacı Cui Hongjian, "İzlanda ile STA'nın sonuçlarını, avantajlarını gören diğer Avrupa ülkeleri, Çin ile ikili STA müzakereleri hakkında yeniden düşünecekler" dedi. Cui anlaşmanın bir kazan-kazan anlaşması olduğunu söyledi.
Anlaşmanın ilk olumlu sonucu Borsa'da görüldü. A-grubu hisse senetlerinde yaşanan zayıflamaya rağmen, jeotermal sektörüne bağlı hisse senetleri, serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasının ardından yükseldi.
Çinli uzmanlar, "İzlanda dünyanın en gelişmiş jeotermal teknolojilerine ve uygulamalarına sahip ülkeleri arasında yer almaktadır ve Çin de onlardan çok şey öğrenebilir" diyor.
Cui, "Jeotermalde İzlanda'dan öğrenecek ama" diyor, "Buna karşılık Çin, mali zorluklar konusunda Reykjavik'e (Reytavik) yardımcı olacak. Çin ayrıca İzlanda ürünleri için büyük bir pazar sunmaktadır".
"Krizden kurtulmamızda önemli bir rol oynayacak"
İzlanda Başbakanı Sigurdardottir, Çin Günlüğü gazetesine verdiği demeçte, ticareti çeşitlendirecek ve ülkesinin açığını azaltacak anlaşmalar yapmak istediklerini söyledi. Sigurdardottir şöyle konuştu: "Çin, İzlanda'nın ekonomik krizden kurtulmasında önemli bir rol oynayacak. Çin ile serbest ticaret anlaşması, İzlanda'nın ekonomik büyümesi, borçlarını azaltması ve iş piyasası için kesinlikle çok önemli. Bu, dünyanın en büyük ekonomik güçlerinden biri olan Çin ile yaptığımız anlaşma, İzlanda için çok önemli bir anlaşmadır."
İzlanda Başbakanı, anlaşmayı her iki ülke açısından "tarihi bir anlaşma" olarak adlandırıyor ve ayrıca anlaşmanın ülkesinde Çin ürünlerinin fiyatını daha da düşüreceğine inanıyor. İzlanda Dışişleri Bakanı Ossur Skarphedinsson STA'nın, ikili işbirliğinin doğal bir devamı olduğunu ve gelecekte ekonomik işbirliği için sonsuz fırsatlar getireceğini söylemişti.
Başbakan Wen davet etmişti
İzlanda, 2006 yılından bu yana Çin'in Avrupa'daki en büyük ticaret ortağı oldu ve ikili ticaret 2011 yılında 152 milyon dolara ulaştı. Karşılıklı ticaret hacmi, küresel ekonomik krize rağmen 2012 yılında yüzde 21 oranında arttı.
Sigurdardottir Çin'e altı günlük bir ziyarette bulundu. İzlanda Başbakanı, ziyareti sırasında, STA'nın getirdiği fırsatların ele alındığı bir iş seminerine de katıldı. Sigurdardottir, Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve eski Başbakan Wen Jiabao ile görüştükten sonra Beijing'den ayrılarak Şanghay'a gitti.
İzlanda Başbakanı Johanna Sigurdardottir'i, eski başbakan Wen Jiabao, Nisan 2012 tarihinde İzlanda'ya yaptığı ziyaret sırasında Çin'e davet etmişti.
19 Nisan 2013
