G20 Maliye Bakanları, Japonya'nın adını geçirmeden, döviz kuru oranlarıyla oynamanın küresel çapta bir savaşa neden olacağını belirterek, bu yönde çaba harcayan hükümetlere karşı kesin bir tutum aldı.
İki gün süren ve 16 Şubat'ta Moskova'da tamamlanan G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları toplantısı sonunda yapılan açıklamada, bütün üye ülkelerin "döviz kurunu rekabetçi amaçlar için kullanmama" sözü verdikleri bildirildi.
Toplantıda, bazı ülkelerin ihracat yoluyla büyümeyi hızlandırmak için döviz kurlarını zayıflatmaya çalışmalarından duyulan endişe dile getirildi. Diğer ülkelerin de kendi ekonomilerini korumak için misilleme yapmaları durumunda, devalüasyonların ve korumacılığın, dünyayı 1930'lu yılların çıkmazına sürükleyeceği belirtildi.
Bundesbank Başkanı Jens Weidmann, basına verdiği demeçte, "Siyasi motivasyonlu devalüasyonlar sürdürülebilir rekabet gücünü artıramaz, yapısal sorunları çözemez ve karşı hamlelerle önü kesilecektir" dedi. Weidman, G20'nin bu konuda tam bir görüş birliği içinde olduğunu vurgulayarak "Bildiride açık bir dille bu birliğin altı çizildi" dedi. Weidman'a göre G20'nin kararlı tutumu, konuyla ilgili tartışmaların hararetini düşürecek!
Japonya ciddi eleştirilere uğradı
Bildiride Japonya'nın adı geçmedi ama toplantıda yapılan konuşmalarda Japonya sert eleştirilere uğradı. Üç ay önce kur savaşının düğmesine basan Japon yetkililer zor durumda kaldılar.
Japonya, Başbakan Shinzo Abe'nin göreve geldiği Aralık ayından bu yana parasını yüzde 20'yi aşkın oranda devalue etti. Yenin dolar karşısında 2010 yılından bu yana görülen en düşük seviyesine indiğine dikkat çekiliyor.
Moskova toplantısına katılan Japon yetkililer ise inkar yoluna giderek devalüasyon iddialarını yalanladılar. Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olan Japon ekonomisini canlandırma çabalarının bir sonucu olarak yenin değerinin düştüğünü öne sürdüler.
Japonya Merkez Bankası Başkanı Masaaki Shirakawa Japonya'nın geçmişte olduğu gibi bundan sonra da "fiyat istikrarı yoluyla sağlam bir ekonomiye ulaşma hedefi çerçevesinde kalacağını" söyledi. Masaaki Shirakawa para politikası konusunda "G20 ile aynı doğrultuda" hareket ettiklerini belirtti.. Maliye Bakanı Taro Aso güçlü bir Japonya'nın küresel ekonomi üzerinde de olumlu bir etkisi olacağını söyledi.
Japonya'nın özrü, Moskova'da olumlu karşılandı. Brezilya Maliye Bakanı Guido Mantega "Japonya'nın kasıtlı devalüasyon yapmadığı, ekonomisini geliştirmek amaçlı olduğu kabul edildi" dedi. Böylece Japonya hakında herhangi bir kınama kararı alınmadı.
Konunun uzmanları, Japonların hedefinin muhtemelen ekonomiyi canlandırmak olduğunu, ancak yenin değerini istenen düzeyde tutmalarının olanaksız olduğunu vurguluyorlar.
Ticaret savaşları da gündemde
Bu arada, kur savaşlarının ardından, ticaret savaşları da gündemde. ABD Başkanı Barack Obama, ABD ile AB arasında serbest ticaret anlaşması için görüşmelere başlayacaklarını söyledi. ABD ile AB arasında bir serbest ticaret anlaşmasının, ikili arasındaki ticaret hacmini iki katına çıkaracağı tahminleri yapılıyor. Bu sonuçtan gelişmekte olan ülkelerin, en çok da Çin'in zarar göreceği belirtiliyor.
Aslında, açıkça belirtmek gerekirse, ABD ile AB arasında serbest ticaret anlaşmasının, Çin'in yükselişine karşı geliştirilmiş bir plan olduğu ortada. Zira, özellikle ABD, Çinli şirketlerin ABD'deki yatırımlarına karşı özellikle 2012'nin sonlarında savaş açmıştı. AB de ABD gibi, çeşitli öznel iddialarla Çin yatırımlarına ket vurmaya başladı…
En son gelişme ise şu: ABD Ticaret Bakanlığı, geçen ay başta Çin olmak üzere yedi ülke menşeli dondurulmuş karides ürünlerine karşı telafi edici vergi soruşturmasına başladı. Bu, ABD'nin Çin'in tarımsal ürünlerine karşı başlattığı ilk telafi edici vergi soruşturması oldu.
Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü, ülkesini piyasa ekonomisine sahip bir ülke olarak görmeyen ABD'nin, elinde yeterli gerekçe bulunmadığı halde, Çin işletmelerine karşı hem anti-damping uyguladığını hem de telafi edici vergi soruşturması başlattığını hatırlattı. Sözcü, ABD'nin bu girişiminin, hem DTÖ kurallarına hem de ABD yasalarına aykırı olduğuna dikkat çekti.
Çin: 15 milyar dolar gerideyiz
Anlaşılan, Batılı ülkeler Çin konusunda telaşa düşmüş durumdalar.
Çin'in, beklenmedik bir hızla, 2012 sonunda dış ticaret hacminde ABD'yi geride bıraktığı bilgisi telaşın zeminini oluşturdu. Çin'in dış ticaret hacminin 2012 yılı sonunda 3 trilyon 865 milyar dolara ulaştığı, buna karşılık ABD'nin 3 trilyon 827 milyar dolarda kaldığı dünyada yankılandı.
Çin, her zamanki tutumuyla Batılıları sakin olmaya davet etti. Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Shen Danyang, 20 Şubat'ta yaptığı açıklamada, "Çin'in mal ticaretinde ABD'yi geride bıraktığı" iddiasının doğru olmadığını söyledi. Çin ile ABD'nin farklı istatistik ölçme yöntemlerine sahip olduğunu belirten Sözcü, Dünya Ticaret Örgütü tarafından kullanılan ölçme yöntemlerine göre, Çin'in dış ticaretinin, ABD'nin 15 milyar 640 milyon dolar gerisinde kaldığını söyledi.
Sözcü Shen, Ocak ayında ihracatta kaydettikleri yüzde 25'lik, ithalatta ise yüzde 28,8'lik artışı, "Bahar Bayramı"na bağlayarak, söz konusu artışların dönemsel olduğunu savundu. Sözcü, Bahar Bayramı dışarıda tutulduğunda, Ocak ayı dış ticaretinin sadece yüzde 8,1 oranında büyüdüğünü söyledi.
Ticaretinin yüzde 17'si, Renminbi üzerinden
15-16 milyar dolarlık fark, 2012 değilse bile 2013'te Çin'in ABD'yi geçeceğinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Aslında 2012 dış ticaret verileri Batının telaşına neden olan tek ya da asıl etken de değil. Çin parası Renminbi'nin, doların dünya hakimiyetini yıkma yolunda hızla ilerlediği, yeni rakamlarla bir kez daha ortaya çıktı.
Çin, 2012 yılında toplam ticaret hacminin yüzde 17'sini, yani 640 milyar dolarlık bölümünü Renminbi üzerinden yaptı. 2011 yılına göre Renminbi üzerinden yapılan ticaretteki artış, yüzde 40!
2013 yılına Çin parası Renminbi'nin uluslararası etkisinin çok daha hızlı artması bekleniyor.
ICBC Singapur, yuan takas bankası oldu
Çin Halk Bankası, Çin Sanayi ve Ticaret Bankası (ICBC) Singapur şubesini, yuan-takas bankası olarak belirledi.
Singapur, yuan takası için Çin dışında tayin edilen ilk bölgesel finans merkezi özelliği taşıyor. Çin Halk Bankası, 2004 yılında Hong Kong'u ve 2012 yılında Tayvan'ı uluslararası yuan takasına tayin etmişti.
Singapur Para Otoriteleri, kararı müjdeyle duyururken, iki ülke arasındaki mali işbirliğinin gelişmesinde dönüm noktası olacağına işaret ettiler. Singapurlular, bu gelişmeden ülkelerinin büyük fırsatlar yakalayacağını düşünüyorlar.
Singapur Para Otoritesi Müdürü Ravi Menon, "Karar, Singapur'un bölge ticaretinde, yatırımlarda ve diğer ekonomik faaliyetlerde Renminbi (RMB) kullanımının kolaylaştırılmasında ve artırılmasında rol oynamasını sağlayacak" diyor.
Uzun zamandır beklenen duyuru, Çin Bankası'nın ve ICBC'nin Singapur hükümetine dört ay önce yaptığı başvurunun ardından başlattığı izin ve benzeri işlemlerin tamamlanmasından sonra yapıldı.
Çin ile Singapur arasındaki ikili Serbest Ticaret Anlaşmaları çerçevesinde, bankacılık sektörlerinde işbirliği mektubu, geçen yıl Temmuz ayında karşılıklı olarak imzalanmıştı. Anlaşmaya göre banka lisansları tamamlandıktan sonra bunlardan biri yuan takas bankası olarak tayin edilecekti.
Singapur artık, Londra ve Lüksemburg ile birlikte, birkaç denizaşırı yuan takas merkezinden biri olarak işlev görecek.
Ekonomist Tommy Xie, "Singapur yerel yuan takas merkezi olmak istiyor. Bunun birincil nedeni denizaşırı yuan sermaye piyasasını büyütmek istemesidir. Böylece Singapur, bölgesel bir denizaşırı yuan merkezi durumuna gelecektir" diyor.
Singapur Borsası da yuan cinsinden menkul kıymetlerin kotasyonu için geçen yıl hazırlık yapmıştı.
"Birden fazla yuan takas merkezine ihtiyaç var"
Sınır ötesi ticaret ve yuan cinsinden yatırım ürünleri nedeniyle yuana olan talep Singapur'da hep güçlü olmuştur. Birçok şirket zaten yuan cinsinden tahvil ihraç ediyor.
Singapur Para Otoritesi Müdür Yardımcısı Ong Chong Tee, geçen yıl Haziran ayında yapılan bir seminerde, Singapur yuan mevduat havuzunun yaklaşık 60 milyar yuan (9,6 milyar dolar) olarak tahmin edildiğini söylemişti.
Yuan cinsinden sınır ötesi ticari ödemelerin toplam tutarıyla ilgili istatistikler mevcut değildi. Bu yıl hem Çin Halk Bankası Singapur şubesi hem ICBC Singapur şubesi, RMB cinsinden sınır ötesi ticaretin 2012 yılının ilk yarısında yüzde 50 oranında artış kaydettiğini saptadılar. 
Xie, Çin'in özel idari bölgesi olarak Hong Kong'un en önemli denizaşırı yuan merkezi olma konusunda rakipsiz olduğunu söylüyor ve statüsünü korumasını bekliyor. Londra, kendi bölgesinde avantajlı. Ama Singapur bölgesel bir merkez olarak, özellikle ticari yönden çok önemli bir role sahip olacaktır.
Xie, "Çin'in, yuanın uluslararası kullanımını teşvik etmek için birden fazla yuan-takas merkezine ihtiyacı var" diyor.
22 Şubat 2013
