Ekonomi dünyasının gündeminin ilk sıralarında Renminbi'nin küreselleşmesi yer alıyor. Geçen hafta iki uluslararası banka, Deutsche Bank ve Standard Chartered Bank, bu konuda açıklamalar yaptı… Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da 5-6 yıl sonra Renminbi'nin uluslararası rezerv para olacağını söyledi.

Batılı bankalar, Renminbi'nin küreselleşmesini, Çin'in sermaye piyasasını liberalleştirmesine bağlıyor. Çin ise, gerekli gördüğü ölçüde ve küçük adımlar atıyor.

Geçen hafta Renminbi, politikanın gündemine de geldi. Politikanın gündemi diyoruz, çünkü bu konuda konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'du. Lavrov, Dışişleri ve Savunma Konsey Kurulu'nda yaptığı konuşmada, Çin'in 5-6 yıl içinde ekonomide lider devlet olacağını, bunun ardından Renminbi'nin uluslararası rezerv para olacağını söyledi.

"Yüzde 30 artacak"

Deutsche Bank, Renminbi'nin (RMB-Yuan) etkisinin denizaşırı pazarda gelecek yıl hızla büyüyeceği tahminini açıkladı. Deutsche Bank'ın raporunda, Çin hükümetine, RMB'nin küresel kullanımının genişlemesini sağlamak için daha fazla likidite enjekte etmesi çağrısında bulunuldu.

Deutsche Bank 3 Aralık günü yayınladığı raporda, yatırımcıların, Renminbi likidite arzında artışın yanı sıra sermaye akışında daha fazla liberalizasyon gibi Pazar ekonomisinde bir dizi "heyecan verici" politikaların uygulanmasını beklediğini söyledi.

Raporda yer alan tahmine göre Renminbi, 2013 yılında Dolar karşısında yüzde 2 veya 3 oranında değer kazanacak. Renminbi cinsinden sınır ötesi ticaret ise yüzde 30 oranında artarak 4 trilyon Renminbi'ye (634 milyar 900 milyon Dolar) yükselecek. Bu miktar, Çin'in küresel ticaretinin yaklaşık yüzde 15'ine denk düşüyor.

Denizaşırı pazarında Renminbi, 2012 yılında istikrarlı, sağlam bir biçimde büyümeye devam etti. Sınır ötesi ödemelerde Renminbi'nin payının, ticaret ve yatırım ödemeleri dahil olmak üzere, 2012 yılı sonunda bir önceki yıla göre yüzde 45 oranında büyümesi bekleniyor.

Deutsche Bank'ın ünlü başekonomisti Linan Liu, "Politikacılar, sermaye akışında liberalizmii artırarak, denizaşırı likidite arzını artırmalılar" görüşünü savunuyor.

Banka, 2013 yılı sonunda, günlük toplam denizaşırı Renminbi ticaret hacminin 2,5-3 milyar dolara ve toplam denizaşırı mevduatın da 1,25 trilyon Renminbi'ye ulaşacağını tahmin ediyor.

Renminbi cinsinden nitelikli yabancı kurumsal yatırımcı kotasının, 2013 yılında 70 milyar Renminbi'den 270 milyar Renminbiye çıkarılması, Tayvan, Singapur ve muhtemelen Londra'da Renminbi takas bankalarının kurulması konusunda resmi bir duyuru bekleniyor. Liu şöyle konuşuyor:

"En büyük engel, Renminbi likiditesinin durgun büyümesi olur"

"Denizaşırı Renminbi pazarının önündeki en büyük engel, gelecek yıl denizaşırı pazarda Renminbi likiditesinin durgun büyümesi olur. Hong Kong'da finansman maliyeti anakaradaki maliyete yaklaştıkça, denizaşırı Renminbi için gereken sermaye havuzunu korumak zorlaşıyor. "

Denizaşırı likidite ise Liu'ya göre ağırlıklı olarak Renminbi bazlı ticari ödemelerin artmasına bağlı. Ancak anakaranın Renminbi cinsinden doğrudan yabancı yatırımları artar ve ticari büyüme yavaşlarsa, denizaşırı Renminbi havuzu daralır. Liu "Çokuluslu şirketler tarafından Renminbi'nin sınır ötesi kredilerde kullanımına izin veren pilot program, denizaşırı Renminbi likidite havuzunu doldurmak ve Renminbi'nin denizaşırı ve iç dolaşım mekanizmasına yardımcı olacak kritik bir kanaldır" diyor.

Yakın zamanda Hong Kong'a sermaye girişlerinin artması da, Liu'ya göre, denizaşırı pazarda finansman maliyetlerinin daha düşük seviyelerde oluşmasına yardımcı olabilir. Şöyle konuşuyor:

"Örneğin ABD üçüncü parasal genişleme politikasını uygulamaya başladığından beri, yıllık fonlama maliyeti daha önceki 3,05 seviyesinden yüzde 2,89' a düştü."

Piyasa likiditesinden ayrı olarak, Çin'in ekonomik büyümesi, Renminbinin değer kazanması ve mali reform, bunların hepsi gelecek yıl denizaşırı pazardaki gelişmeleri etkileyecektir ve Liu'nun görüşüne göre en kötü senaryoda offshore Renminbi işlemleri üzerinde yüzde 20 yavaşlamaya yol açabilir. Ve sermaye akışı liberalizasyonu olmadan Renminbi'nin uluslararasılaşması, Liu'ya göre, gerçek potansiyelinin sadece yüzde 10'u kadar gerçekleşebilir.

"Çin'in sermaye piyasasını yeterince dışa açmaması halinde, bu yıl Renminbi'nin ticari ödemelerde kullanımı ve denizaşırı pazarda mevcut kullanımı gelişemez, denizaşırı pazar da büyümez."

Standard Chartered Bank, düşüş açıklaması yaptı

Renminbi'ye ilişkin bir başka açıklama Standard Chartered Bank'tan geldi. Standard Chartered da, 4 Aralık günü yapılan bir basın açıklamasında, Renminbi'nin küresel kullanımının, son verilerin de gösterdiği gibi, para birimin küreselleşmesine bağlı olduğu görüşünü açıkladı.

Standard Chartered açıklaması, Renminbi'nin Küreselleşme Endeksinin Eylül ayında 735'ten Ekim ayında 732'ye düşerek hafifçe gerilemesine dayanıyor. Analiz bbir aylık verilere dayanıyor ama Standard Chartered ekononomistlerinden Kelvin Lau, şöyle söylüyor:

"Genel yükselişteki duraklama eğilimi, kısmen, son aylarda endeksin artışına önemli katkısı olan Renminbi cinsi ticari ödemelerdeki artışın yavaşlamasına bağlı."

Avrupa'da hızla artıyor

Şimdi, Renminbi'nin gelişimine ilişkin başka işaretlere bakalım… Ekonomik büyümenin neredeyse durduğu Avrupa'da giderek artan sayıda şirket Çin ile ticaretinde Renminbi kullanmayı tercih ediyor. Bunu açıklayan da Alman Deutche Bank. Deutsche Bank Döviz İşlemleri Direktörü Frank Scholler, üç ay önce verdiği bir röportajda, Deutsche Bank'ın üç ülkede, Çin ile ticaret yapan toplam 102 şirketle görüşerek hazırladığı araştırmayı anlatmıştı. Scholler, şöyle diyor:

"Renminbi üzerinden ticaret yapan Avrupalı şirketler, Çinli işadamları ile olan iş görüşmelerinde ürün fiyatları üzerinde yaklaşık yüzde 4-5 oranında fiyat avantajı sağlıyor."

Araştırmaya göre, Çin ile ticaret yapan şirketlerin yaklaşık yüzde 20'si faturalarını bile Renminbi üzerinden kesiyor. Scholler'e göre, Avrupalı şirketlerin Çin'le Renminbi üzerinden ticaretini sürdürmeyi tercih etmesinin bir sebebi de, "Henüz Çin'de finansal kuruluşların yeterince gelişmiş olmaması":

"Avrupalı şirketlerin Renminbi'yi seçiyor olmaları bir yandan uluslararası eğilimin de bir yansıması. Dünyada Çin dışında her gün 2 milyar dolar değerinde ticaret renminbi üzerinden yapılıyor. Bu hacim son 15 ayda iki katına çıktı."

Bir başka Deutsche Bank yöneticisi, Almanya ve Avusturya Küresel Finans ve Döviz Departmanı'nın Başkanı Nils Ole Matthiessen de kırılganlığa rağmen Renminbi kullanımının arttığına dikkat çekiyor:

"Avrupalı şirketler Renminbi üzerinden ticaret yaparak, daha fazla Çinli tedarikçiyi Avrupa pazarına çekerek ürünlerin kolaylıkla satın alınmasını sağlıyor. Küresel piyasalardaki artan kırılganlığa rağmen şirketler Yuan kullanmayı tercih ediyor."

"Yüzde 30, havalelerin yavaşlığından yakınıyor"

Fakat Renminbi ile ticarete artan talebin yanında, çeşitli sıkıntılar da söz konusu. Deutsche Bank'ın araştırmasına göre, şirketlerin yüzde 30'u Renminbi üzerinden havalelerin yavaş olduğunu belirtirken, yüzde 15'i ödemelerin Çin otoriteleri tarafından onaylanmasında zorluklara dikkat çekiyor. Matthissen, "Ödeme süreçlerinin hızlandırılması ve basitleştirilmesi Avrupalı şirketlerin Çin'de rekabet gücünün artırmasına yardımcı olur" diyor

Deutsche Bank, Renminbi üzerinde ısrarla duran ve araştırmalar yapan kurumlardan biri. Deutsche Bank, Haziran ayında Çin Merkez Bankası ile birlikte Renminbi üzerinden ödeme sistemi pilot projesini hayata geçiren ilk Alman bankası olmuştu.

2011 yılında, Çin ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin karşılıklı ticareti bir önceki yıla kıyasla 30 milyar euro artarak 428,3 milyar euroya yükseldi. Avrupa Birliği ülkelerinin Çin'e olan ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 20,3 oranında artarak toplam 136,2 milyar euro seviyesine ulaştı. 2011 yılında, Çin'in Avrupa Birliği ülkelerine ihracatı 292,5 milyar euroyu buldu.

Asya'da "ana referans para"

Küresel finansal krizin başlamasından bu yana Renminbi'nin etkisi devamlı olarak yükseldi. Renminbi, bugün artık Doğu Asya bölgesinde ana referans para birimi haline geldi.

ABD Peterson Uluslararası Ekonomi Akademisi'nin Ekim sonunda yayımladığı rapora göre, Doğu Asya bölgesinde Renminbi, ABD Doları ve euroyu geride bırakarak ana referans para birimi haline geldi. Raporda, Kore, Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland'ın döviz kuru oranlarının, Renminbi'ye dolardan daha sıkı biçimde bağlı olduğu anlatılıyordu.

Raporda, Amerika ve Avrupa ülkelerinde ekonominin yavaş büyümesi ve Çin ile söz konusu ülkeler arasındaki ticaretin güçlenmesi gibi nedenlerle, Renminbi'nin etkisinin yükseldiği kaydedildi.

Rapora göre, Renminbi'nin etkisi sadece Doğu Asya bölgesinde değil; Şili, Hindistan ve Güney Afrika'da da arttı. Söz konusu ülkelerde Renminbi ana referans para birimlerinden biri haline geldi.

"20 yıl içinde tamamen yeni bir dünya kurulacak"

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Renminbinin uluslarasılaşarak rezerv para birimi haline gelmesinin çok önemli politik etkileri olacağını söylüyor. Lavrov, öncelikle Batılı ekonomilerin içinde bulunduğu durumu şöyle tanımlıyor.

"Küreselleşme sürecinde gelişmiş ülkeler, sanayilrşmede geriye gidiyor, orta sınıf daralıyor ve sosyal ayrışma süreçleri yaşıyorlar. Avrupa ve ABD, ekonomilerindeki derin yapısal bozukluklar içeren dengelere çözüm arıyorlar.

Ardından Lavrov, Çin'in 5-6 yıl içinde ekonomide lider olacağı yönündeki uzman görüşlerine işaret ederek ardından Renminbinin temel rezerv para birimi olabileceğini belirtiyor. Sergey Lavrov şöyle konuşuyor:

"Amerikan ekonomisinde enflasyon artışının önlenmesine yönelik bir değişiklik görülmediği sürece Euro bölgesindeki kriz devam edecektir. Özet olarak söylemek gerekirse, önümüzdeki 20 yılda tamamen yeni bir dünya tablosu beklenebilir. Bu, elbette, sıkıntılı bir süreç olan uluslararası ilişkilerin yeniden yapılandırılmasını öngörüyor."