Wen Jiabao, Avrasya ülkelerinin İpek Yolu'nun canlanması ve halklarının güzel geleceği için el ele vererek çalışmaları çağrısında bulundu. Wen, bu çağrıyı Çinli bir filozofun sözüyle de özetledi: "Dünyada yol yoktur; her yol insan ayağıyla olur."
Başbakan Wen Jiabao, 2. Çin-Avrasya Fuarı'nda yaptığı konuşmada Avrasya ülkelerinin yeni yüzyılda yeni bir kalkınma yoluna çıktığını söyledi. Wen Jiabao, dünyada siyasi çok kutupluluk ve ekonomik globalleşmenin derinleşip gelişmesiyle, Avrasya ülkelerinin önünde tarihi fırsatların serildiğini anlattı. İşte o fırsatlar sayesinde bölge yeniden canlanmaya başlamıştı. Çin ve Türkiye dahil gelişmekte olan bazı ülkelerin uluslararası arenadaki önemli rolünü vurgulayan Wen Jiabao, "21. Yüzyıl, Avrasya ülkelerinin gelişme ve işbirliği yüzyılı olacaktır" dedi.
Başbakan Wen Jiabao, bölgesel ve alt-bölgesel işbirliğine ilişkin örnekler verdi: Şangay İşbirliği Örgütü (SCO), Arap Birliği, Körfez ve Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (GCC) ve Güney Asya Bölgesel İşbirliği Konseyi (SAARC) gelişiyordu.
Wen Jiabao, "Eski İpek Yolu geçmişteki canlılığını kazanmış bulunmaktadır" dedi. Gelişmekte olan ülkeler de hızlı yükselmiş ve uluslararası sahnede önemli bir güç haline gelmişlerdi. "Bunun temelinde, dünya siyasi ve ekonomik manzarasının değişiyor olması yatıyor" dedi Wen Jiabao. Orta Asya, Batı Asya, Güney Asya ve Orta ve Doğu Avrupa, büyük bir canlılık ve gelişme potansiyeli sergilemişti. Çin'in Avrasya ülkeleri ile olan ilişkileri tarihinin en iyi zamanını yaşıyordu.
11 yıl önce kurulduğu günden bu yana, üye, gözlemci ve diyalog ortaklarını giderek artıran SCO, üretken bir ekonomik ve güvenlik işbirliği gerçekleştirmişti. Çin, Batı Asya ülkeleriyle birlikte Çin-Arap Devletleri İşbirliği Forumu'nu kurmuş; GCC ile stratejik diyalog geliştirmişti. Yine Çin; Hindistan, Pakistan ve Afganistan ile stratejik ve kooperatif ortaklıklar kurmuştu. Çin; Orta ve Doğu Avrupa ülkeleriyle Ekonomik ve Ticaret Forumu'nu iki oturum gerçekleştirmişti.
Çin ile Orta, Batı ve Güney Asya ülkeleri arasındaki toplam ticaret hacmi, geçen 10 yıl içinde yüzde 30,8'lik artışla 370 milyar doların üstüne çıktı. Bu rakam, 10 yıl önce 25,4 milyar dolardı. Bu dönemde Çin işletmelerinin Avrasya ülkelerinde yaptığı dolaysız yatırım miktarı 250 milyar dolara ulaştı. Başbakan Wen Jiabao, karayolu, demiryolu, hava yolları, telekomünikasyon, petrol ve gaz boru hatlarıyla 3 boyutlu İpek Yolu oluşturulduğunu söyledi.
"İpek Yolu" çağrısı!
Başbakan Wen'in 20 dakikalık konuşmasında 9 kere "İpek Yolu" sözcüğünü kullanması dikkat çekti. Konuşmasının başlığı da "İpek Yolu'nu Yeniden Canlandıralım"dı. Wen'in konuşması, Çin'in diğer Avrasya ülkeleriyle birlikte İpek Yolu'nu canlandırma kararlılığını yansıtıyordu.
Wen Jiabao, Avrasya ülkeleri ve uluslararası örgütlerden 90'dan fazla yetkili ile yerli ve yabancı 500'ü aşkın işadamına 2. Çin-Avrasya Fuarı'na "hoş geldiniz" dedikten sonra Avrasya kıtasının geçmişini, Doğu ve Batı'yı birbirine bağlayan İpek Yolu'nu ve bu yol üzerinden gerçekleştirilen ticaret ile dostça temasları hatırlattı.
Krizin çözümü de burada!
Başbakan Wen Jiabao, konuşmasında 4 yıldır süren uluslararası finans krizinden etkilenen Avrasya ülkeleri için de önerilerde bulundu. Finans krizine karşı Avrasya ülkelerinin el ele vererek çalışması gerektiğini kaydeden Wen, şu önerilerde bulundu:
1. Siyasi açıdan karşılıklı güveni artırıp, bölge barışını ve istikrarını korumak;
2. Piyasaların dışa açılma boyutunu genişleterek, ortak gelişmeyi gerçekleştirmek;
3. Sınır ötesi alt yapı tesislerinin inşasıyla ilgili işbirliğini güçlendirmek;
4. Kültürel değişimi derinleştirmek, dünya halkları arasındaki dostluğu arttırmak.
Barışı korumak çok önemliydi. "Avrasya kıtası tarihte savaş belasından çok çekmiştir" dedi Wen Jiabao. BM Şartı'nın amaç ve ilkelerine uymak; anlaşmazlıkları diyalog ve danışma toplantılarıyla çözmek önemliydi. Wen "Biz dışarıdan müdahaleye karşıyız" vurgusu yaptı.
Wen Jiabao, Avrasya kıtasında kalabalık bir nüfusun yaşadığını, zengin kaynakları ve geniş bir piyasası bulunduğunu, birbirlerine pazarlarını açmaları ve birbirlerini tamamlamaları halinde aralarında uzun vadede istikrarlı bir işbirliği ilişkisi kurulabileceğini vurguladı. Wen Jiabao, özellikle ticari korumacılıkla mücadele çağrısında bulundu.
Orta Asya ülkeleri, Çin'in enerji tedariki için son derece önemlidir. Bu nedenle Wen Jiabao, Çin ile Orta Asya ülkeleri arasında başlatılan enerji ve karayolu projelerinin inşasına hız verilmesini istedi.
Xinjiang'ı "köprübaşı" yapalım!
Başbakan Wen Jiabao, Çin'in Avrasya kıtasında dostluk ve işbirliği sağlayan yeni bir köprü kurmayı, Xinjiang'ı Avrasya ülkeleriyle arasında ortak kazanca dayalı "köprübaşı" haline getirmeyi istediklerini dile getirdi. Başbakan, Çin merkezi hükümetinin arazi, vergi, ithalat ve ihracat, altyapı tesisleri açılarından Xinjiang'a tercihli politika uygulamayı sürdüreceğini bildirdi. Sektörlere göre de değişik politikalar uygulanacaktı.
Çin-Orta Asya ortak gelişme fonları hedefleniyor
Wen Jiabao, yabancı işletmeleri Xinjiang'a yatırım yapmaya davet ederken, Çinli işletmelerin de Avrasya ülkelerine yönelik yatırımı artırması önerisinde bulundu. Wen Jiabao, tarım alanından bir örnek verdi. Xinjiang zengin tarımsal kaynaklara sahipti. Avrupa'daki domates tedarikinin büyük kısmı Xinjiang tarafından sağlanıyordu. Bu kapsamda Çin-Orta Asya Ekonomik İşbirliği Fonu ve Tarımsal İşbirliği Fonu'nu oluşturma arayışı yapılıyordu. Böylece sadece Xinjiang halkı değil, Avrasya ülkelerine de gelişme fırsatı getirilecekti.
Avrasya ülkelerinin yapacağı işi yol yaratmaya benzeten Wen Jiabao, Avrasya ülkelerinin İpek Yolu'nun canlanması ve halklarının güzel geleceği için el ele vererek çalışmaları çağrısında bulundu. Wen, bu çağrıyı Çinli bir filozofun sözüyle de özetledi:
"Dünyada yol yoktur; her yol insan ayağıyla olur."
7 Eylül 2012
