Önümüzdeki üç yıl içinde, Çin hükümeti, geçen altı yılda yaptıklarını aşan ölçülerde Afrika'ye destekte ve yardımda bulunacak. Çin'in belirlediği beş öncelikli alan ve alınacak önlemler kabataslak şöyle özetlenebilir.
20 milyar dolar kredi
Birinci öncelikli önlem; 20 milyar dolarlık kredi. Söz konusu kredi altyapının, tarımın, imalat sanayisiyle küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi için kullanılacak.
İkinci önlem paketinin başında, tarımsal teknoloji merkezlerinin inşası var. Çeşitli sektörlerden 30 bin personele eğitim programı uygulanacak. Ayrıca kültürel ve mesleki beceri eğitim tesisleri kurulacak ve 18 bin kişiye hükümet bursu verilecek. Afrika'ya 1 500 sağlık personeli gönderilecek ve katarakt hastaları için ücretsiz tedavi sağlanacak. Meteorolojik altyapıyla ormanları koruma konusunda kapasite geliştirmeye yardımcı olunacak. Güvenli içme suyu için kuyu açma ve su temini projelerine devam edilecek.
Üçüncü sırada, Afrika entegrasyon sürecini desteklemeyi ve Afrika kalkınması için kapasite geliştirmeyi amaçlayan önlemler yer alıyor. Altyapı proje planlama ve fizibilite çalışmalarında, ülkeler ve bölgeler arasında eşgüdüm kurulacak; Çin şirketleri ve finansal kurumlar Afrika'da altyapı yatırımlarına teşvik edilecek. Bölge-içi ticaretin kolaylaştırılması için gümrük ve emtia muayene tesisleri kurulmasına destek olunacak.
Kadın ve gençlik gibi halk örgütleriyle basın yayın kuruluşları arasında değişim ve işbirliğinin desteklenmesi, önlemler paketinin dördüncü başlığı. Bu arada, akademik kurumlar arasında işbirliği desteklenmeye devam edilecek.
Son, beşinci önlem paketiyle "Barış ve Güvenlik için Çin-Afrika İşbirliği Ortaklığı Girişimi" başlatılacak. Barış misyonununu geliştirmesi için Afrika Birliği'ne eğitim desteği ve mali destek verilecek.
Doğrudan yardım 15 milyar doları aştı
Çin-Afrika İşbirliği Forumu, 2000 yılı Ekim ayında kurulmuştu. 12 yıl içinde üye devletler arasında işbirliği mekanizması güçlendirildi. Çin-Afrika arasında yeni tarz stratejik ortaklık, geçmiş başarıların üzerine inşa edilecek.
Altı yıl önce yine Beijing Zirvesi'nde bir araya gelmiş ve Çin ve Afrika arsında yeni tarz stratejik ortaklık kurmaya karar vermişlerdi. O zamandan beri, Çin ve Afrika, çok yönlü dostluklar, siyasi ilişkiler geliştirdi. Afrika Birliği (AU) ve diğer bölgesel kuruluşların gücü büyüdü. Çin, bölgesel sorunların çözümünde ve bütünleşme sürecini ilerletmede Afrika ülkelerini destekledi.
Çin ve Afrika arasında ekonomik işbirliği de derinleşti. 2011 yılında, karşılıklı ticaret 2006 rakamının üç katına çıkarak 166,3 milyar dolara yükseldi. Çin'in 50 ülkeyi kapsayan doğrudan yatırımları 15 milyar doları, işletme sayısı 2 bini aştı.
Çin'in okul, hastane gibi hibe niteliğindeki yardımlarının listesi oldukça uzun. Onun yerine buraya Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Yusuf'un, Çin Radyosu'na verdiği demeci almayı tercih ettik.
"Petrol ithal etme tarihine son verdik"
Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Yusuf, "Çinli firmaların ülkemde yaptığı yatırımlar büyük başarılar kazandı" dedi. Yusuf, şöyle konuştu:
"Çinli firmaların yardımıyla, ülkem petrol üreten ülkelerden biri oldu. Yurt dışından petrol ithal etme tarihine son verdik. Kendi petrolümüzü tüketiyoruz, bir kısmını da yurt dışına ihraç ediyoruz. Ayrıca Çin diğer alanlarda ülkeme yardım ediyor. Çin, yerel ekonomiyi düzeltti, eğitimi geliştirdi. Özellikle su kuyuları açarak vatandaşlarımıza temiz su sağlaması, çok büyük bir destektir."
Katılım arttı
Konunun uzmanları, Çin basınına Forum'a ilişkin dikkat çekici yorumlar yaptılar.
Zhejiang Normal Üniversitesi Afrika Çalışmaları Enstitüsü müdürü Liu Hongwu, Çin-Afrika ilişkilerinin Güney-Güney işbirliği için iyi bir örnek teşkil ettiğini belirtiyor.
Çin Sosyal Bilimler Akademisi, Afrika Araştırmaları Bölümü direktörü He Wenping ise Çin-Afrika İşbirliği Forumu geliştikçe, Afrika ülkelerinin katılımının da arttığına dikkat çekiyor. Wenping, "Afrika Birliği entegre bir kuruluş olmasına karşın, tüm Afrika ülkelerini temsil edemez. Çin, Afrika'nın bütünlüğüne çok önem veriyor" diyor.
He Wenping, hızla büyümüş olmasına rağmen, Çin-Afrika İşbirliği Forumu mekanizmasında hâlâ bazı kusurların bulunduğunu da belirtiyor. "Forum çok fazla proje başlattı ve birçok proje zamanında tamamlanamadı" diyor. Bu nedenle kalite standartlarını karşılamak için bazı yeni projeler uygulamak gerekmiş.
"Çin'in küresel güç olmasında mihenk taşı"
Beijing Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü dekan yardımcısı Wang Yizhou, Halkın Günlüğü gazetesine yaptığı yorumda, Çin ile Afrika arasındaki ilişkilerin çok önemli olduğunu söyledi. Wang, önümüzdeki dönem ilişkilerin gelişme yönünün, yükselen Çin'in küresel bir güç haline gelmesinde bir mihenk taşı olacağını, Çin'in gelişmesine de katkı sağlayacağını söyledi.
Uluslararası yapıyı nasıl etkileyecek?
He Wenping, uluslararası güç kayması sürecinde, doğu yarıküredeki ülkelerin ticaret hacminin arttığına dikkat çekiyor. Batılı ülkeler henüz içlerine sindiremeseler de, Batılı biliminsanları da sürecin hızlandığına işaret ediyorlar. He Wenping, Çin-Afrika işbirliğinin Güney-Güney işbirliğini teşvik edeceğini, Batı'dan Doğu'ya güç kaymasını hızlandıracağını söylüyor.
Ayrıca, Çin-Afrika işbirliği, tüm dünyanın gelişimine katkıda bulunacaktır. He Wenping şöyle konuşuyor: "Kalkınma olmadan barış yoktur. Kalkınma sorunu hiçbir zaman tamamen çözülmedi. Bazı gelişmiş ülkeler dahi işgal hareketlerine girişebiliyorlar. Durum daha da kötü hale geldi. Bu şartlar altında, Çin-Afrika işbirliği küresel gelişim için faydalı olabilir."
27 Temmuz 2012
