Çin-Afrika İşbirliği Forumu Beşinci Bakanlar Konferans (FOCAC) 19-20 Temmuz günlerinde başkent Beijing'de yapıldı.
Çin ve Afrika liderleri Çin-Afrika ilişkilerini derinleştirmek için alınacak tedbirleri görüşmek üzere toplandılar. Toplantının sonunda Çin-Afrika İşbirliği Beijing Bildirisi ile 2013-2015 Beijing Eylem Planı da yayımlandı. Eylem Planı, önümüzdeki üç yıl içinde yapılacak işleri içeriyor.
"Sömürüye karşı ortak tutum alacağız"
Çin, son toplantıda, dünyada ve Afrika'da yaşanan sorunlar karşısında, Afrika ülkeleri ile ortak tavrın netleştirilmesine önem verdi. Sorunlara bakışta uzlaşma sağlandıktan sonra, ayrıntıda ve eylemlerde eşgüdümü sağlamak kolaydı.
Çin, uzun zamandır devletten devlete ilişkilerinde, uluslararası ilişkilerin demokratikleştirilmesi hedefini gündeme getiriyor. Son zamanlarda ise artan bir gayretle, asgari uzlaşma zemini olarak BM Şartı'nı yerleştirmeye, giderek daha çok sayıda ülkeyi BM ilkeleri etrafında birleştirmeye çalışıyor.
Çin-Afrika İşbirliği Beijing Bildirisi'yle, taraflar, BM ilkelerini korumayı, uluslararası siyasetin o ilkeler ışığında geliştirilip demokratikleştirilmesini kabul ve ilan ettiler. Bildiri'de, "Büyüğün küçüğü ezmesine, güçlünün zayıfa hükmetmesine, zenginin yoksulu sömürmesine" karşı ortak tutum alınacağı bildirildi. Bütün taraflar, dünya çapında ortak hareketin çerçevesini oluşturacak, özgür bir yönetişim mekanizması kurulması için işbirliği yapmaya söz verdi.
Çin de, Afrika halklarıyla dostluğa, Afrika ülkelerinin kendi aralarında güçlü bir birlik kurmalarına ve kalkınmalarına, tüm gücüyle destek vereceğine bir kez daha ant içti.
"Dış müdahaleleri engellememiz gerekir"
Siyasi anlayış birliğini sağlama vurgusu, Cumhurbaşkanı Hu Jintao'nun açılış töreninde yaptığı konuşmanın önemli ağırlık merkezini oluşturuyordu.
Hu Jintao, "Belirsizlikler ve uluslararası ilişkilerde istikrarsızlaştırıcı faktörler özellikle artmıştır. Haksız ve adaletsiz uluslararası siyasi ve ekonomik düzen, dünya barışını ve gelişmesini engellemektedir" dedi.
Öte yandan, Çin ve Afrika, birlikte, dünya nüfusunun üçte birinden fazlasını oluşturuyordu. Gelişmekte olan ülkelerin büyük bölümü Afrika'da bulunuyordu. Hu Jintao, "Önemli bir güç" dedi ve konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Çin-Afrika stratejik ortaklığını ilerletmek için, Çin ve Afrika arasında siyasi güveni karşılıklı olarak güçlendirmemiz, siyasi konularda anlayış birliğini sağlamamız ve dış müdahalelere karşı ortak tavır alarak engellememiz gerekir."
Ortak Bildiri'de de sömürüye, dış müdahaleye tavır alındı ve Birleşmiş Milletler Şartı'nın amaç ve ilkelerini koruma hedefi temel anlayış olarak ilan edildi.
Geçmişte de Çin ve Afrika iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, DTÖ müzakereleri, BM reformu ve diğer önemli uluslararası konularda birlikte mücadele etmişlerdi. Ortak tutumun, Çin-Afrika İşbirliği Forumu Bildirisi olarak dünyaya ilan edilmesiyle birlikte, Çin-Afrika ilişkilerinin ivme kazanması bekleniyor.
BRICS'le birlikte, ortak hedefler!
Çin-Afrika İşbirliği Beijing Bildirisi'nde, IMF benzeri uluslararası ekonomik ve finansal kurumların yeniden yapılandırılması için el ele verme kararı da açıklandı. Bildiri'de, yapılandırmanın uzun zamandır gündemde ve gecikmiş olduğu ifade edildi. Yeniden yapılandırma, "adil, makul ve dünyanın siyasi gerçeklerine uygun" bir biçimde olmalıydı. Çin-Afrika İşbirliği Forumu; dünya çapında ekonomik gelişmelerden, en az gelişmiş ülkelerin de faydalanması için özel çaba harcayacağını özellikle vurguladı.
Böylece, uluslararası ekonomik ve finansal kurumların yeniden yapılandırılması konusunda BRICS ülkelerinin başlatmış olduğu mücadeleye, Afrika ülkeleri de dahil oldu.
Çin-Afrika İşbirliği Forumu, karşılıklı ticaret ve yatırımı artıracak yeni iş alanlarının açılması konusunda karar alındığını da duyurdu. Beijing Bildirisi'nde yatırım, finans ve Afrika'nın bütünleşmesi hedeflerinin ilerletileceği, "ekonomik büyüme sancılarının" bu yolla aşılacağı vurgulandı.
Bildiri'de ifade edilen hedeflerin bazılarını da şöyle sıralayabiliriz: "Bağımsız kalkınma", "küresel üretim ve değer zincirlerinde, bütün tarafların konumunu ve kapasitesini yükseltmek amacıyla birlikte çalışma", "iklim değişikliği, gıda güvenliği ve yoksulluk gibi sorunların çözümünde işbirliği."
Çin'in öncü rolü vurgulandı
Afrika ülkeleri arasında Çin'in konumu kuşkusuz farklı. Çin, Afrika ülkelerine hem ulusal çapta güçlenmeleri hem de Afrika Birliği'ni kurmaları doğrultusunda destek olacak ve yardım edecek. Böylece kıta çapında hem kalkınmanın hem barışın sağlanması konularında güvenli bir ortam yaratılmış olacak. Çin, yardımları artıracak, eğitim olanakları yaratacak, Afrika ülkelerinin barışı korumaları için kendi kapasitelerini kurmasına yardımcı olacak.
Bildiri'de, Çin'in bu öncü rolünün, Afrika ülkelerinin de onayıyla kabul edildiği ifade edildi. Bildiri'de şu satırlara yer verildi: "Çin aynı zamanda Afrika Birliği ve Afrika'daki diğer alt-bölgesel örgütlerle işbirliğini güçlendirecek ve uluslararası toplum ile işbirliği içinde, kıtaya insani yardım sağlamaya devam edecektir."
Bildiri'de, "Afrika Barış ve Güvenlik Mimarisi" adını verdikleri yeni işbirliği tarzını geliştirmek için, tarafların, siyasi danışma ve stratejik işbirliğini güçlendirme konusunda birbirlerine söz verdikleri de açıklandı.
"Ne olursa olsun, dostluğumuz bitmeyecek"
Cumhurbaşkanı Hu Jintao, açılış konuşmasında önemli bir vurgu yaptı. Hu Jintao, "Uluslararası manzara ne yönde değişirse değişsin, Çin'in, Afrika'nın barış, istikrar, kalkınma ve birliğine destek güvencesi, değişmeden kalacaktır" dedi. Cumhurbaşkanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biz, Afrika ülkelerinin kendi kalkınma yolunu bağımsızca seçmelerine destek vereceğiz ve gerçekten yardımcı olacağız. Biz Afrikalılarla sonsuza kadar iyi bir arkadaş, iyi bir ortak ve Afrikalı insanların iyi bir kardeşi olacağız."
"Önümüzdeki yol sorunsuz olmayacak", diyordu Hu Jintao. Ardından "Çin'in gelecekteki gelişimine güvenimiz tam" diyerek kararlı duruş sergiliyordu. Hu Jintao, şöyle devam etti:
"Dünyada derin değişimler yaşanırken, Çin ve Afrika halkları da yeni gelişmelere uygun yeni hedefler belirleyecek, yeni önlemler alacak ve Çin-Afrika stratejik ortaklık inşası, karşılaşılan her sorunun üstesinden gelinerek devam ettirilecek. Çin, uluslararası toplum ile birlikte, barış ve istikrarı korumak için, birlik yoluyla güç arayan Afrika ülkelerine destek olacak."
27 Temmuz 2012
