Çin'in Araştırma ve Geliştirme harcamaları, dünya toplamının yüzde 12'sini oluşturuyor. ABD'nin ardından ikinci sırada. Ancak daha önemlisi, Araştırma ve Geliştirme harcamalarının artış hızı.
Haziran ayında Çin uzay aracı Shenzhou-9, fırlatılışından kenetlenmesine tüm manevraları başarıyla gerçekleştirip yeryüzüne döndü. Yine Çin denizaltısı Jiaolong rekor derinliğe ulaştı.
Bu iki başarılı uygulama, Çin'in teknolojide kaydettiği gelişmede önemli kilometre taşları olarak değerlendiriliyor. Biz de bu yazıda Çin'in teknoloji atılımı üzerinde durmak istiyoruz.
Çin uzay teknolojisi ve derin-deniz teknolojilerinde kaydettiği atılımla, ABD ve Rusya ile birlikte teknolojide iddialı ülkeler arasında yerini tescillemiş oldu.
Uzay teknolojisinde yapılan bu atağın ekonomiye yansıması ne olacak?
Sorunun yanıtını Çin Bilim ve Teknoloji Akademisi araştırma görevlisi Zhao Gang'ın China Daily gazetesinde yayımlanan makalesinden alıntılarla vereceğiz. Yazarımız Zhao Gang, aynı zamanda Bilim ve Teknoloji Bakanlığı'yla da bağlantılı çalışıyor.
Eleştiriler önyargılı, abartılı
Zhao Gang, Çin'in yüksek teknolojide kaydettiği atılıma Batılı gözlemcilerin önyargıyla yaklaştıklarına dikkat çekiyor. Batılılar, "Çin tehdidi" iddialarını haklı gösterebilmek için, Çin'in uzay teknolojisi ve derin-deniz teknolojilerinde kaydettiği atılımın askeri amaçlı olduğunu öne sürüyorlar.
Buna karşılık, bazı Çinli bilginler ve bilim adamları da Çin'in yüksek teknolojide hâlâ ABD ve Rusya'nın çok gerisinde kaldığı üzerinde durdular.
Zhao Gang, eleştirilerin, bir milletin iki yüksek teknoloji programındaki başarılarını görmezlikten gelecek ölçüde önyargılı, abartılı olduğuna dikkat çekiyor. Zhao, "Gerçek şu ki" diyor, "Çin bilim ve teknoloji bakımından zaten büyük bir ülke ve onun başarılarından gurur duymalıyız."
Bazı teknolojilerin gelişmiş ülkelerin gerisinde olduğunu, bu nedenle Çin'in biraz zamana ihtiyacı olduğunu belirtiyor Zhao. Ama uzay ve derin deniz araştırmaları gibi yüksek teknoloji programlarındaki başarının uzun vadeli derin sonuçları olacağını da görmek gerektiğini vurguluyor.
"Çin markasının imajı değiştirilecektir!"
Zhao'nun China Daily gazetesinde 2 Temmuz günü yayımlanan yazısı da "Çin, bilimde süpergüç olma yolunda!" başlığını taşıyor.
Yıllar yılı, Çin malı ürünlere "ucuz, emek-yoğun, düşük kaliteli mal" önyargısıyla bakıldı.
Ama ülkenin uzay teknolojisi ve derin deniz teknolojisinde kaydettiği başarılar, Çin'in yüksek teknolojide ulaştığı seviyeyi gösterdi. Bu gelişme ülkenin endüstriel alanda yüksek teknolojili ürünler üretebilir seviyeye yükseldiğini de kanıtladı.
Çin Bilim ve Teknoloji Akademisi araştırma görevlisi Zhao Gang "Bu nedenle" diyor, "Bu başarı teşvik edilerek, Çin markasının imajı değiştirilecektir!"
Batı ekonomileri teknoloji umudunu yitirmiş durumda
Çin markasının sonunda kaliteyi ve yüksek teknolojiyi yakalayacağı, dünya iktisatçılarının da bekledikleri ve vurguladıkları bir gelişmeydi. Zira dünyada teknoloji devrimi, kapitalizmin gelişme döneminde büyümeyle, artı değer yaratılmasıyla, bu alana kaynak aktarılmasıyla gerçekleşmişti.
Kriz derdine düşmüş, artı değer yaratmaktan uzaklaşmış Batı ekonomileri teknolojide ilerleme kaydetme umudunu, uzun zamandır yitirmiş durumdalar. Onlar, geçmiş birikimlerin, eski markaların rantını yemeye devam ediyorlar.
Gelişmeye değil, gelişme hızına bak!
"Bu başarı desteklenerek" diyor Zhao Gang, "Çin markalarının imajını değiştirmeliyiz!" Ardından 2012 yılına ait teknoloji ve mühendislik harcamalarına ilişkin verileri sunuyor.
ABD Ulusal Bilim Vakfı'nın açıkladığı rakamlara göre Çin'in Araştırma ve Geliştirme harcamaları, dünya toplamının yüzde 12'sini oluşturuyor. Çin, bu bakımdan ABD'nin ardından ikinci sırada bulunuyor.
Ancak daha önemli bir rakam var ki, o da Araştırma ve Geliştirme harcamalarının artış hızı.
Harcamada yıllık artış hızı yüzde 22
Çin Ulusal İstatistik Bürosu'nun verilerine göre, son on yılda Araştırma ve Geliştirme harcamalarının artış hızı, yıllık ortalama yüzde 21,9. Böylece toplam harcama 861 milyar yuana, dolarla ifade edersek 139 milyar 700 milyon dolara yükselmiş bulunuyor.
Artış hızı önemli, çünkü gelecekte kimin teknolojide atılım yapacağına işaret ediyor.
ABD 16 yıldır yerinde saymış!
Dünyanın en büyük, kâr amacı gütmeyen Ar-Ge organizasyonu olan ABD merkezli Battelle Memorial Enstitüsü 2011 yılı küresel Ar-Ge yatırımları hakkında bir rapor yayımladı. Enstitü'nün verilerine de bakalım.
Çin'in Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payı, 1995 yılında yüzde 0,6 iken 2011 yılında yüzde 1,6'ya yükselmiş. ABD'nin Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payı Çin'den yüksek; yüzde 2,7. Ama ABD 16 yıldır hiçbir ilerleme kaydedememiş, yerinde saymış!
"Çin bu hızla, 2013'te ABD'yi yakalar"
Çin, onaylanmış uluslararası patent sayısındaki artış hızında da birinci. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı'nın son verilerine gore Çinli şirketler 2012 yılında 16 bin 400'den fazla patet onayı aldı ve bu alanda yılda ortalama yüzde 33,4 büyüyor!
Birleşik Krallık'ın ulusal bilim akademisi Royal Society, geçen yıl bilimsel araştırma raporu yayımladı. Raporda Çinli bilimadamlarının araştırmalarındaki hızlı artışa dikkat çekildi. Rakamlar, "Çin'in bilimsel araştırmalardaki yükselişi olağanüstü, çarpıcı" ifadesiyle sunuldu. Raporda, "Çin bu hızla giderse, 2013 gibi erken bir dönemde ABD ve Avrupa Birliği'ni yakalayacak" deniyor.
Obama'nın danışmanı: ABD'yi sollamak üzere
2006-2010 yıllarını kapsayan 11. Beş Yıllık Plan döneminde, Çin'in Ar-Ge personeli yılda ortalama yüzde 7,2 arttı. Önümüzdeki birkaç yılda bu artış hızının devam etmesi bekleniyor.
ABD Başkanı Barack Obama'nın bilim ve teknoloji danışmanı John P. Holdren, Çin'in bilimsel ve teknolojik yenilikte önde gelen bir ulus olarak Amerika Birleşik Devletleri'ni sollamak üzere olduğunu söyledi.
Bilimsel ilerleme, ekonomik kalkınmayı takip etti
Bütün bu verilerin ardından, Çin Bilim ve Teknoloji Akademisi araştırma görevlisi Zhao Gang'ın yorumuna bakalım. Zhao Gang şöyle konuşuyor:
"30 yıl önceki durumu düşünürsek Çin'in başarıları daha da dikkat çekicidir. Aslında, Çin'in bilimsel ilerlemesi, ekonomik kalkınmasını ve sosyal yenileşmesini adım adım takip etti. Çin'in büyüyen ekonomik kapasitesi, bilim ve teknoloji çalışmaları için şirketlere destek sağladı."
Çin'in son otuz yılda bilimsel ve teknoljik gelişmede kaydattiği ilerleme Çinlilerin deyimiyle güven telkin ediyor"! Akademisyen Zhao Gang şöyle yazıyor:
"Çin zaten birçok alanda gelişmiş ülkeleri yakaladı ve ekonomik kalkınmasını bu hızla sürdürdüğü sürece de teknolojik yeteneklerini ilerletecektir. Çin'in üst düzey liderleri, bilim ve teknolojinin önemini defalarca ifade ettiler ve eminim ki gelecekte Çin bilim ve teknolojide daha da güçlü bir ülke olacak."
2020 hedefi: İnsanlı uzay istasyonu
2012 yılı Çin'in insanlı uzay programının başlamasının 20. yıldönümü. 2020 yılında ise, taykonotların içinde uzun süreli konaklayıp çalışabileceği bir uzay istasyonu kurulacak.
Çin'in insanlı uzay planı 1992 yılında uygulanmaya başlandı. Üç aşamalı bir plan oluşturuldu. Buna göre ilk aşamada Çinli taykonot uzaya gönderilecek; ikinci aşamada, uzay araçlarının uzayda kenetlenmesi, uzay laboratuvarının uzaya fırlatılması gerçekleştirilecekti.
Sırada uzun vadeli insanlı uzay istasyonu var. İstasyon tamamlandığında, geniş çaplı uzay denemeleri ve araştırılmalar yapılacak.
Çin İnsanlı Uzay Projesi Sözcüsü Wu Ping, ileriki bir tarihte Shenzhou-10'un Tiangong-1 modülüne kenetlenmesinin de gerçekleştirileceğini söyledi.
2013 bütçesi 19 milyar yuan
Wu, ayrıca Çin'in insanlı uzay teknolojisinin gelişmesiyle yabancı astronotlar da yetiştireceğini ve gelecekte, bu astronotların da Çin'in uzay araçlarıyla uzaya gönderilebileceğini dile getirdi.
Çin'in insanlı uzay projesine 2013'te 19 milyar yuan yatırım yapacağını da belirtelim. Sözcü Wu, Shenzhou-6 uzay aracı görevini tamamladığından beri proje için 20 milyar yuan harcandığını söyledi. 2013 yılında Shenzhou-10'un görevi sonlanıncaya kadar projeye 19 milyar yuan daha harcanacağını kaydetti.
Sualtına da araştırma istasyonu
Çin sualtında da bir üs inşa etmeyi planlıyor. Böylece, uzay çalışmaları tecrübesi de geliştirilecek.
Adını mitolojik bir deniz ejderinden alan Jiaolong denizaltısı, denizin Mariana Çukuru'nda üç saat harcayarak, su ve bitki numuneleri topladı, deniz tabanına işaretler bıraktı. Xinhua haber ajansı, 11 saat süren görevin, Çin'i deniz keşfinde oldukça ileri olan ABD, Japonya, Fransa ve Rusya gibi ülkelerin arasına soktuğunu belirtti.
Çinli yetkililer, yapılan görevin ardından, ileride sulatında petrol arama çalışmaları da başlatılabileceğini açıkladılar.
Malezyalı gök fizikçi: Çin, gelişmekte olan ülkeleri de katmalı
Çin'in uzay çalışmaları tüm dünyada yankılandı. Ama galiba en çok da gelişmekte olan ülkelerde heyecan yarattı!
Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi uzmanlarından Mazlan Othman büyük heyecan duyanlardan.
Othman, uzay aracı "Shenzhou 9"un fırlatılışını Çin'in kuzeybatısındaki Jiuquan fırlatma merkezinde izledikten sonra "Bu, çok mükemmel, çok heyecan verici bir fırlatma" dedi.
Malezyalı gök fizikçi Othman, Çin'in insanlı uzaycılık projesine, gelişmekte olan ülkelerin de katılmasını umduğunu dile getirdi. Othman, BM'nin Uzay İşleri Ofisi'nin uzayda uluslararası işbirliğini genişletip derinleştirerek, dünya ülkelerinin uzay keşiflerinden yararlanmasını sağlamaya çalıştığını anlattı.
Othman, Çin'in kuracağı uzay istasyonunun bunun için bir platform sağlayabileceğini söyledi. Othman, Çin, ABD, Rusya ve Japonya gibi ülkelerin uzayın insanlığın yararına kullanımı için işbirliği yapması görüşünü savundu.
Malezyalı gök fizikçi Othman'ın güzel umuylarıyla yazımızı noktalıyoruz.
6 Temmuz 2012
