Bir Haziran günü öğleden sonra insanlar sıcaktan gözlerini bile açamıyordu. Yeşil üzüm asmaları bulunan geniş bir avluda kuzeye bakan odalardan ondan fazla dikiş makinesinin sesleri geliyor. İşçilerin ellerinden etnik gruplara özgü çiçek desenli renkli kumaşlar çıkıyor...

    Burası, Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin Hotan İlçesi'ne bağlı Çakılık köyünün geleneksel sanat dokuma ve nakış merkezi. Geçen Mayıs ayında Beijing'den bir birimin yardımıyla 53 yaşındaki Uygur teyze Tursun Nişhakan merkezde çalışmaya başladı. Elbise dikmeye yatkın olan Nişhakan teyze çocuk ve yetişkinler için elbise dikiyor. Teyzenin iki çırağı var.

    Hava çok sıcak. Vantilatörün çalışmasına rağmen, atölyede boğucu bir sıcaklık var. Biraz şişman olan Nişhakan teyze, açık sarı renkli uzun bir elbise giymiş. Aynı renkte başörtüsü de takmış. Teri teyzenin kaşlarını bile ıslatıyor, buna rağmen mutluluğu gizleyemiyor.

    "12 yaşındayken elbiselerimi dikmeye başladım. Başlangıçta Hotan kentindeki deneyimli bir ustadan öğrendim. Geçen yıl köyde elle dokuma ve nakış merkezi kuruldu ve bu konuda kursları açıldı, öğretmenler de davet edildi. Kursa hemen katıldım ve burada çalışmaya başladım."

    Kadınlar Federasyonu Hotan Ofisi Başkanı Gehemanişa Sadık muhabirimize, Çakılık köyündeki ailelerin yüzde 30-40'ının geleneksel nakış, halı dokuma ve terzilikle uğraştığını söyledi. Ancak aileler dağınık şekilde çalışıyor ve seviyeleri de yüksek değil. Geçen Haziran ayında Hotan'a yardım eden bir yönetim merkezi kurulmasından sonra Beijing Belediyesi Kadınlar Federasyonu, Çakılık köyündeki somut durumu inceledi ve daha sonra nakış ve dokuma konusunda ustaları davet ederek kurslar açtı. Böylece köylüler tarım işlerini bitirdikten sonra dokuma ve nakışla uğraşarak gelirlerini arttırabiliyor. Gehemanişa Sadık bu konuda şunları söyledi:

    "Elle dokuma ve nakış merkezinde 140 işçi çalışıyor. Esas olarak çocuklar ve yetişkinler için elbise dikiyorlar. Böylece işçiler eskiye göre günde 50-100 yuan civarında daha fazla kazanıyor. Dikilen elbiselerin sayısına göre bir işçi ayda bu işten 1200 yuan kazanabiliyor."

    Nişhakan teyze muhabirimizle sohbet ederken bir genç kız elinde kumaşla teyzeye bir şey sormaya geldi. Gülazati Niyaz adlı bu kız 25 yaşında. Merkeze yeni gelen Gülazati Niyaz, Tursun Nişhakan'ın çırağı oldu. Gülazati Niyaz, daha önce elbise dikmeyi hiç bilmiyordu. Geçen sene Nişhakan'la beraber kursa katıldı ve çocuk elbisesi kesmeyi öğrendi ve şimdi merkezde herkesin yardımıyla ayda 600 yuan kazanabiliyor. Gülazati Niyaz, "Para kazanabiliyorum, yaşam seviyem yükseldi. Daha önce evde yalnızca kocamın kazandığı parayla geçiniyorduk. Şimdi ben de para kazanabiliyorum."

    Kursa katıldıktan sonra elbise dikme seviyesinin önemli ölçüde yükseldiğini söyleyen Nişhakan sözlerine şöyle devam etti:

    "Kursta öğretmenlerin gösterdiği elbise dikme yöntemleri, daha önce bildiğim yöntemlerden çok farklı. Öğretmenler, bize pazarda yaygın olan çocuk ve yetişkin elbiselerini gösterdi. Bunun yanı sıra yeni tip dikiş makinelerini kullanmayı öğrettiler. Her şey standart hale geldi."

    Merkezde günde 8-10 saat çalışan Nişhakan teyzenin aylık geliri 2 bin yuanı geçti. Gelirinin yükseldiğini ve yaşam koşullarının da düzeldiğini anlatan Nişhakan teyze şunları söyledi:

    "Daha önce işsizdim. Boş zamanlarımda elbise sınırlı sayıda dikebiliyordum. Bundan da sadece 5-10 yuan kazanabiliyordum. Geçen yıl merkezde çalıştıktan sonra burada bir elbise dikerek 50 yuan kazabiliyorum. Gelirim yükseldi, yiyecek ve giyecek durumum iyileşti."

    Kadınlar Federasyonu Hotan Ofisi Başkanı Gehemanişa Sadık, daha çok mesleki eğitim vererek, daha çok hünerli Uygur kadının mutlu yaşam sürmelerini istediklerini söyledi. Gehemanişa Sadık bu konuda birçok kesimden yardım gördü. Gehemanişa Sadık, "Bu yıl Beijing Kadınlar Federasyonu Hotan'da elle dokuma ve nakış merkezi kurulması için 100 bin yuan harcayacak. Bu merkez yıl sonuna kadar hizmete açılacak."

    Gehemanişa Sadık, uzman konusunda avantajlardan yararlanarak ve Tsinghua ile Merkezi Güzel Sanatlar Akademilerinden tasarımcıları davet ederek etnik gruplara özgü ve modern öğeler içeren desenler tasarlamaya çalıştıklarını belirtti.

    Hotan'da kurulacak merkeze ümitle bakan Nişhakan teyze sözlerine şunları ifade etti:

    "Sermaye sağlandıktan sonra daha çok yeni makine satın alınabilecek, kumaş kalitesi de yükselecek. Daha güzel yarınlara sahip olduğumuza inanıyorum."