Dünyanın en uzun destanı olan Kral Gisar destanının Tibetçe yayını için yapılan çalışmalar tamamlandı. Bu eser sayesinde, Kral Gisar ve Tibet bilimleri araştırmaları için tarihsel temel oluşturulacak.
Çin hükümeti 1983 yılından itibaren Kral Gisar destanını derleme çalışmalarını ve destanla ilgili bilimsel araştırmaları, en önemli bilimsel araştırma projelerinden biri olarak kabul etti. Toplam 40 ciltten oluşan destanda 306 Thangka resmi ve 600 bine yakın dize bulunuyor.
Tibetli bir kahramanı anlatan Kral Gisar destanı dünyanın en uzun destanı olarak biliniyor. Günümüzde yürütülen derleme çalışmaları kapsamında 15 milyon karakter derlendi; böylece Kral Gisar, antik Yunan'ın ünlü destanı "Homeros Destanları" ve Hindistan'ın "Mahabarata" destanının toplamını aşmış oldu. Destanda efsanevi Tibetli kahraman Kral Gisar'ın kötülükleri yok edip halkına mutluluk getirmesi anlatılıyor. Çin'in en ünlü halk destanı Kral Gisar, 1 Ekim 2009'da Dünya Maddi Olmayan Kültür Mirasları listesine eklendi.
Çinlilerin ihraç ettiği Çince karakterler
"Zevksiz zengin" anlamına gelen "Tuhao" ve bütün dünya altın satarken altın satın alarak Wall Street'i şaşırtan Çinli teyzeleri simgeleyen "Dama" kelimeleri, Oxford İngilizce Sözlük'e eklenecek... Bu haber yayınlanır yayınlanmaz hemen Çinlilerin en çok konuştuğu konulardan biri oldu.
Oxford İngilizce Sözlük'te Çince kaynaklı 200'den fazla sözcük ve ifade bulunuyor. Bu kelime ve sözcüklerden bir kısmı günlük İnglizce kelime hazinesinin sık kullanılan kelimeleri arasında.
Kadro anlamındaki "Ganbu", ilişki anlamındaki "Guanxi", soya peyniri anlamındaki "Tofu" ve "Pekin Örneği" gibi kelimeler yabancıların günlük kullanımında çoktan yer edindi. Çinlilerin günlük yaşamında önemli bir yer tutan "Chengguan" (zabıta) gibi kelimeler de İngilizce'de kendine yer bulmaya başladı.
Son yıllarda İngilizce kelime haznesine giren Çince kelime sayısı çoğalıyor. Çin tarihi ve kültürünü temsil eden "Konfüçyus", "Laozi", "Taoizm", "Feng Shui" gibi kelime ve ifadeler günlük İngilizce kelimeler arasına girmiş durumda; eğlence alanında "Kongfu" ve "Taiji" gibi kelimeler de Çin yapımı Kongfu filmlerinin gösterilmesiyle yayıldı; siyasi ve ekonomik alanda, Çin Ulusal Halk Meclisi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı'nın her yılın Mart ayında düzenlenen yıllık toplantılarının kısa adı olan "Lianghui", dünya televizyon devi CNN'de kullanıldıktan sonra diğer medya organları tarafından da orijinal Çince haliyle haberlerde kullanıldı; Çin'in para birimi Renminbi Yuan da İngilizce bu şekilde girdi, hatta anlamı genişletildi, Yuan kelimesi, para anlamını da taşıyor.
Elbette Çince kelimeler İngilizce'ye girerken belli ölçüde İngilizcenin ses yapısına uyum sağlıyor. Örneğin Çince'de uzay anlamındaki "Taikong" ve Yunanca'da yolcu anlamındaki "nautes" birleşince ortaya "taikonaut" kelimesi çıkmıştır. Bu kelime sadece Çinli astronotlar için kullanılıyor.
Bir başka örnek: Yurt dışındaki Çinli göçmenlerin Çince kuralına göre yarattığı sözcük "long time no see" (hao jiu bu jian, uzun zaman görüşmemek), İngilizce konuşan ülkelerde bugün çok yaygın şekilde kullanılıyor.
Çince kelime ve ifadelerin Oxford gibi prestijli bir sözlüğe eklenmesi elbette çok kolay değil. Uzun değerlendirmeler sonucu kelimeler belirleniyor ve sözlüğe dahil ediliyor. Kelimenin popülaritesine ve kullanım sıklığına bakılıyor.
ABD'nin Texas eyaletinde bulunan Küresel Dil İzleme Merkezi (Global Language Monitor) tarafından yayımlanan rapora göre, 1994 yılından bu yana İngilizce'ye giren yeni kelimeler arasında Çince kaynaklı kelimeler yüzde 5 ila 20 arasında artış göstererek ilk sırada yer aldı. Merkezin Başkanı Paul JJ Payack, Çin'in ekonomik olarak büyümesiyle, Çince'nin İnglizce üzerinde yarattığı etkinin, İngilizce konuşan ülkelerin İngilizce üzerindeki etkisinden daha fazla olduğunu söyledi.
Çin içinde lezzet yolculuğu devam ediyor
Sevilen televizyon programı Bir Tutam Çin'in ikinci sezonu başlıyor.
Çin'in merkezi televizyonu CCTV'nin Belgesel kanalı tarafından yapılan açıklamaya göre, belgesel daha geniş bir alana yayılacak. Birinci sezonda çok az tanıtılan Shandong, Henan ve Ningxia gibi bölgelerin lezzetleri, yeni sezonda daha geniş yer tutacak.
Belgesel kanalı, kuruluşundan bu yana geçen 2 yılda büyük ilerleme kaydetti. İlk yılda reyting oranı 2 misli artarken, ikinci yılda reyting oranı yine arttı. Reklam geliri de iki yılda 1 kat arttı. Belgesel kanalında gösterilen ilk Çin yapımı belgesel "Bir Tutam Çin" oldu. Bu dizinin reyting oranı aynı dönemde gösterilen popüler televizyon dizilerini geride bıraktı.
Bir Tutam Çin'in ilk sezonu, sıradan izleyicilerin ilgilendiği lezzetleri dizinin konusu olarak seçerken, aynı zamanda Çin halkı ile yemek sanatı arasındaki hassas ilişkiyi tasvir ediyor. Birinci sezon, Çinlilerin aile bağlarına verdiği değere odaklandı. İzleyiciler diziyi izlerken annelerinin pişirdiği yemekleri veya memleketlerine ait lezzetleri, yani hatıralarındaki en güzel yemekleri hatırladılar. Bu tür değer yargıları, ikinci sezonda da devam edecek. Yeni sezon, farklı bölgelerin değişik lezzetleriyle bu bölgelerdeki hızlı değişim ve yoğun yaşam temposunu anlatacak.
Çekimi ve montajı yıl sonunda tamamlanacak Bir Tutam Çin-2, Ocak ayının sonunda kutlanacak Bahar Bayramı sırasında yayınlanmaya başlayacak. Bir Tutam Çin-2, 50 dakikalık 7 bölümden oluşacak.
Bir Tutamla Çin'in birinci sezonu uluslararası arenada büyük rağbet görmüştü, her bir bölüm 40 bin dolarda fazla fiyata satıldı.
Klasik Çin romanı Amerika'da yayımlandı
Çin'in klasik romanlarından "Jin Ping Mei"nin son cildi "Ölüm"ün çevirisi Kasım ayında tamamlandı. Roman ABD'de Princeton Üniversitesi Yayınevi tarafından yayımlandı.
Romanın çevirisini 80 yaşına giren ABD'li Sinoloji uzmanı David Tod Roy yaptı. Roy'un 30 yıllık sürede tamamladığı çeviri, bugüne kadar yabancı dillerdeki çeviriler arasında görülen tek tam versiyon.
Roy'un çevirdiği 5 ciltlik "Jin Ping Mei"nin ilk cildi 1993 yılında basıldı. Tam verisyonun toplam 3 binden fazla sayfası ve 4 bin 400 ayrıntılı açıklaması bulunuyor.
Çeviri tamamlanmak üzereyken, David Tod Roy'un ALS hastalığına yakalandığı tespit edildi. Ancak Roy hastalığını unutmuş gibi, tüm zamanını çeviri işine adadı.
Çeviri için hazırlık yapmak üzere, 2 yıl boyunca romanda geçen her dize şiir ve her deyim için bir kart hazırlamıştı, her kart üzerine bir şiir dizesi veya deyimin çevirisini yazdı. Ayrıca Çin şiirlerini ve operalarını daha iyi anlatmak için, "Jin Ping Mei"den önceki roman ve opera eserlerini okudu. Bu, çok büyük bir işti ve nihayetinde on binlerce kart biriktirdi.
David Tod Roy, daha çabuk ve nitelikli bir çeviri yapmak için 65 yaşındayken üniversiteden emekli oldu. 30 yıllık emeğin ardından, Çin'in klasik romanı "Jin Ping Mei"yi okurlara sunabildiği için çok memnun olduğunu söyledi.
