Sanayi Devrimi'nin tüm dünyada köklü değişimlere yol açmasından sonra, demiryolları, insanlığın kalkınmasını ve medeniyetin gelişmesini büyük ölçüde etkiledi.

    Çin'de demiryoluna duyulan ihtiyaç, sürekli büyüyen nüfusun ulaşım problemi ve sanayinin gelişmesi dolayısıyla arttı. Ülkedeki ilk demiryolunun inşa edildiği 1876 yılından sonra, 130 yıldan fazla bir süre boyunca, demiryollarının gelişimi birçok kez sekteye uğradı ve engellerle karşı karşıya kaldı. Ta ki, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar...

    Beijing'deki Demiryolu Müzesi, Tian'anmen Meydanı'nın güneydoğusunda bulunuyor. Meydana yürüme mesafesindeki bu müzeye ulaşım, otobüs ve metroyla kolayca sağlanabiliyor. 1901 yılında inşasına başlanan ve 1906 yılında tamamlanan bina, uzun süre, dönemin en büyük tren istasyonu olarak hizmet vermiş. 1959 yılına kadar istasyon olarak kullanılan bu bina, 1960'larda demiryolları teknolojisiyle ilgili görsel malzemelerin sergilendiği bir salon ve  1990'lı yıllarda da alışveriş merkezi olmuş. Farklı alanlarda işlev gören bu bina, yapılan çalışmaların ardından 2008 yılında müzeye dönüştürülmüş.

    Biri yer altında olmak üzere, dört kattan oluşan müzede, her katta farklı konuların işlenmesinin yanı sıra; Çin'deki demiryollarının gelişim süreci, beş döneme ayrılarak anlatılmış.

    İlk dönem, "Çin Demiryollarının Başlangıç Dönemi" olarak isimlendirilmiş. Bu dönem, 1876-1911 yılları arasını kapsıyor.

    Çin'deki ilk demiryolu, dünyadaki ilk demiryolunun yapılmasından yarım yüzyıl sonra inşa edildi. Fakat, Qing Hanedanlığı dönemine rastlayan bu günlerde, halkın refahı iyi durumda değildi ve Çin topraklarının bir kısmı, yabancı güçlerin işgali altındaydı. 1911 yılına kadar, Çin'deki demiryollarının toplam uzunluğu 5006,5 kilometreydi.

    Müzenin bu bölümünde, Çin demiryollarının gelişim süreci, genel bilgiler verilerek, ilk gününden itibaren ele alınıyor. Döneme ait birçok araç gereç bu bölümde sergileniyor. Trenin en küçük bir vidasından tutun da, o dönemde kullanılan telefonlara kadar birçok eşyayı burada görebiliyorsunuz. Aynı zamanda, Çin demiryollarının doğuş yılları hakkında da bilgi ediniyorsunuz.

    Aynı döneme rastlayan ve müzenin birinci katında sergilenen "Çin Roketi" (Rocket of China) isimli lokomotif, müzedeki en dikkat çekici unsurlardan biri. Bu lokomotifin diğer adı Ejderha Treni, çünkü trenin iki yanına da ejderha figürleri işlenmiş. Bu lokomotifin, 1881 yılında Tangshan-Xugezhuang demiryolu hattında kullanıldığını ve saatteki hızının 32 km olduğunu not ettikten sonra, ikinci bölüme geçiyoruz.

    İkinci bölüm, "Çin Demiryollarının Zorlu Yılları" ismini taşıyor; bu periyot ise, 1911-1949 yılları arası dönemi kapsıyor.

    1911 Devrimi'nden Qing Hanedanlığı'nın sonu ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşu olan 1949 yılına kadar, Çin halkı politik bir kaos ve ekonomik bir buhran dönemi yaşadı. Buna, dış dünyadaki karışıklıkların, Çin üzerinde yarattığı baskıyı da eklemek gerekiyor. Tüm bu gelişmeler, Çin demiryollarının gelişmesini yavaşlattı. 1949 yılına kadar geçen sürede, Çin demiryollarının uzunluğu 20.000 km'ye ulaştı.

    Müzenin üçüncü bölümü, 1949-1978 yılları arasını kapsıyor ve "Çin Demiryollarında Mücadele Dönemi" olarak adlandırılıyor.

    1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, Çin Komünist Partisi'nin liderliği altında, Çin demiryolu endüstrisi büyük bir atılım kaydetmeye başladı. Hızlı bir yeniden yapılanma süreci başlatılarak, zorlukların tek tek üstesinden gelindi. Çin'in ekonomik kalkınma döneminin de demiryollarının gelişmesine önemli katkısı oldu. Aynı şekilde, demiryolları da ekonomiye hizmet etti. 1978 yılına gelindiğinde, ülkedeki toplam demiryolu uzunluğu 51.707 km'ye ulaştı. Bu dönemde, teknik olarak da büyük bir gelişme sağlanırken, yük ve insan taşıma kapasiteleri giderek artmaya başladı.

    1949 yılından sonraki yaklaşık 30 yıllık sürede, demiryollarıyla taşınan insan sayısı 7,9 kat artarak, yılda 810 milyona; yük kapasitesi ise 19,7 kat artarak, yıllık 1,1 milyar tona yükseldi.

    Müzedeki dördüncü bölüm, 1978-2002 dönemini içeriyor ve "Çin Demiryollarında Büyük İlerleme" ismini taşıyor.

    Çin Komünist Partisi 11. Merkez Komitesi 3. Genel Toplantısı'nda, Deng Xiaoping Teorisi çerçevesinde başlatılan yenilikler, Çin'in gelişmesinde önemli değişimlere yol açtı. Dışa açılma kararının alınmasıyla birlikte, doğudan batıya ve kuzeyden güneye ülkeyi saran demiryolu ağının inşası çalışmaları da hızlandırıldı. Teknik anlamda da büyük atılım sağlanması için çalışıldı. Bu sürece ayrıca, taşınacak mal çeşitliliğinin artmasının da etkisi oldu.

    Ülkedeki demiryollarının uzunluğu, 2002 itibarıyla yaklaşık 72.000 km'ye ulaştı. Yolcu kapasitesi, 1978'e kıyasla 1,3 kat artarak, 1 milyar 60 milyon kişiye; yük kapasitesi ise 1,9 kat artarak, 2,04 milyar tona çıktı.

    Müzenin beşinci bölümüne "Çin Demiryollarında Bilimsel Gelişme Dönemi" adı verilmiş. Bu dönem, 2002 yılından başlatılmış ve günümüze kadar uzanıyor.

    Çin Komünist Partisi'nin 16. Ulusal Kongresi'nden bu yana, bilimsel çalışmalar, ulaşımda taşıma kapasitesinin hızla artmasına odaklandı ve teknik ekipman seviyesi de yükseltildi. Bu dönemde, demiryollarının toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek, gelişen ve sanayileşen kentlerin gereksinimlerini karşılayacak düzeye ulaştırılması için çalışıldı. Bu süreçte, demiryolları inşasında en çok önem verilen nokta ise, güvenlik oldu.

    Kısaca, demiryollarında modernleşmenin, ekonominin ve toplumun kalkınmasına da büyük katkısı oldu. Çin demiryollarında, 2002'den 2009'a kadar, yıllık yolcu taşıma kapasitesi, 1,5 kat artarak, 1 milyar 525 milyon kişiye; yük taşıma kapasitesi ise, 1.6 kat artarak, 3,32 milyar tona ulaştı.

    Bunun yanında, 2011 yılında uygulanmaya başlanan 12. Beş Yıllık Kalkınma Planı kapsamında, beş yıl sonu itibarıyla Çin'deki ulaşıma açık demiryolu ağı uzunluğunun 120 bin km'ye ulaşması planlanıyor. Bunun 45 bin km'sinin de hızlı tren ulaşımına elverişli olması öngörülüyor.

    Çin demiryollarının gelişimi hakkında ayrıntılı bilgi verdikten sonra, müzenin planından biraz daha söz etmek gerekiyor.

    Müzenin alt katında, panoromik olarak demiryolları ağları anlatılıyor. Maketler ve haritalarla, mevcut demiryolu hatlarının yanı sıra, yapılması planlanan birçok demiryolu projesi de ziyaretçilere aktarılıyor. Dev projeksiyonlarla yeni yapılan hatlar hakkında bilgi veriliyor.

    Birinci katta, genel bilgilerin yanında, Çin demiryollarının serüveni hakkında bir çerçeve çiziliyor. Burada; vidalar, telefonlar, anonsların yapıldığı saatlerin kopyaları, bayraklar, sirenler, düdükler, saat ibreleri, ışıklar, makaslar ve levhalar bulunuyor.

    Müzenin önemli eserlerinden biri olan, Mao Zedong brövesi taşıyan lokomotif de bu katta yer alıyor.

    İkinci katta; modeller ve haritalar eşliğinde, Çin demiryollarının geçmişi ve geleceği hakkında bilgi edinebiliyorsunuz. Bu katta, müzenin en dikkat çeken kısımlarından biri olan bir tren simülatörü yer alıyor. CRH3 Hexie isimli bu lokomotif, 8,6 m uzunluğunda, simülatif kabin ve konsoldan oluşuyor. Gerçek şekline uygun olarak tasarlanmış ve orijinal iç döşemesi yansıtılmış. Bu lokomotif, içine girenlere saatte 350 km hızla seyrediyormuş hissini yaşatıyor.

    Üçüncü katta ise; artık Çin'in teknoloji satan bir ülke konumuna geldiği ve geleceğe güvenle baktığı anlatılıyor. Bu katta ayrıca, bir market, hediyelik eşya satılan bir mağaza ve demiryolu inşa süreçlerinin izlenebileceği üç boyutlu bir sinema bulunuyor.

    Beijing Demiryolu Müzesi; Çin demiryollarının geçmişi, bugünü ve geleceği hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma şansı veriyor. Müzecilik anlamında da başarılı bir yapı olan bu müze, Çin'in kalkınmasına paralel olarak, demiryollarının gelişmesini ziyaretçilerine sunuyor.