Türkiye ile Çin, çocuklarına bayram armağan etmiş iki ülke. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 23 Nisan 1920'de açılışının yıldönümü Türkiye'de her yıl Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutlanırken, Çin'deki çocuklar da 1 Haziran'ı bayram olarak kutluyor.

    23 Nisan'da Türkiye'de çeşitli etkinlikler düzenlenirken, Türkiye'nin yurtdışındaki temsilciliklerinde de özel programlar hazırlanıyor.

    23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı bu yıl da Türkiye'nin Beijing Büyükelçiliği'nde düzenlenen bir etkinlikle kutlandı.

    Büyükelçilikte düzenlenen 23 Nisan kutlamasında bu yıl Çin Uluslararası Radyosu (CRI) Türkçe Bölümü de hazır bulunarak çeşitli izlenimler tesbit etti. Ayrıca Türkiye'nin Beijing Büyükelçisi Murat Esenli günün önemini CRI Türkçe Bölümü'ne değerlendirdi.

    * 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından çocuklara armağan edildi.

    Büyükelçilikteki etkinlik sırasında konuştuğumuz çocuklar, bu bayramı kendilerine kimin armağan ettiğini çok iyi biliyor.

    "-23 Nisan'ı kim armağan etti Çocuk Bayramı olarak?

    -Atatürk."

    "-23 Nisan'ı Çocuk Bayramı olarak kim armağan etti?

    -Atatürk."

    1933'te Atatürk çocukları makamına kabul etme geleneği başlatmıştı. Bugün bu gelenek, çocukların kısa süreliğine devlet kurumlarının başındaki yüksek düzeyli yetkililerin yerine geçmesi şeklinde devam ediyor.

    23 Nisan önce TBMM'nin açılışının birinci yılında Millî Bayram olarak kutlanmaya başladı. Ulusal Egemenlik Bayramı da, 1 Kasım 1922'de saltanatın kaldırılmasıyla, önce 1 Kasım olarak kabul edildi. Sonra 1935'te 23 Nisan Millî Bayramı'yla birleştirildi. 23 Nisan Çocuk Bayramı olarak ilk kez, 1927'de Çocuk Esirgme Kurumu'nca Atatürk'ün himayesinde kutlanmıştı. Bayrama resmî olarak "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" adının verilmesi, 1980'den sonraki dönemde oldu.

    Ulusal Egemenlik Bayramı, saltanatın kaldırılışının ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu gerçekleştiren TBMM'nin açılışının egemenliği padişahtan alıp halka vermesini kutlamak amacını taşırken, Çocuk Bayramı savaş sırasında yetim ve öksüz kalan yoksul çocukları bir bahar şenliği ortamında sevindirmek amacını taşımaktaydı.

    Daha sonra bayram gelenekselleşti ve giderek daha büyük bir coşkuyla kutlandı.

    Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, UNESCO'nun 1979'u Çocuk Yılı olarak ilan etmesinin ardından, "TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği"ni başlatarak, bayramı uluslararası düzeye taşıdı. Günümüzde bir çok ülkeden çocukların katıldığı bayramda, çeşitli gösteriler sunuluyor, okullarda törenler ve çeşitli etkinlikler düzenleniyor. İlkine yalnızca eski Sovyetler Birliği, Irak, İtalya, Romanya ve Bulgaristan'ın katıldığı şenlik, günümüzde aralarında Çin'in de bulunduğu yaklaşık 50 ülkeden çocukların katılımıyla düzenleniyor. Şenlik 1979'dan 2000'e kadar Türkiye'nin başkenti Ankara'da düzenlendi, sonra ülkedeki başka kentlerde de gerçekleştirildi.

    Pekiyi, Çin'de 1 Haziran nasıl Çocuk Bayramı oldu?

    Çin'de 1931 yılında, her yıl 4 Nisan'ın Çocuk Bayramı olarak kutlanması kararlaştırılmıştı. Daha sonra, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla bu tarih 1 Haziran olarak değiştirildi. 1 Haziran olmasının nedeni de, bu günün diğer sosyalist ülkelerde Çocuk Bayramı olarak kutlanması kararının alınmış olmasıydı.

    Uluslararası Demokratik Kadınlar Federasyonu, dünya çocuklarının başta sağlıklı büyüme ve eğitim görme olmak üzere çeşitli haklarını güvence altına almak için Kasım 1949'da Moskova'da bir toplantı yaptı. Federasyonun yönetim kurulu toplanısında, 1 Haziran'ın her yıl Uluslararası Çocuk Günü olarak kutlanması kararlaştırıldı.

    23 Aralık 1949'da Merkezi Halk Hükümeti, 1 Haziran'ı Uluslararası Çocuk Günü olarak belirledi. 30 Mart 1950 tarihinde de Çin Eğitim Bakanlığı 1 Haziran'ı Çocuk Bayramı ilan etti. Böylece, 4 Nisan Çocuk Bayramı'nın yerini, bu gün aldı. 1990 yılında Birleşmiş Milletler'de Çocuk Hakları Sözleşmesi kabul edildi. Çin de sözleşmeyi imzalayan ülkelerden biri oldu. Sözleşmenin imzalandığı yıl, "Çin Halk Çumhuriyeti Ergen Olmayanları Koruma Yasası" yürürlüğe girdi. Yasa, yetişkinlerin ve çocukların hak ve çıkarlarının korunmasında önemli bir rol oynuyor.

    Türkiye'nin Beijing Büyükelçiliği'nde düzenlenen etkinlik boyunca 100 kadar Türk ve Çinli çocuk birlikte oyunlar oynadı. Çocuklar, Çinli sihirbazın gösterilerini ilgiyle izledi. Çuvalla koşma yarışmasına aralarında Büyükelçi Murat Esenli'nin de bulunduğu büyükler de katıldı.

    Etkinliğin sonunda çocuklara, Büyükelçi Esenli ve eşi tarafından çeşitli hediyeler verildi.

    Oyunlar oynayan ve hediyelerini alan çocuklardan bazıları CRI mikrofonlarına şöyle konuştu:

    "-Kendini tanıtır mısın?

    -Adım Gülara Kaya. Yedibuçuk yaşındayım. Fransız okuluna gidiyorum.

    -Kaçıncı sınıfta okuyorsun?

    -İki.

    -Geçen sene 23 Nisan'da kutlamaya katıldın mı?

    -Evet."

    Ekinliklere katılan Çinli çocuklardan Ding Ying de CRI'nin sorularına şu karşılıkları verdi:

    "-Adın ne？

    -Adım Ding Ying.

    -Kaç yaşındasın？ 

    -11 yaşındayım.

    -Kaçıncı sınıftasın？

    -Üçüncü sınıfta okuyorum.

    -Hangi okulda okuyorsun？

    -Banqiao ilkokulunda okuyorum.

    -Büyükelçilikteki kutlamalara ilk defa mı katılıyorsun？

    -Hayır.

    -Eskiden de gelmiş miydin？

    -Evet gelmiştim.

    -Ne zaman geldimiştin？

    -2009 yılında da gelmiştim.

    -Türkiye'ye gittin mi hiç？

    -Hayır, hiç gitmedim.

    -Bugünkü etkinlerden hangisini en çok beğendin？

    -Çuvalla koşma yarışını çok beğendim.

    -Yarışmada kançıncı oldun？

    -Üçüncülüğü kazandım.

    -Türkiye'ye gitmek istermisin？

    -Gitmek isterim."

    Büyükelçi Murat Esenli'nin İsviçre'de öğrenim gören kızı da Beijing'deki etkinliklere katıldı. Küçük Esenli, sorularımızı şöyle yanıtladı: 

    "-Adın ne?

    -Yasemin. 

    -Kaç yaşındasın?

    -13.

    -Hangi okulda okuyorsun?

    -Keila. İsviçre'de bir okul.

    -Bugün ilk defa mı görüştün (Çinli arkadaşlarınla)... 

    -Evet, ilk defa.

    -Gelecek sene tekrar görüşmek istiyor musun 23 Nisan'da?

    -İsterim.

    -Nasıl buldun onları?

    -İyi buldum. Yani çok tatlılar. Sevimli çocuklar...

    -Çin'deki 1 Haziran Çocuk Bayramı'na katılmış mıydın?

    -Yok. Katılmamıştım.

    -Katılmak ister misin?

    -İsterdim."

    Beijing'deki kutlama programı sırasında oyunlarda bizzat yer alarak günün coşkulu geçmesine büyük katkıda bulunan Büyükelçi Murat Esenli, daha sonra CRI Türkçe Bölümü'ne sorularını yanıtlayarak 23 Nisan'ın önemini değerlendirdi.

    CRI: Sayın Büyükelçi bugünün anlamını radyomuza değerlendirir misiniz？

    Esenli: Memnuniyetle. Bugün Türkiye'de, tabii ki Büyükelçiliğimizde Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutlanan bir gün. Bu, bizim açımızdan çok önemli. Sebebine gelince, Türkiye Cumhuriyet'nin, Büyük Millet Meclisi'nin kurulduğu gün ve ayrıca Atatürk'ün de çocuklara bir bayram olarak hediye ettiği gün... Biz de bu vesileyle Beijing'deki Büyükelçiliğimiz topraklarında çocukları bir araya getirmeye karar verdik. Burada hem Çinli çocuklar ve hem Türk çocuklar var, hem de başka ülke çocukları da var. Herkes arkadaşlarını getirdi. İran'dan olsun, Mali'den olsun, değişik bölgelerden çocuklar var. Öyle bir kutlama yapıyoruz.

    CRI: Bu etkinlikler ülkemiz arasındaki anlayış ve dostluğa nasıl katkıda bulunuyor sizce？

    Esenli: Şöyle söyleyeyim: Tabii çocuklar dediğimiz anda, çocuklar geleceğin karar alıcıları ve biz çocukların genç yaşta, daha ufak yaşlarda birbirleriyle kaynaşmalarını istiyoruz. O yüzden, faaliyette de son iki senedir mutlaka Türk çocuklarıyla Çinli çocukları bir araya getiriyoruz. Böylece birbirleriyle oynuyorlar, koşuyorlar. Bazıları, mesela birbirleriyle lisan olarak anlaşabilmese bile, çocukların kendi arasında ayrı bir lisan var. O, bizim anladığımız büyüklerin anladığı bir lisan değil. O anda bir yanda çok mutlu bir ortam oluşuyor. Onlar beraber koşturuyorlar, topun peşinde koşuyorlar... Şimdi de şu anda da, sihirbazı seyrediyorlar. Birazdan hep birlikte yemek yiyicekler.

    CRI: Çin ve Türkiye çocuklara bayram armağan eden iki ülke. Bu ortak özelliği nasıl yoyumluyorsunuz？

    Esenli: İlk önce şunu söyleyeyim: Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin arasında bazı çok enteresan benzerlikler var. Bunlardan bir tanesi, her iki ülke de cumhuriyet kavramıyla yola çıkmış... Her iki ülke de zorluklar geçilmiş geçmişte. Her iki ülke de kendi bünyesinden çıkardığı liderlerle bu zorlukları aşmış ve bugün dünyamızda hakikaten iki tane örnek alınan, yakından takip edilen ve özenle model olarak anılan iki ülkeyiz, hem Türkiye hem Çin Halk Cumhuriyeti... Tabii bu yaklaşımın sonucu olarak da, iki ülke de çocukları çok seven ülkeler. Yani Çin'de de hep onu görüyorum. Sokakta bizim çocuklarla dolaşırken, insanlar hemen duruyorlar, çocuklara sevgi gösteriyorlar. Türkiye'de de böyledir. Türkler de çocuklara büyük sevgi gösterirler, çok yumuşak yaklaşırlar. Onun için bunun uzantısı olarak, her iki ülke de geleceğin karar alıcılarıyla ilgili olarak, çok doğru bir tespitte bulunmuşlar ve çocuk bayramı belirlemişler. Bu da tabii, çocuklara bizim açımızdan önemli bakmayı ortaya koymuş. Ayrıca çocuklar da kendilerine ilgi gösterilmesinden çok mutlu oluyorlar. Bu yüzden bu ilginin devam etmesi önemli. Tabii, hem Çin Halk Cumhuriyeti hem Türkiye, bölgelerinde, daha da geniş coğrafyada önem kazandıkları için, çocukların olabildiğince uluslararası bir özellik kazanması lazım. Bu da tabii yabancı arkadaşla ilgilenerek mümkün.

    CRI: Farklı ülkelerden çocukların dostluğu, gelecekte dünya barışına nasıl katkı yapar？

    Esenli: Bence aslında, hem Türkiye hem Çin Halk Cumhuriyeti, sorunların hep barışçıl yöntemlerle çözümlenmesini isteyen iki ülke ve çocuklar da daha önce belirttiğim gibi, bir sonraki aşamada büyüyecekler, önemli noktalara gelecekler. Kimisi diplomat olacak, kimisi asker olacak, kimisi devlet adamı olacak ve çocuklar ne kadar barışçıl ortamlarda büyürlerse bir sonraki aşamada da sorunlara o şekilde yaklaşıyorlar, yani barışçıl şekilde yaklaşıyorlar. Ama siz çocuğu sert bir ortamda, kaba kuvvetin yoğun olduğu bir ortama koyarsanız, çocuklar da büyüdüklerinde çözümü kaba kuvvette arıyorlar. Onun için burada önemli olan çocukların mutlu, huzurlu, barışçıl ortamlarda büyümeleri ve hem Türkiye hem Çin benim gördüğüm kadarıyla, bu konuda çok kararlı iki ülke ve ümit ediyoruz geleceğin bu nesilleri de barışçıl ortamda büyürler. Bundan sonra normalde hep sorunlarla karşılaşacak ülkeler, yani sorunları ortadan kaldırmak mümkün değil. Ama kritik olan, sorunlarla karşılaşıldığında, bu sorunları nasıl çözümlüyoruz? Geleceğin diplomatları olarak, geleceğin askerleri olarak, geleceğin devlet adamları olarak sorunları yumuşak şekilde, barışçıl şekilde çözümleme eğilimini kazanırlarsa, biz o zaman zaten görevimizi yapmış oluruz.

    CRI: Geleceğin büyükleri olan Çin çocuklarına mesajınız var mı？

    Esenli: Vallahi... Söyleyeyim tabii... Geleceğin çocukları olarak Çin'li çocuklara benim mesajım şöyle: Büyük bir ülkenin çocukları ve gittikçe de güçlenen, ekonomik olarak da kalkınan ülkenin çocukları... Benim onlara tavsiyem şu: Çin Halk Cumhuriyeti'nin bugün geldiği nokta son derece önemli bir nokta. 30 yıl içerisinde büyük ekonomi kazanımlar elde edildi. Tabii, ekonomik kazanımlarla birlikte insanlar toplumda bazen ne kadar büyük zorluklar çekildiğini unutabiliyor. Ben genç Çin'li çocuklara şunu tavsiye edebilirim: Çok fazla bilgisayar önünde vakit harcamayın, çıkın sosyalleşin, bu ülkeyi kuran insanların ne kadar büyük fedekarlıklar yaparak ülkeyi bu noktaya getirdiğini anlamaya çalışın. Ülkenizi dolaşın, birbirinizle iyi iletişim kurun, dünya ile iyi iletişim kurun ve çok fazla da materyal şeylere bağlanmayın yani bu materyal şeyler gelip geçici şeyler, önemli olan dostluk, kendi aramızdaki dostluk, dış dünyayla olan dostluk... Yine gençlere şöyle bir tavsiyede bulunucağım: Ben Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'ne dört kere gitmiş bir büyükelçiyim. Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde hakikaten çok güzel yerler var. Oralarda bazı yerler beni çok etkiledi. Tabii kültürel olarak Kaşgar çok etkiledi, Urumçi beni etkiledi, Turfan etkiledi. (...) Bu, Çin insanının neler yapabileceğinin göstergesi... Burada tabii 'Çin insanı' dediğim zaman, ben bütün 56 milliyeti düşünerek söylüyorum. 56 milliyetin bir araya gelip verdiği mücadelenin sonucu bu. Onun için bu kadar renkli bir ülkede, bu kadar değişik etnik grubun bir arada yaşadığı bu ülkede, tabii gençlerin de bu yapıya uygun yetişmesi önemli, dolaşması önemli, memleketini tanıması ve birbirleriyle iletişimi arttırması önemli. Çünkü inanıyorum ki, önümüzdeki 10 yıl içerisinde hakikaten Çin'in oynayacağı çok önemli ve çok müsbet roller var. Bunlarda tabii gençlerden geçiyor gençlerin bu rollere şimdiden hazırlanması lazım."