2013 Çin'de Türk Kültür Yılı'nın açılış programı için Beijing'de bulunan Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Çin Uluslararası Radyosu Türkçe Servisi'ne özel röportaj verdi. Açılış için özel olarak hazırlanan gösteriden hemen önce radyomuzun sorularını yanıtlayan Ömer Çelik,Türkiye-Çin ilişkileriyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
''Türkiye-Çin ilişkisi, iki tarafın kendi tarihiyle ilişkisidir''
Türkler ile Çinliler arasındaki ilişkilerin tarihsel derinliğinden bahseden Türk Bakan, iki ülke ve halk arasındaki ilişkilerin herhangi bir ikili ilişki olmadığını söyledi:
''Türkiye-Çin ilişkileri, herhangi bir ikili ilişki değildir. Türkiye'nin Çin'le ilişkisi, Türkiye'nin kendi tarihinin bir parçasıyla ilişkisidir. Çin açısından da aynısı geçerlidir. Bu ağırlığa uygun bir şekilde ilişkinin geliştiğini söyleyemeyiz; ihmal edilmiş, biraz geride kalmış bir ilişki biçimi var. Ancak son 40 yıldır, ekonomik ve siyasi ilişkilerin tesis edilmesiyle pek çok gelişme sağlandı. Bugün siyasi temaslar en üst düzeyde. Stratejik düzeyde temaslar yapılıyor. Ekonomik alanda da gittikçe artan bir ivme var. Fakat kültürel anlamda bunun doyurucu olduğunu söyleyemeyiz. Kültürel anlamda müthiş bir kopuş var; bunun de en temel sebebi, Türkler Çinliler'i Batılı kaynaklardan öğreniyor, Çinliler Türkleri oryantalist kaynaklardan öğreniyor. Dolayısıyla, oryantalizmi aradan çıkararak, iki tarafın birbirini daha iyi tanıyacağı kültürel ilişkileri daha fazla ön plana çıkarmak gerekiyor.''
''Birbirimizi kendi kaynaklarımızdan tanımalıyız''
Türkiye ve Çin, birbirlerini üçüncü kaynaklar üzerinden tanıyor. Bu da zaman zaman bazı yanlış anlamalara veya iki ülkenin ve halkın birbirini yanlış tanımasına neden olabiliyor. Bu anlamda CRI Türkçe Servisi'nin çok büyük bir boşluğu doldurduğu muhakkak. CRI sayesinde, Türkiye, Çin'le ilgili tüm haberleri birincil kaynaktan öğrenme imkanına sahip. Bu konuda görüşlerini sorduğumuz Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, karşılıklı anlayışı engelleyen oryantalist dilin aradan çıkarılması gerektiğini söyledi:
''Aradaki oryantalist tercümeyi ortadan kaldırmak lazım. İki taraf da dolaylı şekilde birbirini öğreniyor. Halbuki Türkler ile Çinliler arasındaki ilişki, bugün bizim tarihimizi yazan Batılı devletlerin tarihinden çok daha eski bir ilişki. Bu bağlamda, doğrudan ortak tarihimizi yazmayla ilgili bazı çalışmalar yapılabilir. Türk ve Çin kültürlerinin nasıl birbirini etkilediğini, açılış gösterisinde hep beraber göreceğiz.''
Çin ile Türkiye arasındaki ilişkilerin önemli ayaklarından biri de turizm. Her yıl 100 binin üzerinde Çinli turist Türkiye'yi ziyaret ediyor. Ömer Çelik, turizmi, sadece ekonomik bir faaliyet olarak görmediklerini, diplomatik bir araç olarak da gördüklerini ifade etti:
''Turizm de çok önemli. Turizm, sadece bir ekonomi meselesi olarak görülmemeli. Turizm, Çin'le olan ilişkilerimiz açısından, bir insani diplomasi meselesi bizim için. İnsanlarımızın birbirini doğrudan tanıması, politik ilişklerin altyapısını oluşturduğu gibi, iki ülkenin siyasi ve ekonomik ilikilerine de katkı sağlayacak birşey. Dolayısıyla ben Çin sözkonusu olduğunda kültürel ilişkileri bir kültürel diplomasi olarak, turizmi de bir insani diplomasi olarak görüyorum.''
Türkiye'yi ziyaret eden Çini turistler, öncelikle uzun vize işlemlerinden ve Türkiye'de Çince bilen rehber sayısının azlığından şikayet ediyor. Bunların ciddi problemler olduğunu belirten Bakan Ömer Çelik, bu eksiklikleri gidermek için çalışmaya başladıklarını dile getirdi. Vize işlemlerini bir haftada bitirmek istiyoruz diyen Çelik, Çin'den talep arttıkça Çince bilen rehber sayısının da artacağını kaydetti. Bakan Çelik ayrıca, Türkiye'deki müzelerde ve turistik yerlede, sesli bilgilendirme sistemlerine Çincenin eklenmesi için talimat verdiğini söyledi. Ömer Çelik'in bir müjdesi de Çinli turistlere yönelik bir telefon hattı. Türkiye'deki Çinli turistlere Çince hizmet verecek bu telefon hattı için gerekli çalışmalar başlatıldı.
Shanghai İşbirliği Örgütü ve Türkiye 
Türkiye ve Çin arasındaki ilişkilerin boyutu oldukça büyük. Uzun tarihsel derinliği olan ilişkiler, ekonomiden siyasete, turizmden kültürel ilişkilere kadar uzanıyor. Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, bu kültür yılını sadece kültürel ilişkiler kapsamında düşünmediklerini, ekonomik ve siyasi ilişkiler için de destekleyici bir unsur olarak gördüklerini vurguladı. Biz de bu noktada kendisine, Shanghai İşbirliği Örgütü'ne üyelik yolunda Türkiye'nin beklentisini hatırlattık:
"Biz Shanghai İşbirliği Örgütü'ne üyeliğimizi, herhangi bir yere reaksiyon olarak düşünmüyoruz. Türkiye bir Akdeniz ülkesi, Karadeniz ülkesi, İslam ülkesi, Avrupa ülkesi, Ortadoğu ülkesi, Balkan ülkesi ve Kafkas ülkesi. Bu kadar çok boyutlu bir ülkenin, çeşitli uluslararası örgütlerde yer alması kadar doğal birşey yok. Bugün bir açıklama yapıldı Shanghai İşbirliği Örgütü'nden ve Türkiye'nin örgütteki konumunun ''diyalog ortağı'' olarak güncellenmesiyle ilgili bir açıklamaydı. Bunun için de yakında imza atılacağı açıklandı. Bunlar, işbirliğini artırma ve barışı güçlendirme açısından önemli adımlar. Hem bölgesel işbirliği hem de Çin'le olan işbirliğimiz açısından çok önemli.''
Ömer Çelik, Çin ziyaretinden evvel Rusya'nın başkenti Moskova'daydı. Burada Türk gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çelik, SİÖ'nün kendileri için öneminden bahsetti. Beijing ziyaretinde de aynı konuya dikkat çeken bakan, Türkiye ve Çin'in, çeşitli küresel meselelerde rakip gibi gösterilmeye çalışıldığını, ancak bunun gerçekle ilgisi olmadığını söyledi:
''Bazı Batılı yorumlarda, analizlerde, Çin ve Türkiye rakip kapmlarda gösterilmeye çalışılıyor. Bu tabi bir soğuk savaş algısı ve soğuk savaş analizi. Türkiye ve Çin'i rakip ya da hasım gibi gösteren analizlerin hiçbir geçerliliği yoktur. Türkiye-Çin ilişkisine bir ad koyacaksan, buna ''işbirliği'' diyebiliriz ve biz bu işbirliğinin, ikili ilişkilerin de ötesine geçerek, üçüncü ülkelerde çeşitli ortaklıklara dönüşmesini de çok arzu ederiz.''
Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, CRI Türkçe'nin ardından Beijing Review gazetesinin sorularını yanıtladı. Daha sonra Poly Tiyatrosu'nda düzenlenen etkinliğe iştirak eden Bakan Çelik, etkinlik öncesinde yaptığı konuşmada, Çin ve Türk kültürleri arasındaki etkileşime dikkat çekti. Beraberindeki heyetle bugün (22 Mart) Çin Seddi'ni ziyaret eden Ömer Çelik'in Çin programı Shanghai'da devam edecek.
KAYNAK: CRI Online
