Gazze’de ateşkes görüşmelerinde ilerleme ihtimali çok düşük
Bir ayı aşkın zamandır askıya alınan Gazze’de ateşkes görüşmeleri, Katar’ın başkenti Doha’da yeniden başladı.
Analistler, Hamas ve İsrail’in tutumlarının birbirinden köklü farklılıklar içermesi, İsrail’in iç siyasi mücadelesi ve ABD’deki başkanlık seçimi gibi unsurlar nedeniyle görüşmelerin kısa süre içinde ilerleme ihtimalinin çok düşük olduğunu savundu.
Nitekim, son müzakerelerde arabuluculuk yapan tarafların izlenimlerine göre, görüşmelerin çekirdek misyonu Gazze’de ateşkese yönelik olarak, “İsrail ordusunun bölgeden çekilmesini ve Filistinlilerin huzur içinde geleceğini yeniden tesis edebilmesini” sağlayan yeni bir çözüm planı ortaya koymaktır.
Özellikle ABD ve İsrail ortaya koyulan yeni çözüm planıyla Hamas’ın yeniden toparlanmasını önlemek istiyorlar.
Son görüşmelerin başlatılmasından önce, İsrail ve Mısır ateşkes öngören birer öneri ileri sürdü. İsrail, Hamas’ın gözaltına alınan tüm rehineleri serbest bırakması önşartıyla Hamas üyelerinin Gazze’den güvenli bir şekilde ayrılmasına izin verecek. İsrail ayrıca, Hamas’ın Gazze’deki lideri Yahya Sinvar’ın cesedini görüşmede pazarlık kozu olarak kullanmak niyetinde. Ancak İsrail’in önerisi, Mısır aracılığıyla Hamas’a aktarıldıktan sonra, reddedildi.
Mısır ise Gazze’de kapsamlı ve kalıcı bir ateşkesin kolay bir iş olmayacağını göz önünde bulundurarak, kısa vadeli bir ateşkes planını ortaya koydu. Plan, önümüzdeki günlerde kapsamlı ve kalıcı ateşkes sözleşmesine varılması için şartlar oluşturmayı öngörüyor.
Mısır ve Katar gibi arabuluculuk yapan ülkelerin sürekli çabalarına rağmen, İsrail ve Hamas arasında yaşanan ciddi anlaşmazlıkların ortadan kaldırılmasının hiç kolay olmayacağı gözüküyor.
İsrail, savaş alanında kazandığı zaferlerden faydalanarak, Gazze’deki askeri operasyon için öngörülen hedefleri gerçeğe dönüştürmeye çalışıyor ve Gazze’nin güneyindeki Philadelphi koridoru gibi bölgelerde askerlerini konuşlandırmayı ümit ediyor.
Tutumlarının değişmediğini defalarca teyit eden Hamas ise İsrail’in mutlaka askeri operasyonları durdurup, Gazze’den tümüyle çekilmesini talep ediyor.
Endişe verici bir başka gelişme daha var. Ateşkes görüşmelerine, İsrail’deki iç siyasi mücadele ile ABD’deki başkanlık seçimi gibi unsurlar da etki ediyor.
İsrail kabinesinde yer alan ve aşırı sağcı olarak bilinen İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ile Maliye Bakanı Bezalel Smotrich İsrail heyetinin Doha’daki görüşmelere katılmasına açıkça karşı çıktıklarını açıkladı.
Öte yandan, ABD’de yapılacak başkanlık seçiminin sonuçları da ABD’nin ateşkes görüşmelerinde ortaya koyacağı siyasi tutumu ciddi şekilde etkileyecek. Analistler, ABD başkanlık seçiminin sonuçlarının belli olmadığı süreçte, Gazze’de ateşkes görüşmelerinde atılım niteliğinde herhangi bir ilerleme kaydedilme olasılığının düşük olacağı görüşünde.
