"Lisbon Maru'nun Batışı" adlı belgesel, kahramanlıkla ilgili tarihi anları tazeledi
“Lisbon Maru’nun Batışı” adlı belgesel film Çinli izleyicilerden büyük beğenisini topladı. 6 Eylül’de vizyona giren film İkinci Dünya Savaşı’yle ilgili olarak nispeten gözlerden uzak sahneleri gün ışığına getirerek savaşın zulmünü ve sıradan Çinlilerin cesaretini ve kahramanlığını etkileyici bir biçimde hatırlatıyor.
3 Ekim itibarıyla filmin gişe geliri 37 milyon yuanı buldu. “Lisbon Maru’nun Batışı” nın Oscar’da En iyi Yabancı Filmi dalında yarışması da bekleniyor.
Lisbon Maru'nun görseli
Hikayenin merkezinde, İkinci Dünya Savaşı sırasında binden fazla İngiliz savaş esirini (POWS) Hong Kong'dan Japonya'ya taşımak için kullanılan, Lizbon Maru adlı bir Japon kargo gemisi yer alıyor. Gemi üzerinde savaş esiri taşıdığını gösteren bir işaretin olmaması nedeniyle, 1942 yılında gemi Çin’in Zhejiang eyaletinin Zhoushan limanı yakınlarından geçerken ABD askerî gemisi tarafından vuruldu. İngiliz esirlerden 843’ü hayatını kaybederken 384’ü Zhoushanlı balıkçılar tarafından kurtarıldı.
Çinli balıkçıların kahramanlığının anılması için çekilen belgesel filmi, sadece Çin ile İngiltere'nin İkinci Dünya Savaşı döneminde faşist saldırganlığa karşı verdiği ortak mücadelesinin bir örneği olmakla kalmıyor, aynı zamanda her iki ulusun halkları arasında oluşturulan derin dostluğu da yansıtıyor.
Yönetmen Fang Li film çekimi için gemiden kurtarılan savaş esireleriyle iletişim kurdu
Keşif ve deniz araştırmalarında 42 yıllık ve film endüstrisinde 24 yıllık tecrübeye sahip 70 yaşındaki yönetmen Fang Li, “Lisbon Maru”nun Batışı”nın hem yönetmeni hem de yapımcısı. Belgeselin ülke içindeki tanıtım turunda Fang, son projesinin tarihi anlamını paylaştı.
Fang, 2014 yılında yönetmen olan arkadaşı Han Han’la birlikte “Hou Hui Wu Qi” The Continent filmi çekimi için Zhejiang eyaletinin Zhoushan şehrinde yer alan Dongji Adasını ziyaret ettiğinde, yerli balıkçılardan Lisbon Maru’yla ilgili hikayeyi öğrendi.
Hikayeden çok etkilenen Fang, "Biz Çin'de Lizbon Maru'yu nasıl hiç duymadık? Titanik'i, Taiping'i ve hatta Awa Maru'nun batışı hakkında bilgimiz var, ancak hiç kimse Lizbon Maru'dan bahsetmedi. Ve 70 yıldan uzun bir süredir hiç kimse enkazını bulamadı." dedi.
Bu gizem Fang'in merakını uyandırdı ve onu 2016'da gemiyi aramaya yöneltti. Sonuçsuz 10 günlük bir çabanın ardından, ekibi sonunda büyük bir enkaz buldu. 2017'de, sonar teknolojisi ve robotlar kullanarak, fiziksel özelliklerinin, konturunun ve yapısının Lisbon Maru'nunkilerle eşleştiğini doğruladılar. Fang atılan bu adımdan çok mutlu oldu.
Yönetmen Fang Li, kurtarmaya katılan Çinli balıkçı Lin Agen'le röportaj yapıyor
Kurtarmaya katılan Çinli balıkçılardan sadece 94 yaşındaki Lin Agen'in, gemiden kurtarılan İngiliz esirlerden ise sadece 98 yaşındaki Dennis Morley'in hayat kaldığını öğrenen Fang, "Zamanla yarışıyormuşuz gibi hissettim. Çok geç olmadan hikayelerini belgelememiz gerekiyordu." dedi.
Başlangıçta Fang, röportajlar ve tarihi görüntüler içeren geleneksel bir belgesel hayal etti, ancak hikayenin gücü onu sinema filmi yapmaya itti. 2018'de Fang, ekibiyle birlikte gemiden kurtulanlarla ve tarihçilerle röportaj yapmak için İngiltere, Hong Kong ve diğer yerlere seyahat etti. Röportaj yaptığı isimler arasında söz konusu trajediyi araştıran ilk akademisyen olan İngiliz tarihçi Tony Banham de bulunuyor.
Çok sayıda İngiliz savaş esirini içeren bu trajedinin boyutu, Fang'ı daha fazla kurtulan aileleri aramaya teşvik etti. Fang, The Sunday Times, The Telegraph ve The Guardian gibi İngiliz gazetelerine reklam verdi. Gösterilen bu çabalar sonunda başarılı oldu, BBC Radio 4’nin onu bir programa davet etmesiyle, Fang 380 savaş esirinin ailesiyle buluşma fırsatını buldu.
Ekip, kurtarılan esirlerden William Beningfield'ın hâlâ hayatta olduğunu ve Kanada'da yaşadığını öğrenince şaşırdı.
Yönetmen Fang, kurtulanların aileleriyle bir araya geliyor
Yedi yıl boyunca, Fang ve ekibi, belgeler toplamak için İngiltere, ABD, Japonya, Kanada ve Çin'e seyahat etti ve 380'den fazla kurtulanın aileleriyle görüştü. 23 Ağustos'ta, “Lisbon Maru’nun Batışı”nın prömiyeri, trajedinin yaşandığı Dongji Adası'nda yapıldı.
Film 6 Eylül'de sinemalarda gösterime girdi ve Çin’deki en yetkin film değerlendirme platformu Douban'da 9.3 puan alarak bu yıl vizyona giren filmler arasında ilk sıraya yerleşti. İzleyiciler filmi "dokunaklı", "tarihi unutmamak için bir hatırlatma" ve "Çin halkının iyi kalpliliğine bir övgü" olarak tanımladı.
Bir izleyici filmi izledikten sonra şunları söyledi: "Çinli balıkçılar İngilizce anlamıyorlardı, bu yüzden sözlü iletişim yoktu. Sadece insanları kurtarmaları gerektiğini biliyorlardı. Bunun, insan doğasındaki temel nezaket ve güzelliğin yansıması olduğuna inanmaktayım. Benim için en dokunaklı bölüm buydu.”
Ne yazık ki - Lin, Morley ve Beningfield’in aralarında bulunduğu filmin ana anlatıcılarının çoğu - 2019'dan beri üst üste vefat etti. Projeyi değerlendiren Fang, "Bu birinci elden anlatımları yakalamak için zaman aralığı 2018 ile 2019 arasındaydı. O anı yakaladığım için şanslıydım. Harekete geçmeseydim, tarihin gözünde bir suçlu olurdum." diyor.
Yönetmen Fang, kurtulan savaş esirlerinin ailesini ziyaret ediyor
