İsrail-Filistin çatışması, Mısır ve Türkiye’yi müttefikleştirdi

Yi Mu

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi 4 Eylül'de Türkiye'yi ziyaret ederek Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. İki taraf arasındaki diplomatik ilişkilerin de onarıldığı görüşmelerde, İsrail-Filistin ihtilafının çözümü dahil, bölgesel barış ve istikrarı hızlandırmak için bir dizi işbirliği anlaşması imzalandı.

Bu ziyaretin Mısır Cumhurbaşkanı'nın 12 yıl sonra Türkiye'ye yaptığı ilk ziyaret olma özelliği taşıyor. 2013 yılında dönemin Savunma Bakanlığını yürüten Sisi, Türkiye'nin müttefiki ve Müslüman Kardeşler üyesi olan Muhammed Mursi'yi devirerek ertesi yıl Mısır'ın yeni cumhurbaşkanı oldu. Ardından Mısır-Türkiye ilişkileri bozuldu. Erdoğan o dönemde Sisi gibi “biriyle” asla konuşmayacağını söylemişti.

İki ülke arasındaki buzlar 2020'den itibaren çözülmeye başladı. 2023'te iki taraf büyükelçi değişimine yeniden başladı ve Türkiye Mısır'a silahlı insansız hava araçları sağlayacağını açıkladı. Şubat 2024’te Erdoğan Kahire'yi ziyaret ederek 2012'den bu yana ilk kez Sisi ile bir araya geldi ve iki ülke arasındaki ilişkilerde “yeni bir sayfa” açıldığını söyledi. Sisi'nin Türkiye ziyareti sırasında iki lider ülkeler arasında üst düzey stratejik işbirliği komitesinin ilk toplantısına eşbaşkanlık yaptı. Enerji, savunma, turizm, sağlık, tarım, finans, kültür, eğitim ve ulaştırma alanlarında işbirliğini kapsayan 17 anlaşma imzalandı. Erdoğan, Türkiye ile Mısır'ın önümüzdeki 5 yıl içinde yıllık ticaret hacmini 15 milyar dolara çıkarmak istediklerini söyledi.

İki tarafın İsrail-Filistin çatışması konusundaki tutumları ve Gazze ihtilafına aktif bir şekilde çözüm arayışı, ikili ilişkilerin onarılmasından daha fazla ilgi çekti. Filistin-İsrail meselesinde benzer pozisyonlara sahip olan Mısır ve Türkiye, İsrail'in Gazze'de çok sayıda masum insanın ölümüne yol açan askeri operasyonlarını farklı vesilelerle defalarca kınamış ve iki tarafa da barış görüşmeleri yoluyla ateşkes yapıp,  şiddetin bir an önce durdurulması çağrısında bulunmuştu. Erdoğan, Mısır'ın insani yardım çabalarını ve müzakerelerde üstlendiği arabuluculuk rolünü övdü. Sisi de her iki tarafın Gazze'de ateşkes ve Batı Şeria'da şiddete son verilmesi çağrısında bulunduğunu söyledi.

Aslında Filistin-İsrail çatışması iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesini bir ölçüde hızlandırdı. İsrail-Filistin çatışmasının yayılma etkilerinden Mısır ve Türkiye büyük zarar görmüştür, bölgesel barışın bir an önce gerçekleşmesi iki ülkenin ortak taleplerinden biridir. Orta Doğu ve İslam dünyasının iki büyük gücü olarak hem Mısır hem de Türkiye, Filistin-İsrail meselesinde olumlu bir rol oynamaktadır. Bu nedenle Filistin-İsrail meselesine ilişkin pozisyonların koordine edilmesi doğal olarak Sisi'nin Türkiye ziyaretinde önemli bir konu haline geldi. Bazı analizlerde Türkiye ve Mısır'ın Filistin-İsrail meselesinde müttefik olabileceğini ve İsrail üzerinde caydırıcı bir etki yaratabileceği görüşü ortaya koyuldu.