ABD tarzı insan hakları, imtiyaz ve hegemonya demektir
ABD Rutgers Üniversitesi Sağlık Araştırma Merkezi tarafından kısa süre önce açıklanan bilgilere göre, Afrika kökenli Amerikalıların yüzde 60’ı çeşitli silah şiddetine maruz kalıyor ve kurbanların çoğu ABD’deki düşük gelirli topluluklarda yaşıyor. Irkçılık, zengin-fakir arasındaki büyük uçurum, siyasi çatışmalar, göçmenlere yönelik ciddi dışlama ve ayrımcılık, ABD’deki insan hakları ihlallerinin yalnızca birkaç örneği. Çin hükümeti tarafından yayımlanan 2023 ABD’nin İnsan Hakları İhlalleri Raporu ise, ABD’nin insan hakları ihlallerinin gerçek yüzünü bir kez daha gözler önüne serdi.
ABD Silah Şiddeti Arşivi (GVA) sitesinde yayımlanan verilere göre, 2023’te ABD’de en az 654 kitlesel silahlı saldırı meydana geldi. Bu saldırılar, toplam 43 bin kişinin hayatını kaybetmesine ve günde ortalama 117 kişinin ölmesine neden oldu. Rapora göre, Amerikalı siyasetçiler sadece para ve kendi siyasi çıkarlarını düşündükleri için silah kontrolü konusunda bir uzlaşmaya varamadılar ve bu durum, sıradan insanların hayatlarına mal oldu.
Diğer yandan, ABD vatandaşlarının çoğunluğu giderek marjinalleşiyor. “Amerikan insan hakları” kavramı, “Amerikan imtiyazları”na dönüşüyor. Bunların en bariz örneği ırk ayrımcılığıdır. Ocak 2023’te Tennessee eyaletinin Memphis kentinde siyahi Tyre Nichols’ın, beş polis tarafından gözaltına alınırken uğradığı şiddet sonucu ölmesi, ülkede geniş çaplı protestolara neden oldu. Afrika kökenli Amerikalıların polis tarafından öldürülme olasılığı, beyazlara göre üç kat, hapsedilme olasılığı ise 4,5 kat daha fazladır. Pew Araştırma Merkezi tarafından Ağustos 2023'te yayımlanan rapora göre, Afrika kökenli Amerikalıların yüzde 83’ü, ABD hükümetinin eşitlik sağlama çabalarının yetersiz olduğu kanısında.
Bu durum sadece ırk ayrımcılığıyla sınırlı değil. ABD’de zengin ve fakir arasındaki uçurum, 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nden bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. 2023’ün üçüncü çeyreğinde, ABD’deki toplam servetin yüzde 66,6’sı en yüksek gelire sahip yüzde 10’luk kesime aitti. Buna karşılık, en düşük gelire sahip yüzde 50’lik kesim toplam servetin yalnızca yüzde 2,6’sına sahipti. 2023 yılında, film ve televizyon, imalat, sağlık ve medya dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde 21. yüzyılın en büyük ölçekli grevleri yaşandı.
Yurt içinde imtiyazlar uygulayan ABD, yurt dışında ise hegemonya peşindedir. Ukrayna’ya misket bombası ve diğer silahları tedarik etmesinden İsrail'e büyük çaplı askeri yardım sağlamasına kadar, ABD, Küba, İran, Suriye ve diğer birçok ülkeye karşı uzun süredir tek taraflı yaptırımlar uyguluyor. İnsan hakları bahanesiyle diğer ülkelerin iç işlerine müdahale eden Washington, Amerikan hegemonyasını sürdürüyor ve dünya genelinde ciddi insani krizlere neden olurken, küresel insan hakları davasını da baltalıyor.
Tüm bunlar, Washington’un sözde insan haklarının, yalnızca ABD'deki az sayıda insanın yararlandığı imtiyazlardan ve diğer ülkelere keyfi olarak uyguladığı hegemonyadan başka bir şey olmadığını tam olarak gösteriyor. Bazı ABD’li politikacıların sıklıkla dile getirdiği “insan hakları” söylemi ise oldukça ironik. Kendilerini "insan hakları hakimi" olarak gören ABD’li siyasetçiler, önce kendi içlerindeki sorunlarla yüzleşmelidir.
(Jian Guo)
