İpek Yolu'nun hazinesi: Bezeklik Bin Buda Mağaraları'ndaki duvar resimleri

Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’ne bağlı Turfan kentine 50 kilometre uzaklıktaki dağlarda İpek Yolu’nun Hazinesi adıyla bilinen Bezeklik Bin Buda Mağaraları bulunuyor.

Xinjiang Sanatlar Üniversitesi’nden Dr. Zou Xiaoming, bu dünya mirası mağaralardan bahsederken şunları söyledi: “Tarihte, özel coğrafi konuma sahip olan İdikut bölgesinde bulunan Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nın duvar resimlerinde gördüğümüz bazı çiçek desenleri yaygın olarak kullanılmıştır, bu çiçekler şekil olarak Merkez Ova’nın (Sarı Nehir’in orta ve aşağı kesimleri) derin tarzını taşırken, çiçeklerin rengi ise zengin yöresel özellikleriyle çeşitlilik kazanmıştır.” 

İlk olarak Güney ve Kuzey Hanedanlıkları’nın (420-589) sonlarında açılan Bezeklik Bin Buda Mağaraları, Tang Hanedanlığı’ndan (618-907), Beş Hanedanlığın (907-979) yanısıra Song ve Yuan Hanedanlıkları’na (960-1368) kadar 7 asır süren uzun bir dönem geçirmiştir.

Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nda 83 mağara listelenmiş durumda. Bunlar arasında duvar resimlerine sahip 40’tan fazla mağarada yaklaşık 1.200 metrekarelik duvar resimleri kalıntısı mevcut.

Bezeklik, Turfan bölgesinde bulunan, en çok mağaraya ve en zengin duvar resimleri içeriğine sahip olan önemli bir Budist mağara tapınağı konumundadır.

Bezeklik Bin Buda Mağarası’nın 20 nomuralı mağarasındaki duvar resmi

Çağdaş yağlı boya araştırmacısı Dr. Zou Xiaoming 2019’dan beri, Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nın duvar resimlerine büyük ilgi duyuyor. Dr. Zou Xiaoming, yaptığı titiz araştırmalar sonucunda, mağaralardaki duvar resimlerinin çoğunda elinde çiçek tutan insan figürlerinin tasvir edildiğini keşfetti. Dr. Zou Xiaoming, “İdikut bölgesi, Merkez Ova’nın derin kültür temeline sahip ve mağaralardaki duvar resim sanatları Turfan bölgesini merkez alarak doğuda Merkez Ova uygarlığıyla ve batıda Xinjiang’ın Kuça bölgesindeki Kızıl Mağaralar’da bulunan duvar resimleri sanatıyla harmanlanarak, çeşitlilik kazanmış durumda.” dedi.

Dr. Zou Xiaoming, “Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nın 9, 17, 27, 40, 41 ve 62 numaralı mağaralardaki duvar resimlerinde aristokratlar tarafından yaşam desteği sağlanan kadın ve erkek figürleri göze çarpıyor. Bu resimlerdeki erkeklerin çoğunun ellerinde birer çiçek vardır ve çiçeği sağ omuzuna yakın şekilde tutarlarken, kadınların çoğu ise ellerindeki çiçekleri sol omuzuna yakın şekilde tutuyorlar. Bir kadının elindeki çiçeğin tepesinde ucu ikiye ayrılmış bir gonca bulunurken, bir erkeğin elindeki çiçeğin tepesinde ise tek gonca bulunuyor. Kadının elindeki çiçeğin tepesindeki goncanın alt kısmında açan buğulu çiçeğin sağ ve sol tarafında simetrik yapraklar bulunuyor.” dedi.  

Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nın 41 numuralı mağarasındaki duvar resmi

Dr. Zou Xiaoming ayrıca, “Bezeklik Bin Buda Mağaraları’ndaki duvar resimlerinde çok sayıda medinilla çiçeği deseni yer almıştır. Resimlerdeki farklı çim desenlerinin kombisyonuyla mağaraların tepesine ya da duvarlarının üzerine çizilen medinilla çiçeği desenleri, sanki nilüfer veya şakayık gibi görünürken, katmanlar arası düzenlenmiş çiçek desenleri harika renkleriyle Tang stilini sergiliyor ve aynı zamanda süs niteliği de taşır. Bu resimleri, Xinjiang’ın diğer bölgelerindeki duvar resimlerinin tepesinde tasvir edilen bin Buda’nın çizilme biçiminden farklı kılan şey ise medinilla çiçeği deseninin duvar resimlerinin tepesine değil, mağarının tavanına çizilmesidir. Bu, Bezeklik Bin Buda Mağarası’nın sahip olduğu benzersiz özelliktir.” Diye konuştu.

Dr. Zou Xiaoming sözlerine şöyle devam etti: “Mağaralardaki çiçek desenleri İdikut’taki yerel halk tarafından beğenilen hardal, kırmızı ve sarı gibi renkler tercih edilerek çizilirken, muhteşem bir dekoratif etkiye sahip olduğunu belirtmekte fayda var. Örneğin, Bezeklik Bin Buda Mağaraları’nın 69 numaralı mağarasının tavanında  hanımeli, bulut ve çiçek desenleri birbirini izliyor ve renkleri gözleri kamaştırıcı. Bu desenler, muhteşem bir görünüm oluşturuyorlar.”

Dr. Zou Xiaoming’a göre, Bezeklik Bin Buda Mağaraları’ndaki Tang tarzı duvar resimleri tamamen bağımsız sanat stili değil, aksine İdikut bölgesindeki orjinal Budizm sanatı temelinde Merkez Ova’nın Budizm sanatının birçok unsurunu benimseyen bir sanat çeşididir. Duvar resimlerinin içeriği, figürlerin şekli ve desenlerin rengi vb. farklı kültür ve sanatların değişimini ve uyumunu gözler önüne seriyor.