Eski Çinliler kışın nasıl ısınıyordu?
Son günlerde Çin’in kuzey bölgeleri soğuk hava dalgası ve kar yağışının etkisi altında bulunuyor. Kaloriferin olmadığı eski zamanlarda Çinlilerin kış mevsimindeki ilginç ısınma yöntemlerine birlikte göz atalım.
Song Hanedanı dönemine ait beyaz seramik el ısıtıcısı
Antik el ısıtıcıları
Kışın gelmesiyle birlikte özellikle kadınlarda eller ve ayaklar kolaylıkla üşüyebilir. Kalın eldivenler iyi bir seçim olabilir, ancak bazen özellikle insanlar elleriyle bir şeyler yapmak istediklerinde, eldiven giymek uygun olmayabilir.
Ancak ellerini sıcak tutmak için daha mükemmel bir araca sahip olan eski Çinliler için bu bir sorun değildi: El ısıtıcıları.
El ısıtıcısının kaynağı hakkında kesin bir yazılı kayıt bulunmamakla birlikte, icadına dair bazı rivayetler mevcuttur.
Bir rivayet, kışın Jiangsu'yu ziyaret eden Sui Hanedanı dönemi (581-618) İmparatoru Yangdi ile ilgili. Şiddetli soğuk nedeniyle yerel yetkililerin emriyle imparatorun elinde tutabileceği küçük bir ısıtıcı yaptırıldığı rivayet ediliyor.
Ming Hanedanı dönemine ait şeftali şeklindeki el ısıtıcısı [Photo/artron.net]
Ming dönemine ait kelebek desenleriyle süslü bir el ısıtıcısı [Photo/artron.net]
Song (960-1279) döneminde el ısıtıcısı yaygın olarak kullanılıyordu. İlgili yapım teknikleri Ming ve Qing hanedanlarında (1368-1911) daha geliştirildi.
Bu döneme ait pek çok şiir ve kitapta insanların el ısıtıcılarıyla ilgili bilgiler yer almaktadır.
Qing Hanedanı dönemi yazarı Cao Xueqin'in kaleme aldığı “Kızıl Köşk’ün Rüyası” adlı klasik romanda bir hizmetçinin baş kahramanı Lin Daiyu'ya el ısıtıcısı vermesi de anlatılır.
“Kızıl Köşk’ün Rüyası”nda kullanılan el ısıtıcısı
Usta Zhang Mingqi tarafından yaratılan bir el ısıtıcısı
Usta bir el ısıtıcısı üreticisi olan Zhang Mingqi, Qing Hanedanı’nda bir numaralı zanaatkâr olarak görülüyordu. Zhang’ın yarattığı aletler, kendine has bir tarzı oluşturdu.
Qing Hanedanı döneminden kalma bir el ısıtıcısı
Bronz veya seramikten yapılan el ısıtıcıları, yuvarlak, kare ve sekizgen şekillerle tasarlanıyordu. Üzerinde bazen balkabağı, çiçek ve kaplumbağa gibi desenler bulunuyordu. Asiller içine toz parfümlerin eklendiği, çiçek şekline getirilen ve yandığında hoş bir koku yayan özel kömür ocağı tercih edilirdi.
Qing döneminde sarayda kullanılan ısınma ocağı
Qing döneminde sarayda ısınma ocağı çok yaygın bir şekilde kullanıyordu. İçinde ocak kömürünün yakıldığı bu alet, yere veya masaya yerleştirilirdi. İnsanlar ellerini ve ayaklarını ısıtmak için ocak çevresinde oturuyordu. Sıradan halkın kullandığı kilden yapılan ocaktan farklı olarak, saraydaki ocak çoğunlukla telkâri emaye ve bakırdan yapılırdı.
Qing dönemine ait telkâri emaye işi Kui ve Anka Kuşu desenli üç ayaklı bir ısınma ocağı
Resimdeki ısınma ocağı tamamen açık mavi telkâri emayeden yapılmıştır. Kenarları ve göbeği mavi anka kuşu desenleri ve çeşitli çiçek desenleriyle süslenmiştir. Kömür külünün kolayca değiştirilmesi için süslü ocağın içine küçük bir kap yerleştirilmiş.
Qing Hanedanı döneminden kalma bir resimde insanlar ısınmak için ocağın çevresinde toplanmış halde görülüyor
