Xinjiang’ın güneyindeki Müzik Çalgıları Köyü’nde zanaatkârlar zenginleşiyor

Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin güneyindeki Kaşgar kentinin Konaşehir İlçesindeki (Shufu İlçesi) Etnik Müzik Çalgıları Köyü’nün müzik aleti yapım atölyelerinde zanaatkârlar her sabah saat 10:00 itibariyle yoğun günlerine başlıyor. Her bir zanaatkârın eli oldukça marifetlidir. Adil Mehmet’in yaptığı Revap üzerine oyulmuş güzel ve zengin milli desenleriyle sadece bir çalgı olmakla kalmayıp, çok zarif bir el sanatı ürünü olma özelliğiyle köye gelen turistlerin beğenisini kazanıyor.

Revap yapımında usta olan Adil Mehmet, bu yıl Revap satışından 50 bin yuan gelir kazandı.

Adil, 20 yaşından beri köydeki Revapcı ustalardan müzik aleti yapmayı öğrendi ve 18 yıldır bu işi yapıyor. Köyde, belirli bir zanaatkârlık düzeyine ulaşmış sanatçılar ulusal müzik enstrümanları köyündeki müzik aleti yapım atölyelerine katılabilir. Burada zanaatkârların her birinin kendi çalışma tezgâhı ve aylık geliri vardır. Adil, “Ailemin hasadını saymazsak, bu yıl sadece Revap yaparak yaklaşık 50 bin yuan gelir kazandım” dedi. 

Revabın elle oyulduktan sonra içi boş olarak üzeri kapatılan yuvarlak gövdesinin üzerine dana kemiğiyle titiz bir şekilde cila işlemi yapılırken, iki hafta içerisinde 10-15 adet Revabın yapımı tamamlanır. Adil’in yaptığı Revapların satışı konusunda endişelenmeye gerek yok, çünkü turistlerin buraya akın etmesiyle enstrümanların satışı hız kazanırken, buraya gelen turistlerin dışında Kaşgar, Hotan ve Urumçi kentlerindeki toptancılar da buradan enstrümanları satın alıyor.     

Müzik Çalgıları Köyü’nde, uzunluğu 4,97 metreyi bulan ve yapımı 45 gün süren dünyanın en büyük Dutar çalgısının sergilendiği bir Müzik Aletleri Müzesi bulunuyor. Şaşırtıcı olanı şu ki, bu devasa Dutarın diğer sıradan Dutarlar gibi güzel sesi vardır, ancak bu Dutar birçok kişinin iş birliğiyle çalınabilir. Müzede köyden halk sanatçılarının gelip düzenli olarak gösteri yaptığı küçük bir sahne de bulunuyor. Çok sayıda turist burada gösteriyi izledikten sonra, müzik aletlerinin yapımı hakkında bilgi edinmek için atölyelere gelir ve beğendikleri enstrümanlardan birer adet satın alıp evlerine götürür. Konaşehir İlçesi Kültür, Spor, Radyo, Televizyon ve Turizm Bürosu kadrosundan Raziye Erkin, “Bu yılın mart ayı itibarıyla Müzik Çalgıları Müzesi’ne gelen turistlerin sayısı yaklaşık 40 bini buldu” dedi.

Revap satın alan çok sayıda turistler arasında Adil’de derin izlenim bırakan ülkenin iç kesimindeki Shenzhen kentinden gelen bir çift var. Gençken Xinjiang’ın kuzeyindeki Shihezi kentinde çalışmış bu çift edebiyat ve sanat sever oldukları için müzikten anlıyor. On yıldan fazla bir süre önce, bu çift çocuklarıyla birlikte Shenzhen’e taşınmışlar. İki yıl önce çift, Shenzhen’deki mahallede bir Xinjiang dans ekibi bile kurmuş.

Adil şöyle konuştu: “Onlar benden el yapımı bir Revap sipariş ettiler ve Revapla ilgili bazı çalma yöntemleri öğretmemi istediler. onların Shenzhen’de, Xinjiang’ı özlediklerinde Revap ve Def çalarak herkesi birlikte dansa kaldırıp özlemlerini gidermek istediklerini duyunca çok etkilendim.”

Zanaatkârların enstrümanları çevrimiçi olarak da satılmaktadır. 1992 doğumlu Enver Haşim, enstrüman yapım atölyesinde online satıştan sorumlu genç bir zanaatkârdır.

Enver, “İnternette, kıdemli bir zanaatkâr tarafından 40 günde yapılan bir adet Dutar 8000-10000 yuana satılabiliyor. Özel malzemelerden yapılmış el yapımı enstrümanlarımız da var. Bu yıl, deneyimli enstrüman ustalarının geliri 100 bin yuan ve sıradan zanaatkârların geliri ise 50 bin yuanı bulurken, köyümüzde çok sayıda genç enstrüman yapım tekniğini öğreniyor” dedi.

Anver Haşim, bir turiste enstrüman satıyor.

Günümüzde, Etnik Müzik Çalgıları Köyü’nde 27 kategoride 50 çeşidi aşkın enstrüman üretiliyor. Köy, 2011 yılında ulusal düzeyde Somut Olmayan Kültürel Mirasların Verimli Şekilde Korunmasını Sağlayan Örnek Üs olarak derecelendirildi. Nesilden nesile aktarılan enstrüman yapım becerileri sayesinde köylülere istihdam olanağı sağlanırken, gelirleri artıyor ve giderek daha çok sayıda genç zanaatkâr yapım tekniği öğrenim kursuna katılıyor, böylece bu somut olmayan kültürel miras becerisinin korunması ve nesilden nesile aktarılması sağlanıyor.