Kuzeydoğu Asya'da istikrarın temeli üçlü iş birliği

1999 yılında kurulan Çin-Japonya-Güney Kore üçlü iş birliği mekanizması, üç ülkenin ve Asya’nın kalkınmasına önemli bir güç kattı.

Ancak geçtiğimiz birkaç yılda uluslararası siyasi düzende yaşanan derin değişikliklerin yanı sıra kendi jeopolitik çıkarlarını diğer ülkelere dayatmaya çalışan bölge dışındaki bazı büyük ülkelerin Asya’da ihtilafları körüklemesi, buna ek olarak pandeminin de etkileriyle Çin-Japonya-Güney Kore dışişleri bakanları toplantısı ve liderler zirvesi mekanizmaları bir süre askıya alındı.

Diğer yandan Çin ve ABD liderleri arasında San Francisco'da gerçekleşen görüşmede varılan uzlaşma zemini neticesinde, üç ülke arasındaki iş birliği de yeniden sağlıklı bir yörüngeye girmek üzere. Çin ve ABD, endüstri ve tedarik zincirlerinin istikrarının korunması konusunda ortak çıkarlara sahip. Çin, Japonya ve Güney Kore arasındaki rutin temasların yeniden başlatılması bu anlamda büyük önem taşıyor.

Birbirlerine bağımlı olan Çin, Japonya ve Güney Kore, karşılıklı yarar ve kazan-kazan iş birliğine dayalı ilişkileri sürdürüyor. Çin, Japonya ve Güney Kore’nin en büyük ticaret ortağı konumunda. 2022’de Çin-Japonya ve Çin-Güney Kore ticaret hacmi sırasıyla 357 milyar 400 milyon ve 362 milyar 300 milyon dolara ulaştı.

Çin, Japonya ve Güney Kore dışişleri bakanları önceki gün Güney Kore’nin Busan kentinde bir araya geldi.

Çin, üçlü iş birliğinin derinleştirilmesi için 5 maddelik öneri koydu. Bölgesel ekonomik entegrasyonu korumak için Çin-Japonya-Güney Kore serbest ticaret anlaşmasına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması, üç ülke arasında büyük veri, blockchain ve yapay zekâ gibi ileri bilim ve teknoloji alanlarındaki iş birliğinin güçlendirilmesi, halklar arası iletişiminin yoğunlaştırılması, nüfusun yaşlanması ve iklim değişikliği gibi sorunlarla başa çıkmak için iş birliğinin hızlandırılması çağrısı yapıldı. Üç tarafı ortak ilgilendiren bu konular Japonya ve Güney Kore tarafından memnuniyetle karşılandı.

Üç ülke arasında anlaşmazlıkların bulunması normaldir. Ancak karşılıklı anlayışın oluşturulması, anlaşmazlıkların iş birliğiyle giderilmesi önemlidir. Çin, son Çin-Japonya-Güney Kore dışişleri bakanları toplantısında, her ülkenin kalkınma yoluna ve çekirdek çıkarlarına saygı gösterilmesi, hassas sorunların uygun şekilde çözülmesi, üç ülke arasında ideolojik çizgiler çizilmesine karşı çıkılması, bölgesel iş birliğinin kamplara bölünmesinin reddedilmesi, anlaşmazlıkların diyalog, istişare gibi barışçıl yollarla çözülmesi önerilerinde bulundu.

Bu bağlamda Çin, Japonya’dan “Tek Çin” politikasına bağlı kalarak Çin’in içişlerine karışmamasını isterken, Güney Kore’den de ekonomik meseleleri siyasi çekişmelere alet etmemesini talep ediyor.

20 yıl önce üç ülke tarafından yayımlanan ilk ortak deklarasyonda üçlü iş birliğinin kalkınmayı güçlendirmeyi, Doğu Asya’da iş birliğini pekiştirmeyi, bölge ve dünyadaki barış ve refahı korumayı amaçladığı kaydedildi. Büyük değişikliklerin yaşandığı günümüzde de Çin, Japonya ve Güney Kore’nin aynı yönde hareket ederek üçlü iş birliğini yeniden pekiştirmeleri gerekiyor.