APEC, gelecek 30 yılda yeni mucizeler yaratmak için nasıl bir yol izlemeli?

Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü (APEC) Ekonomi Liderleri Toplantısı, bu yıl 30’uncu kez düzenlendi. APEC’in gelişmesinde yeni altın 30 yılın nasıl yaratılacağı merak konusu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ABD’nin San Francisco kentinde önceki gün düzenlenen 30. APEC Ekonomi Liderleri Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, APEC’in nitelikli gelişmesini teşvik etme çağrısı yaparak ve Çin tarzı modernizasyonla diğer ülkelerin modernizasyonlarını gerçekleştirmeleri için yeni fırsatlar sunma taahhüdünde bulunarak bu soruya Çin’in yanıtını vermiş oldu.

Gelecek 30 yılı düşünürken, öncelikle geride bıraktığımız 30 yıl içinde APEC’in gelişmesinde kaydedilen başarılara bakabiliriz. Asya-Pasifik bölgesindeki ortalama gümrük vergileri yüzde 17’den yüzde 5’e indirildi, bölgenin dünya ekonomisinin büyümesine olan katkısı yüzde 70’e yükseldi, bölgede kişi başına düşen gelirde iki kattan fazla artış kaydedildi, 1 milyar nüfus başarılı bir şekilde yoksulluktan kurtuldu... Tüm bunlar APEC’in mucizeleri.

Bu mucizelerin ardında APEC’in kuruluş gayesinin yattığını görmek mümkün. Soğuk Savaş’ın bitiminden kısa bir süre sonra kurulan APEC, kuruluşunun başından itibaren bloklar arası zıtlaşma ve sıfır toplamlı oyun şeklindeki eski düşünceleri geride bırakarak, bölgesel ekonomik işbirliği ve entegrasyonu derinleştirmek yoluyla Asya-Pasifik bölgesindeki ekonomik gelişmeyi hızlandırma ve bölgedeki halklara yarar sağlama hedeflerini ortaya koydu.

Geçen 30 yıl içinde dünyada birçok büyük çaplı değişiklik meydana geldi. Dünya ekonomisinin en canlı büyüme noktası hâline gelen Asya-Pasifik, aynı zamanda küreselleşme karşıtlığı, dengesiz kalkınma, jeopolitik oyunlar ve iklim değişikliği gibi zorluklarla karşı karşıya bulunuyor. Bazı büyük ülkeler Asya-Pasifik bölgesinde “ayrışmayı” ve bloklar arası zıtlaşmaları kışkırtarak, bölgenin gelişmesine zarar verdi. Bu bağlamda, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in son APEC Zirvesi’nde, "APEC’de yüksek nitelikli büyümeyi teşvik etmek için asıl gayeye sadık kalma, dayanışma içinde işbirliği yapma ve el ele vererek birlikte çalışma" çağrısında bulunması önem taşıyor. Xi’nin çağrısı, zamanın trendine uymakla kalmayıp, bölge halkının ortak arzusunu dile getiriyor.

“Yüksek nitelik” kavramı Çin’in kalkınmasının çekirdeğinde bulunuyor. Çin, kendi ekonomisini geliştirme sürecinde, inovasyon, yeşil ve açıklık doğrultusunda gerçekleşen “yüksek nitelikli kalkınma” kavramını daha derin bir şekilde anladı. Çin, diğer APEC ekonomilerinin ortak kalkınmasını sağlamak amacıyla kendi deneyimlerini paylaşmaya hazır.

APEC Zirvesi’nde yayımlanan San Francisco Deklarasyonu’nda, dayanıklılık, sürdürülebilirlik, bağlanırlık, yenilikçilik ve kapsayıcılığa öncelik verileceği vurgulandı. Bu ifadeler, Çin’in ilgili fikirlerini yansıttı.

Cumhurbaşkanı Xi, zirvede yaptığı konuşmada inovasyon ve yeşil kalkınmaya dikkat çekerek APEC işbirliğine ışık tuttu.

APEC’in yüksek nitelikli büyümesinin gerçekleşmesi, koordinasyon ve işbirliğini gerektiriyor. Özellikle büyük ülkeler, sorumluluklarını üstlenerek, küresel sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarını savunma ve küresel tehditlere karşı koyma konularında örnek rol oynamalı. Çin ve ABD liderleri arasındaki son görüşmede varılan önemli uzlaşılar, çalkantı içindeki dünyaya kesinlik ve istikrar unsuru kattı. Görüşmede, ayrıca başta iklim değişikliği olmak üzere küresel yönetişime dair varılan mutabakatlar büyük ilgi çekti. Bazı analizlerde, yeşil kalkınmanın gelecekte APEC işbirliği kapsamında hızla gelişecek bir alan olacağının altı çizildi.

Çin’in APEC işbirliğini hızlandırma yönündeki esas gayesi hiçbir zaman sarsılmadı. Çin, gelecek 30 yılda modernizasyonunu güçlü ölçüde hızlandırırken, APEC’in yüksek nitelikli büyümesine destek vermeye, Putrajaya Vizyonu 2040’ı yerine getirmeyi ilerletmeye ve dünyanın modernizasyonuna ivme kazandırmaya devam edecek.