Pandaların Çin ile ABD arasında kurdukları “dostluk köprüsü” kesintiye uğramayacak
ABD’nin Çin’den kiraladığı Meixiang, Tiantian, Xiao Qiji adlı üç panda Washington Ulusal Hayvanat Bahçesi’nden 9 Kasım günü özel uçakla Çin’in Chengdu kentine getirildi. Pandaların memleketine güvenli bir şekilde dönmesini sağlamak için Washington Ulusal Hayvanat Bahçesi makamları, özel uçağa ağırlığı 100 kiloyu bulan taze bambu, elma, havuç ve şeker kamışı gibi yiyecekler koydu. Pandaların bu uzun yolculuğuna bir veteriner ve iki yetiştirici eşlik etti.
Panda, Çin’e özgün bir hayvan türü ve Çin’de “devlet hayvanı” ünvanına sahip. Tarihleri 8 milyon yıl öncesine uzanan pandalar “canlı fosil” olarak adlandırılıyor. Şubat 1972’de dönemin ABD Başkanı Richard Milhous Nixon, bir ABD liderinin ilk Çin ziyaretini gerçekleştirdi. Çin tarafı da ABD’ye panda hediye etmeyi kararlaştırdı. Lingling ve Xingxing adlı iki panda, Washington Ulusal Hayvanat Bahçesi’nin değerli konukları oldu. 2000 yılında 10 yıl süreli bir kiralama sözleşmesi gereğince ise bu hayvanat bahçesi Meixiang ve Tiantian adlarındaki iki pandayı ağırladı. Geçen 23 yıl içinde panda Meixiang, Washington Ulusal Hayvanat Bahçesi’nde Ağustos’ta 2020 doğurduğu Xiao Qiji de dahil olmak üzere toplam dört panda yavrusu dünyaya getirdi. Bu yavrulardan üçü aşamalı olarak Çin’e döndü. Çin ile ABD arasında varılan sözleşme gereğince, Meixiang, Tiantian ve Xiao Qiji adlı üç panda, kısa süre önce Çin’e döndü.
Geçen yarım asır içinde ABD halkının pandalara olan sevgisi giderek arttı. Sadece 2022 yılında Washington Ulusal Hayvanat Bahçesi’ne gidip pandaları ziyaret eden ABD vatandaşlarının sayısı 21 milyonu buldu. Geçen Eylül ayının başından bu yana bu hayvanat bahçesinin panda pavyonunu yoğun bir veda atmosferi kapladı. Minnesota eyaletinden gelen Angie adlı bir ziyaretçi, pandaların çok sevimli olduğunu ifade ederek, kendisinin pandaları çok sevdiğini, pandalar memlekete döndükten sonra, onları çok özleyeceğini ve yeni pandaların ABD’ye gelmesini ümit ettiğini söyledi.
Ancak bazı ABD’li medya kuruluşları bu duygusal anları, manipüle edip, Çin ile ABD arasında jeopolitik zıtlaşmayı kışkırtmaya kalkıştı. NBC televizyonu, Harvard Üniversitesi’nden Profesör Graham Allison’un sözlerine atıfta bulunarak, Çin ve ABD’nin panda kiralama sözleşmesini uzatmamasının ikili ilişkilerin sürekli olarak kötüleştiğini gösterdiğini ileri sürdü. Georgetown Üniversitesi uzmanı Dennis Wilder basına verdiği demeçte, bu gelişmeyi “cezalandırıcı panda diplomasisi” olarak tanımladı.
Bilindiği üzere, dünya halkı tarafından sevilen ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan bir yabani hayvan türü olan panda, Çin ile yabancı ülkeler arasında kültürel değişimin “dostluk elçisi” oldu. Bu hayvan, jeopolitik zıtlaşmanın kışkırtılmasında bir araç olunmamalı. Çin ve ABD, dünyanın en büyük iki ekonomisi olurken, ikili ticaret hacmi 760 milyar ABD Doları’na ulaştı. İki ülkenin yüzlerce kenti arasında kardeş şehirler ilişkisi kuruldu. İki ülkenin çıkarları iç içe geçti, ortak çıkarları aralarındaki çelişkileri ve görüş farklıklarını geçti. Kısa süre önce verimli geçen San
Francisco’daki Çin-ABD zirvesi ise küresel barışa istikrar ve dinamizm kattı. Pandaların ABD’deki hayvanat bahçelerinde yetiştirilmesi, iki ülkenin yabani hayvanları koruma sözleşmelerini yerine getirmeleri için yaptığı olağan bir düzenleme. Aslında iki ülkenin pandaları koruma konusunda yaptığı iş birliği onlarca yıldır sürüyor ve iki ülkenin halkları arasındaki dostluğun pekiştirilmesinde önemli rol oynadı. Washington Hayvanat Bahçesi yöneticilerinden Brandi Smith basına verdiği demeçte, “Çin ile ABD arasında pandaların korunması hakkında yapılan iş birliği 50 yıldan fazladır sürüyor. Bu, dünyada tek bir hayvan türü üzerine yapılan en uzun süreli koruma iş birliği olma özelliğine sahip. Üç pandanın Çin’e dönmesi, iki ülke arasında pandaları koruma projesinin yeni bir başlangıç olacağını ümit ediyorum.” diye konuştu.
“Cezalandırıcı panda diplomasisi” iddiası da tamamen asılsız ve dayanaksız. Ekim 2023 itibariyle Çin tarafı aralarında Japonya, ABD, İngiltere, Fransa, Singapur, Almanya, Rusya ve Katar’ın da bulunduğu 19 ülke ile pandaları koruma iş birliği yürüttü. Yabancı ülkelerdeki hayvanat bahçelerinde yetiştirilen pandaların sayısı 63’ü buldu. Şu an bu hayvanların sağlık durumu iyi seviyede, pandaları korumak için küresel iş birliği verimli şekilde düzenleniyor. Bu yılın başından bu yana, Çin ve ilgili ülkeler arasındaki panda kiralama sözleşmeleri gereğince, 13 panda memleketine döndü. Bu 13 panda bundan önce ABD, Fransa, Japonya, Hollanda ve Malezya’da yaşadı. Bu ülkeler arasında gelişmiş ülkelerin yanı sıra, gelişmekte olan ülkeler de bulunuyor. Meixiang, dahil üç pandanın memlekete dönmesinden sonra da ABD’nin Atlanta Hayvanat Bahçesi’nde 4 panda yetiştiriliyor. ABD vatandaşları, “hayvan yıldızları” olarak gördükleri bu pandaları ziyaret ediyorlar.
Devletler arası ilişkilerin temeli halklar arasındaki dostluktur. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping kısa süre önce San Francisco kentinde dostluk grupları tarafından onuruna verilen karşılama yemeğinde yaptığı konuşmada, pandaların Çin ve ABD halkları arasındaki dostluğun elçisi olduklarına dikkat çekerek, Çin tarafının ABD tarafıyla pandaları koruma konusunda iş birliğini sürdürmeye ve iki ülkenin halkları arasındaki dostluğu pekiştirmeye hazır olduğunu belirtti. Çin ve ABD coğrafya açısından birbirlerine uzak olsa da iki ülkenin halklarının kalpleri yakın olmayı sürdürüyor. İki ülkenin pandaları koruma konusundaki iş birliği de bunun en iyi kanıtlarından biri. Önümüzdeki günlerde pandalar, Çin-ABD dostluğunun elçisi olarak, iki ülke arasında dostluk köprüsü rolü oynamaya devam edecek.
