Asya-Pasifik bölgesi, iş birliğinin öncü bölgesi olmalı
30.Asya Pasifik Ekonomik İş Birliği (APEC) Liderleri Gayri Resmi Toplantısı, 15-17 Kasım’da ABD’nin San Francisco kentinde yapılacak. APEC, küresel ekonomik faaliyetlerde önemli bir rol oynadığı ve Asya-Pasifik bölgesindeki en üst düzey, en kapsamlı ve en etkili ekonomik iş birliği mekanizması olduğu için sözkonusu toplantıyı uluslararası toplum yakından takip ediyor.
APEC, Soğuk Savaş’ın sona erdiği 1980’li yılların sonunda kuruldu. Kuruluşundan bu yana, özellikle APEC liderleri gayri resmi toplantısının bir mekanizma haline gelmesinden sonra APEC, bölgesel ve küresel ticaretin ve yatırımın serbestleştirilmesi ve kolaylaştırılması ile ekonomik ve teknolojik iş birliğinin teşvik edilmesinde sürekli ilerleme kaydetti ve bölgesel ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesine önemli katkılarda bulundu.
Nitekim, Asya-Pasifik bölgesi, küresel ekonominin en dinamik büyüme bölgesidir. Bölgenin nüfusu dünyanın toplam nüfusunun üçte birini, ekonomisi dünya ekonomisinin yüzde 60’tan fazlasını, ticareti ise neredeyse dünya ticaretenin yarısını oluşturmaktadır. Bölge, küresel ekonomi için itici gücün kaynağıdır. Geçtiğimiz onlarca yıl içinde Asya-Pasifik işbirliği dünya çapında dikkat çeken “Asya-Pasifik Mucizesini” yaratmıştı. Bu yıl başından bu yana ise Asya-Pasifik bölgesi ekonomik dayanıklılık ve canlılık gösterdi, bölgenin pazar talebi toparlandı, turizm sektörü ve dijital ekonomi güzel performans gösterdi. Haziran ayında, “Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması” (RCEP) tam olarak yürürlüğe girerek bölgesel ekonomik büyüme ivmesini daha da artırdı. Uluslararası Para Fonu kısa süre önce yayımladığı raporda, Asya-Pasifik ekonomisinin bu yıl yüzde 4,6 oranında büyüyeceğini ve küresel ekonomik büyümeye yapacağı katkı oranının üçte ikiye ulaşacağını tahmin etti.
Dünyanın en büyük gelişmekte olan ülkesi ve APEC’nin önemli bir üyesi olan Çin, Asya-Pasifik bölgesinde iş birliğinin teşvik edilmesinde önemli bir rol oynuyor. Çin, birçok Asya-Pasifik ekonomisinin ana ticaret ortağı ve bölgesel endüstri zinciri ve tedarik zincirinin önemli bir halkası konumunda. Asya-Pasifik’in ekonomik toparlanması, Çin’den büyük ölçüde kaynaklandı. Asya Kalkınma Bankası tarafından yayınlanan rapora göre, Çin’in Asya-Pasifik ekonomik büyümesine sağladığı katkı oranı yüzde 64,2’ye ulaştı. Günümüzde Çin, RCEP’yi yüksek kalitede uyguluyor, ASEAN ülkeleriyle birlikte Çin-ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi’nin 3.0 versiyonunun inşasını aktif olarak ilerletiyor ve “Kapsamlı ve İlerici Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması” ile “Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması”na katılma sürecini hızlandırıyor, bölgesel ekonomilerle ticaret ve yatırım iş birliğini sürekli derinleştiriyor. Özellikle Çin tarafından kısa süre önce yapılan açıklamada, Çin’in 30.APEC Liderleri Gayri Resmi Toplantısı’nın başarılı bir şekilde yapılmasında yapıcı bir rol oynayacağı belirtildi.
Asya-Pasifik bölgesinde ekonomik işbirliği yoğunlaşırken, ABD ise İngiltere, Avustralya, Japonya, Güney Kore, Hindistan gibi ülkelerle “küçük çevreler” oluşturmaya ve blok zıtlaşmasını kışkırtmaya kalkıştı. ABD, ayrıca ulusal güvenlik konseptini genelleştirip, ihracat kontrol önlemlerini kötüye kullanarak diğer ülkelerin şirketlerine ve bireylerine ekonomik baskıda ve tek taraflı zorlayıcı girişimde bulundu. Örneğin, 6 Ekim’de ABD Ticaret Bakanlığı, Rusya’yı ilgilendiren gerekçeyle 42 Çin şirketini ABD’nin ihracat kısıtlama listesine dahil edeceklerini açıkladı. Finlandiya, Almanya, Hindistan, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri ve İngiltere’den 7 kuruluş da ABD’nin yaptırımlar listesine dahil edildi. ABD’nin bu önlemleri, sadece Çin ile ABD arasındaki jeopolitik bölünmeyi artırmakla sınırlı kalmayacak, aynı zamanda Asya-Pasifik Bölgesi de dahil olmak üzere küresel ekonomiye gölge düşürecek.
Asya-Pasifik bölgesi, zıtlaşmanın dövüş alanı değil, işbirliğinin öncü bölgesi olmalı. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 29.APEC Liderleri Gayri Resmi Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “APEC üyesi ülkeler, ‘büyük aile ruhunu’ ileriye taşımalı, omuz omuza vererek zorlukları birlikte göğüslemeli, Asya-Pasifik kader birliğini oluşturma yolunda sürekli ilerleme kaydetmeliyiz!” diye konuşmuştu. Bu konuşma, APEC işbirliğine ışık tuttu. Bu yıl, küresel ekonomik toparlanmanın zayıf olduğu bir dönemde, Asya-Pasifik ekonomisi güzel performans gösterdi. Bu gelişme, APEC ülkelerinin RCEP gibi iş birliği platformları çerçevesinde iş birliğini artırmalarıyla sıkıca bağlantılıdır. 30. APEC Liderleri Gayri Resmi Toplantısı’na ev sahipliği yapacak olan ABD, sorumluluklarını net şekilde kavramalı, “büyük aile ruhu” ve Çin ile ayrışma yapmama gibi siyasi taahhütlerini aktif olarak yerine getirmeli ve APEC’in kader birliğinin oluşturulmasına katkı sağlamalıdır.
