Dünya medeniyetler tarihinde parlak bir inci: Dunhuang

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, 2 Haziran’da başkent Beijing'de geleneksel kültürlerin aktarılması ve geliştirilmesi konulu bir seminere katıldı. Xi Jinping, seminerde yaptığı konuşmada, kültürel refahın gerçekleşmesinin, kültürel açıdan güçlü bir devlet inşa edilmesinin ve Çin milletinin modern medeniyetinin oluşturulmasının yeni dönemde Çin halkının kültür alanındaki misyonu olduğunu vurguladı.

Xi Jinping, sağlam bir kültürel özgüvene sahip olarak, yeni kültürel misyonların üstlenilmesi ve Çin ulusunun modern bir medeniyet inşa etme hedefi için çaba gösterilmesi gerektiğini belirtti.

Geçtiğimiz yıllarda Cumhurbaşkanı Xi, farklı vesilelerle kültürel eserler üzerinden medeniyetler arası temaslara dair öyküler paylaştı. Farklı medeniyetlerin karşılıklı saygı ve uyum içinde bir arada yaşaması çağrısında bulunan Xi Jinping, medeniyetler arası temasların dünya halkları arasındaki dostluğu artıran bir köprü, insanlığı ilerleten bir motivasyon kaynağı ve dünya barışını koruyan bir bağ haline getirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

 Dunhuang’daki Mogao Mağaraları

Şimdi,   “Xi Jinping’in Paylaştığı Kültürel Eserlerle Medeniyetler Arası Temasların Öyküsü” dizisinin “Dünya medeniyetler tarihindeki parlak inci: Dunhuang” adlı bölümünü aktaracağız:

Yüzölçümü 3,12 kilometrekare olan ve 3 tarafı dağlarla çevrili bir kent, batı tarafında çöle bakıyor. Çin’in en kurak bölgelerinden birinde yer alan bu kentin “büyük ve görkemli” anlamını yansıtan bir adı vardır: Dunhuang. Dünyanın 4 medeniyeti bin yıl önce burada buluştu, etkileşim içinde birlikte gelişti ve ortaya görkemli ve bin yıldan fazla süredir korunan bir kültürel mucize çıktı.

 Dunhuang Akademisi

2019 yılının ağustos ayında Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Gansu eyaletinde incelemelerde bulundu. İlk durağı Dunhuang idi. Dunhuang’da bulunan Mogao Mağaraları’nda Xi Jinping, mağaraların tarihi, evrimi ve buradaki kültürel eserlerin korunması hakkında bilgi edindi. Xi, birkaç mağaraya girip, uzun geçmişe dayanan renkli heykeller ve duvar resimlerini inceledi. Xi, müze görevlilerine Mogao mağaralarının tarihi, geleneksel kültürün aktarılması ve kültürel eserlerin korunmasıyla ilgili sorular sordu. Ayrıca Dunhuang Akademisi’nde düzenlenen sohbet toplantısında uzmanların görüş ve fikirlerini dinledi. Sohbet toplantısında turist sayısından doğal felaketlerin etkisine kadar, Cumhurbaşkanı Xi Jinping çeşitli sorular sordu ve akademinin fahri başkanı Fan Jinshi ve diğer uzmanlarla samimi bir atmosfer içinde sohbet etti. 

Xi: “Doğal felaketlerin tehdidi hangi açılardan olur?”

Fan: “Biri rüzgar ve kumun erozyon etkisidir. Ayrıca tarihte burada deprem yaşanmıştı, Mogao Mağaraları’ndaki duvar resimleri, çamur içine otlar karıştırılarak duvara sürülür, bu süreç 2 kere tekrarlandıktan sonra üzerine resim çizildi. Bu nedenle duvar resminin temeli zayıftır. Su çıkınca çamur yumuşar.”

Xi: “Son zamanlardaki yağış miktarı daha önceye göre arttı mı?”

Fan: “Son birkaç yılda yağmur miktarı aniden çoğaldı. Bundan çok endişeliyiz. Dunhuang’ın bugüne kadar korunabilmesi, kuru havaya bağlıydı.”

Birkaç uzmanın konuşmasını dinledikten sonra Xi de konuşma yaparak, Dunhuang kültürünün Çin medeniyetinin uzun zamandır dünyanın diğer kültürlerle etkileşimi ve entegrasyonunun bir meyvesi olduğunu vurguladı.

“Dunhuang kültürü, Çin medeniyetinin kültürel özgüvenini yansıtıyor. Özgüveni olan bir medeniyet, kendi özelliklerini korumanın yanı sıra diğer medeniyetlerin seçkin eserlerine hoşgörü gösterir ve onları benimser. Bugün Çin kültürünün yeni sayfasını yazıyoruz, bu süreçte daha hoşgörülü bir yaklaşımla diğer ülkelerle daha geniş kapsamlı şekilde kültürel temasları geliştirmeli, dünyanın tüm seçkin medeni eserlerini daha istekli şekilde öğrenmeliyiz.”

“Mogao Mağaraları” ismi, çölün yüksek yerinde oyulan mağaralar anlamındadır. M.Ö.344 yılında, Lezun adlı bir rahip Dangquan Nehri vadisinden geçerken, güneş batımında Mingsha Dağı’na yansıyan altın renkli ışınlarda bin buda figürü görmüş ve burada mağaraları açıp buda heykellerinin oyulmasını kararlaştırmış. 4. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar süren bin yıldan fazla süre içinde birkaç kuşaktan zanaatkârlar mağaraları açıp buda heykelleri oydu ve mağaralar dünyaca ünlü bir sanat hazinesi haline getirildi. Mağaralarda lirik görülen renkli heykeller ve eşi benzeri görülmemiş duvar resimleri, bin yıldan fazla süredir çeşitli kültürlerin entegrasyonu ve Doğu ile Batı medeniyetlerinin etkileşimine tanıklık etti.

Gansu Siyaset Bilimi ve Hukuk Üniversitesi’nde görevli Rus öğretim görevlisi Pronkina Olga, 14 yıldır eyalette yaşıyor. Mogao Mağaraları’nı birçok kere ziyaret eden Olga, Dunhuang kültürünü merak ettiği için, 2019 yılında Lanzhou Üniversitesi’nde doktora okurken Dunhuang Bilimi dalını seçti. 

“Dunhuang’a birçok kez gittim ve Mogao Mağaraları’nı birçok kez ziyaret ettim. Burası zengin kültür ve tarihe sahip. Dunhuang araştırması yapmaya başladıktan sonra Dunhuang’ın daha fazla güzelliği ve tarihi özelliklerini keşfettim. Dunhuang’ın kadim İpek Yolu güzergâhındaki önemli bir nokta olduğunu anladım.”

Olga birkaç yıl içinde Dunhuang tarihi ve kültürüne dair çeşitli kitapları Rusçaya çevirdi ve Dunhuang kültürü hakkında daha fazla bilgi sahibi oldu. Olga, kültürel iletişimi araştırmasının esas alanı olarak araştırmaya devam edeceğini ve Dunhuang kültürünün dünyayla paylaşılmasına katkı sağlayacağını dile getirdi.

Geçen haziran ayında Çin lideri Xi Jinping, Beijing’de kültürün aktarılması ve geliştirilmesi konulu sohbet toplantısında yaptığı konuşmada, Çin medeniyetinin belirgin bir kapsayıcılık özelliği bulunduğuna dikkat çekerek, bu özelliğin Çin milletinin temas ve etkileşiminin gidişatını belirlediği gibi, Çin’de çeşitli dini inançların uyumlu şekilde bir arada yaşamasına ve Çin kültürünün dünya medeniyetlerine yönelik hoşgörü ve açıklık tutumuna yol açtığını vurguladı.

285. mağaranın duvar resimlerinde görülen Fuxi ve Nüwa adlı 2 tanrı figürü

Uzmanlar, Çin medeniyetinin kapsayıcılığının Dunhuang’da kendini gösterdiğini savunuyor. Mogao Mağaraları’nın 285’incisi, Batı Wei (535-556) döneminde açıldı. Mağaralardan en eskisi olarak 285. mağaradaki duvar resimlerinde çeşitli medeniyetlere ait tanrıların figürleri bulunuyor. Hindistan’dan uçan doğaüstü kadınları, Çin mitolojilerindeki Fuxi ve Nüwa ve diğer fügürleri görmek mümkün. Sadece Güneş Tanrısı için eski Yunan tanrısı Apollo, Budizm’in Surya-Prabha, Brahmanizm’in Güneş Tanrısı dahil farklı yorumlar yer alıyor.

Endonezyalı medya mensubu Wu Conghua, Çin medeniyetinin tarihini kapsamlı şekilde öğrenmek suretiyle Çin medeniyetinin kapsayıcılığının daha derinlemesine tanınabileceğini ve Çin’in kalkınma yolu ve iş birliği düşüncesinin daha iyi şekilde algılanabileceğini dile getirdi. 

“Çin Cumhurbaşkanı Xi, Çin medeniyetinin belirgin kapsayıcılığını vurguladı. Bu özellik, Çin medeniyetinin dünya medeniyetlerini kucaklamasına yol açtı. Bu kapsayıcılık, Çin’in dünyaya entegre olması, medeniyetlerin birbirlerinden öğrenmelerine katkı sağlaması, dünyada karşılıklı anlayış ve iş birliğini teşvik etmesi için önemli bir ilkedir.”

Dunhuang kültürü, Çin medeniyetinin kültürel özgüvenini yansıtıyor. Meksika’nın eski Çin büyükelçisi Sergio Lee, kültürel özgüveni olan Çin’in insanlığın medeniyetleri arası etkileşiminde daha çok ilerleme kaydedilmesini sağlayacağını ve dünya barışı ve gelişmesine daha fazla katkıda bulunacağını belirtti. 

“Bugünün Çin’i, yeni döneme ait kültürel özgüvene sahiptir. Bu, öncelikle Çin’in tarih ve geleneksel kültüre büyük önem vermesinden kaynaklanıyor. Ayrıca şunu da görüyoruz: Çin kendine özgü sosyalist kültür inşasını ilerletirken, inovatif gelişime odaklanıyor.”

257. mağaradaki duvar resimlerinden “9 renkli kral geyik”, animasyon filmi “9 Renkli Geyik” sayesinde Çin’de meşhur olmuştur.

 Yıllardır Dunhuang Akademisi’nde Chang Shuhong, Duan Wenjie ve Fan Jinshi’nin temsil ettikleri birkaç kuşaktan görevliler dünya kültürel mirası olan Mogao Mağaraları’nın korunmasına kendilerini adadı. Kısa süre önce Dunhuang’da düzenlenen “Sürdürülebilir gelişme için maddi olmayan kültürel mirasların korunması” konulu seminerde, Dunhuang Akademisi, Chang Shuhong, Duan Wenjie ve Fan Jinshi, UNESCO tarafından verilen Seçkin Katkı ödülüne layık görüldü.

Dunhuang Akademisi Başkanı Su Bomin, Dunhuan kültürünü aktarma yolu ve tarzının sürekli yenilenerek, Dunhuang’ın daha iyi şekilde dünyaya entegre olması ve dünyanın Dunhuang’ı daha iyi tanıması ümidini dile getirdi.

“Dunhuang hem Çin’in, hem de dünyanın Dunhuang’ıdır. Dunhuang kültürünün oluştuğu sürede ısrar edilen kapsayıcılık ve diğer kültürleri öğrenme yaklaşımı, Çin milletinin barış hevesi, insanlığın kader ortaklığını tesis etme arzusu ve kültürel özgüvenini yansıtıyor. Çabalarımızla, Dunhuang’ın dünyaya entegre olması ve dünyanın da Dunhuang’ı daha iyi tanımasını sağlamaya istekliyiz. Çin kültürünün daha çok insan tarafından tanınmasını ümit ediyoruz.”